W interpretacji indywidualnej wydanej w dniu 6 września 2022 r. (sygn. 0114-KDIP4-1.4012.390.2022.2.APR), Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej potwierdził stanowisko Gminy w związku ze świadczonymi przez nią dodatkowymi usługami za wynagrodzeniem w zakresie odbierania odpadów komunalnych jako mające charakter daniny publicznej – nie podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.
Gmina jest zarejestrowanym i czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług i składa deklarację VAT-7. Gmina (jednostka samorządu terytorialnego) posiada osobowość prawną oraz status podatnika podatku VAT czynnego (prowadzi sprzedaż opodatkowaną, związaną m.in. z usługami najmu, dzierżawy, użytkowania wieczystego, sprzedażą gruntów i budynków itp.). Zgodnie z ustawą z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz. U. z 2020 r. poz. 1439) gminy są obowiązane do zorganizowania odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, na których zamieszkują mieszkańcy – art. 6c ust. 1. Zgodnie z art. 6r ust. 2 tejże ustawy, z uzyskanych opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi Gmina pokrywa koszty funkcjonowania systemu gospodarowania odpadami, które obejmują m.in. koszty związane z odbieraniem, transportem, zbieraniem, odzyskiem i unieszkodliwianiem odpadów komunalnych, tworzeniem i utrzymaniem punktów selektywnej zbiórki odpadów komunalnych, obsługi administracyjnej systemu związanego z gospodarką odpadami. Ponad to, zgodnie z art. 6r ust. 2d ustawy, w zamian za pobraną opłatę za gospodarowanie odpadami komunalnymi gmina zapewnia właścicielom nieruchomości pozbywanie się zasadniczo wszystkich rodzajów odpadów komunalnych. W ramach realizacji obowiązków wynikających z ustawy z dnia 13 września 1999 r., Rada Miejska podjęła uchwałę określająca rodzaje dodatkowych usług świadczonych przez Gminę w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości zamieszkałych na terenie Gminy i zagospodarowanie tych odpadów, sposobu ich świadczenia oraz wysokości cen za te usługi. Zgodnie z uchwałą:
- określono rodzaje dodatkowych usług w zakresie odbierania i zagospodarowywania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości zamieszkałych oraz wysokość cen za te usługi w ilości większej niż limity ustalone w/w uchwale, tj. za:
- zużyte opony – ponad limit 4 opon na rok dla jednej nieruchomości – 650,00 zł/Mg;
- odpady remontowo-budowlane – ponad ustanowiony limit 100 kg na rok dla jednej nieruchomości jednorodzinnej oraz dla jednego lokalu w zabudowie wielorodzinnej – 650,00 zł/Mg;
- odpady wielkogabarytowe – ponad limit 100 kg na rok – 1350,00 zł/Mg,
- odpady będą przyjmowane w Punkcie Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych, którego lokalizacja oraz dni i godziny otwarcia są podane do publicznej wiadomości na stronie internetowej Urzędu Miejskiego w (…) i w sposób zwyczajowo przyjęty,
- określono sposób świadczenia usługi w zakresie przyjęcia w Punkcie Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych ponad limitowej ilości odpadów: usługi świadczone są po złożeniu zlecenia i uzgodnieniu terminu przez właściciela nieruchomości z przedsiębiorcą odbierającym odpady komunalne, z którym Gmina Miasta (…) zawrze umowę na odbiór odpadów, podstawą naliczenia opłaty będzie kwit wagowy i kwit potwierdzający przyjęcie odpadów w PSZOK.
W ocenie Dyrektora KIS „dodatkowe czynności wykonywane przez Gminę w zakresie odbioru i zagospodarowania odpadów komunalnych stanowią zadania własne Gminy. Natomiast odbiór odpadów ma charakter obowiązku (zadania Gminy), które nie jest wykonywane na podstawie umowy cywilnoprawnej.” Za powyższym przemawia fakt, że nie są spełnione warunki zaistnienia stosunku cywilnoprawnego – brak możliwości swobodnej decyzji w zakresie chęci zawarcia umowy o świadczenie usług z danym usługodawcą oraz fakt, że Gmina występuje w roli organu władzy publicznej, która niejako narzuca wysokość opłat, których mieszkaniec nie może uniknąć. Zatem należy stwierdzić, że opłaty za wskazane czynności mają charakter danin publicznych ustalanych w sposób określony w ustawie i stanowią tym samym dochód Gminy przeznaczony na działania wykonywane w interesie publicznym.
Mając powyższe na uwadze należy wskazać, że zgodnie z art. 15 ust. 6 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. Nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych. Zgodnie z powyższym należy uznać, że Gmina realizuje dodatkowe czynności na podstawie ustawy, a nie na podstawie umowy cywilnoprawnej.
Tym samym w ocenie Dyrektora KIS „ustalona i pobierana od mieszkańców opłata za dodatkowe usługi w zakresie odbierania odpadów komunalnych ustalona uchwałą Rady Miejskiej nie będzie stanowiła podstawy opodatkowania podatkiem od towarów i usług jako wynagrodzenie za odpłatne świadczenie usług. Opłata ta będzie miała charakter daniny publicznej i w związku z tym nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.”
