Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w indywidualnej interpretacji podatkowej z dnia 11 sierpnia 2023 r. (sygn. 0113-KDIPT1-2.4012.422.2023.1.JS) rozstrzygnął kwestię opodatkowania podatkiem od towarów i usług odszkodowania w związku z nieodebraniem zamówionych towarów.
Interpretacja dotyczyła spółki z ograniczoną odpowiedzialnością będącej czynnym podatnikiem VAT. W ramach spółki prowadzona jest działalność gospodarcza w zakresie sprzedaży hurtowej sprzętu elektronicznego i telekomunikacyjnego oraz części takiego sprzętu. W ramach prowadzonej działalności Spółka dokonuje odpłatnych dostaw, które podlegają opodatkowaniu VAT (transakcje te po spełnieniu warunków określonych przepisami ustawy VAT, kwalifikowane są odpowiednio jako dostawy krajowe lub wewnątrzwspólnotowe dostawy towarów – WDT lub eksport towarów), według właściwych stawek VAT. Kontrahenci Spółki są podmiotami prowadzącymi działalność gospodarczą, podatnikami VAT, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze w swoich krajach. Jednocześnie Spółka realizuje również dostawy krajowe oraz zagraniczne na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej.
W praktyce biznesowej Spółki zdarzają się sytuacje, w których kontrahenci Spółki z różnych przyczyn nie odbierają wysłanych przez Spółkę towarów. Sytuacje takie dotyczą również eksportu towarów, kiedy Spółka wysyła zamówione towary do krajów spoza UE. W sytuacji, gdy nabywca nie odbierze zamówionego towaru w uzgodnionym terminie, Spółka zamierza obciążać kontrahentów kosztami zwrotu zamówionych towarów. W związku z powyższym Spółka każdorazowo poinformuje nabywcę w formie korespondencji mailowej o odstąpieniu od umowy oraz o poniesionych przez Spółkę Kosztach zwrotu nieodebranych towarów, którymi obciążony zostanie nabywca. Powyższa klauzula dotycząca obciążenia kontrahenta Kosztami zwrotu nieodebranych przesyłek dotyczyć będzie jedynie transakcji stanowiących eksport towarów, w których Spółka otrzymała od nabywców przedpłaty za zamówiony towar. Na Koszty zwrotu nieodebranych towarów nie będzie składać się wartość samego nieodebranego towaru.
W powyższym stanie faktycznym Spółka zwróciła się do organu z pytaniem czy kwoty, które otrzyma od nabywcy, w związku z niewywiązaniem się przez niego z warunków umowy i nieodebraniem zamówionych towarów (zwrot kosztów nieodebranych towarów), stanowić będą odszkodowanie, które nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, w konsekwencji zaś Spółka nie będzie zobowiązana do wystawiania faktury VAT w związku z otrzymaniem tych kwot?
Organ wskazał, że o opodatkowaniu danej czynności podatkiem od towarów i usług decyduje istota i charakter wykonanej czynności wynikającej z treści zawartej umowy, a nie nazwa umowy, na podstawie której czynność jest wykonywana. Tak więc o charakterze stosunku prawnego łączącego dwie strony decyduje m.in. cel oraz okoliczności zawarcia umowy. Istotnym jest natomiast, czy stanowi ona zapłatę za konkretne świadczenie czy też jest odszkodowaniem.
Zatem, jeżeli płatność o charakterze odszkodowawczym nie będzie miała bezpośredniego związku z żadną czynnością mającą charakter świadczenia ze strony wnioskodawcy, wówczas kwota otrzymanych odszkodowań nie będzie mieściła się w katalogu czynności wymienionych w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług i jako taka nie będzie podlegała opodatkowaniu tym podatkiem.
Organ stwierdził, że nie zostały spełnione przesłanki do uznania otrzymanej przez Spółkę kwoty, w związku z niewywiązaniem się przez kontrahenta z warunków zawartej umowy i nieodebraniem przez niego zamówionych towarów, za zapłatę za konkretne czynności, a tym samym jej opodatkowania podatkiem VAT.
Organ uznał, iż przedmiotowa kwota stanowi odszkodowanie otrzymane w celu naprawienia szkody poniesionej w następstwie niewywiązania się przez kontrahenta z warunków zawartej umowy i nie wiąże się z żadnym świadczeniem ze strony Spółki. Tym samym kwota ta nie stanowi wynagrodzenia za dostawę towarów lub świadczenie usług, o których mowa w art. 5 ust. 1 ustawy. Zatem otrzymane przez Spółkę kwoty od nabywcy stanowiące zwrot kosztów poniesionych przez nią w związku z niewywiązaniem się przez kontrahenta z warunków zawartej umowy i nieodebraniem przez niego zamówionych towarów spełniają funkcje odszkodowawczą i tym samym nie stanowią wynagrodzenia za czynności mieszczące się w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu wymienionych w art. 5 ust. 1 ustawy.
W konsekwencji Spółka nie jest obowiązana do wystawienia faktury celem udokumentowania otrzymanych kwot stanowiących odszkodowanie.
Karolina Karaś
tel. 32 259 71 50
