Osoba prawna może domagać się zapłaty zadośćuczynienia za doznaną krzywdę

W uchwale z dnia 3 października 2023 r. (sygn. III CZP 22/23) Sąd Najwyższy uznał, że „artykuł 448 k.c. (obecnie art. 448 § 1 k.c.) stosuje się odpowiednio do osób prawnych (art. 43 k.c.).” Oznacza to, że osoba prawna może domagać się od osoby, która naruszyła jej dobra osobiste, zapłaty zadośćuczynienia za doznaną krzywdę na podstawie art. 448 k.c. w zw. z art. 43 k.c.

Powyższa uchwała zapadła w odpowiedzi na pytanie Sądu Apelacyjnego w Gdańsku, który opowiedział się za poglądem, wyrażonym przez Sąd Apelacyjny w Krakowie w wyroku z 28 września 1999 r. ( I ACa 464/99). To znaczy – osobom prawnym nie przysługuje roszczenie o zadośćuczynienie pieniężne. Przedmiotem rozstrzygnięcia sądów była opinia wpisana na portalu Google Maps. Jeden z użytkowników zamieścił tam negatywną opinię o firmie i jej produktach. Spółka domagała się przeprosin, usunięcia opinii i zasądzenia 22 tys. zł zadośćuczynienia za doznaną krzywdę. Sąd Okręgowy w Gdańsku wyrokiem z 26 maja 2022 r. przychylił się prawie do wszystkich żądań spółki i zasądził na jej rzecz zaledwie 5 tys. zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę na podstawie art. 448 kc. Apelację złożył pozwany. Sąd Apelacyjny w Gdańsku powziął wątpliwości, czy zasądzenie zadośćuczynienia na rzecz osoby prawnej jest dopuszczalne. Wprawdzie Sąd Apelacyjny uznał, że przepisy o ochronie dóbr osobistych stosuje się też do osób prawnych ( art. 43 kc), ale orzecznictwo w tym zakresie nie jest jednolite.

W dotychczasowym orzecznictwie występowały dwa rozbieżne kierunki wykładni sądów:

1. Kierunek orzeczniczy dopuszczający stosowanie art. 448 k.c. w sprawach o zasądzenie zadośćuczynienia na rzecz osób prawnych, których dobra osobiste zostały bezprawnie naruszone.
2. Drugi nurt orzeczniczy, odrzucający możliwość zasądzenia zadośćuczynienia na rzecz osób prawnych.

Znaczący był drugi kierunek orzecznictwa, który uzasadniał, że osoba prawna jako fikcyjny twór prawa nie może – tak jak osoba fizyczna – przeżywać i doznawać cierpienia, smutku czy bólu.

Najnowsze uchwała Sądu Najwyższego daje możliwość dochodzenia roszczeń przez osoby prawne, których dobra osobiste zostały naruszone np. poprzez zamieszczanie negatywnych opinii o firmie i jej produktach w internecie.

 

 

Wróć do spisu treści serwisu