Podwyższenie kapitału zakładowego w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością może nastąpić na mocy dotychczasowych postanowień umowy spółki przewidujących maksymalną wysokość podwyższenia kapitału zakładowego i termin jego podwyższenia bądź poprzez zmianę umowy spółki (art. 257 KSH) I ACa 1114/99. W pierwszym wariancie wspólnicy podejmują uchwałę bezwzględną większością głosów (chyba że umowa przewiduje surowsze warunki podejmowania uchwał) bez konieczności sporządzania protokołu notarialnego. Drugi wariant natomiast stanowi zmianę umowy spółki, dlatego też uchwała wspólników musi być podjęta większością dwóch trzecich głosów i zaprotokołowana przez notariusza. Kwestią dyskusyjną pozostaje problem minimalnego zakresu postanowień umowy spółki, na podstawie której nastąpić może podwyższenie kapitału.
Zgodnie z art. 257 § 2 KSH podwyższenie kapitału zakładowego następuje przez podwyższenie wartości nominalnej udziałów istniejących lub ustanowienie nowych. Należy podkreślić, że nie każde podwyższenie kapitału spowoduje realny napływ środków finansowych do spółki – stanie się tak jedynie w przypadku wniesienia nowych wkładów przez dotychczasowych lub nowych wspólników. Nominalne podwyższenie nastąpi zaś w przypadku podwyższenia kapitału w drodze kapitalizacji rezerw lub zysku bądź też konwersji wierzytelności na udziały. Kapitalizacja rezerw w ujęciu technicznym polegać będzie na księgowej operacji przeniesienia na kapitał zakładowy części lub całości środków finansowych wykazanych w bilansie spółki jako fundusz zapasowy, rezerwowy albo inny z funduszy spółki. To przeniesienie środków nie spowoduje wzrostu wartości majątku spółki, gdyż jego przedmiotem nie były nowe źródła finansowania, lecz kapitał istniejący w spółce w postaci innych funduszy, zwiększy natomiast tę część majątku spółki, jaka poddana jest określonemu reżimowi prawnemu, i wzmacnia wiarygodność płatniczą tego podmiotu III CZP 6/97.
Kwestię dopuszczalności podwyższenia kapitału zakładowego w drodze konwersji wierzytelności rozstrzygnął SN w uchwale z 26.3.1993 r. III CZP 20/93 Orzekł, że podwyższenie kapitału zakładowego przez konwersję polega na wniesieniu do spółki przez wspólnika a byłego wierzyciela wierzytelności, jaka przysługuje mu względem spółki w zamian za udział w kapitale zakładowym, a istota samej konwersji wierzytelności na udziały tkwi w przekształceniu długu pochodzącego ze stosunku zewnętrznego spółki w swoisty dług wewnętrzny wspólników a byłych wierzycieli, którzy przez uzyskanie nowych udziałów przestają być wierzycielami spółki. SN stwierdził, że z teoretycznego punktu widzenia konwersja to potrącenie umowne. Przedmiotem porozumienia między wierzycielami jest umorzenie wierzytelności poprzez jej spłacenie udziałami w podwyższonym kapitale zakładowym. Taki sposób podwyższenia kapitału zakładowego spółki nie zmienia wielkości pasywów spółki, modyfikuje jednak ich strukturę. Zmniejszona zostanie wielkość zobowiązań, zwiększy się natomiast kwota kapitału zakładowego, którego umieszczenie po stronie pasywów w bilansie nadaje tej pozycji szczególny charakter.
Maciej Sobiech
dyrektor Oddziału Wielkopolskiego
doradca podatkowy nr 09809
radca prawny nr wpisu 1845
