Pojęcie celów statutowych a prawo do zwolnienia dochodów od podatku dochodowego

Pojęcie „cel statutowy”, użyte w art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych należy rozumieć jako cel działania danego podmiotu, który przypisuje mu, jako cel statutowy, ustawa regulująca zasady jego funkcjonowania, nie zaś każdy cel zapisany w statucie tego podmiotu. Chodzi więc o cel działania podmiotu, który przeznacza dochody na cele wymienione w ustawie podatkowej, a nie o dochody przeznaczane na rzecz innych podmiotów (tak WSA w Łodzi w wyroku dnia 28 kwietnia 2021 r., I SA/Łd 216/21).

Przez użyte przez ustawodawcę w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych określenie „cel statutowy” należy rozumieć cel, który został wyraźnie sprecyzowany w statucie danej osoby prawnej. Działanie faktyczne osoby prawnej polegające np. na doraźnie udzielanej pomocy społecznej, prowadzonych szkoleniach, nie usprawiedliwia przyjęcia, że działania te mieszczą się w jej statutowych celach, jeżeli w tym podstawowym akcie prawa wewnętrznego organizacji wyposażonej w osobowość prawną, działania takie nie zostały uwzględnione jako jej cel. Cele podatnika, będące jednym z warunków do wyłączenia jego dochodu od podatku dochodowego od osób prawnych, muszą wynikać wprost ze statutu; nie mogą być ustalane przez organy podatkowe w drodze wykładni postanowień statutu, do której organy te nie są uprawnione. Nie można stawiać znaku równości pomiędzy pojęciami „cel statutowy” a „sposoby ich realizacji.”

Zdefiniowanie w statucie celów statutowych powinno być ścisłe, precyzyjne, ponieważ – w związku z prawnopodatkowymi skutkami przeznaczenia dochodu – podatnik ma prawo do skorzystania ze zwolnienia od podatku, będącego wyjątkiem od ogólnej zasady powszechności opodatkowania.

Podmiot ubiegający się o zwolnienie podatkowe ze względu na cel swojej działalności musi ten cel ściśle określić w statucie. Jeżeli nie wynika on wprost z zapisów statutowych, zwolnienie nie jest możliwe.

Pod pojęciem działalności statutowej należy rozumieć te rodzaje działalności, które ujęte zostały w jej statucie. Jest to bezpośrednie rozumienie tego zwrotu, wynikające ze znaczenia użytych w nim słów i jako takie nie wymaga stosowania dalszych metod wykładni. Określenie celów statutowych pod kątem uprawnień podatkowych musi być precyzyjne i ścisłe. Z podatkowego punktu widzenia chodzi tu bowiem o zwolnienie dochodu od podatku, a zatem zastosowanie instytucji będącej wyjątkiem od reguły, jaką jest opodatkowanie dochodów osób prawnych.

Cele osoby prawnej, będące jednym z warunków do wyłączenia dochodu fundacji od podatku dochodowego od osób prawnych, muszą wynikać wprost ze statutu; nie mogą być ustalane przez organy podatkowe w drodze wykładni, do której organy te nie są uprawnione.

Ponadto prawo do zwolnienia z opodatkowania pewnych dochodów nie jest ograniczone żadnym terminem wydatkowania środków na wskazane cele. Jednak, w razie wykorzystania dochodu niezgodnie z celem uprawniającym do zwolnienia, podatnik zobowiązany jest uiścić podatek dochodowy od całości lub odpowiedniej części dochodu uprzednio objętego deklaracją.

 

 

Wróć do spisu treści serwisu