Zgodnie z ustawą z dnia 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw wprowadzone zostały nowe narzędzia podejmujące walkę z szarą strefą i wyłudzeniami podatku od towarów i usług. Dodatkowo zmiany mają na celu poprawę systemu egzekwowania zaległości podatkowych oraz zwalczanie karuzel podatkowych.
Ustawa wprowadza po pierwsze nowy rodzaj kontroli tzw. nabycie sprawdzające. Polegać ma ono na nabyciu towarów lub usług w celu sprawdzenia wywiązania się przez sprawdzanego z obowiązków wynikających z przepisów prawa podatkowego, w zakresie:
- Ewidencjonowania sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących;
- Wydawania nabywcy paragonu fiskalnego.
Sprawdzający swoje czynności kontrolne wykonywać będzie dokonywał na podstawie legitymacji służbowej oraz stałego upoważnienia udzielonego przez naczelnika skarbowego albo naczelnika urzędu celno-skarbowego.
W przypadku gdy przedmiotem przeprowadzanej kontroli jest towar to wówczas w ramach nabycia sprawdzającego jest on niezwłocznie zwracany sprawdzanemu wraz z paragonem fiskalnym dokumentującym jego sprzedaż. Mogą się zdarzyć sytuacje, w których towar nie będzie podlegał zwrotowi z uwagi na jego rodzaj lub szczególne właściwości. Natomiast w przypadku popełnienia przestępstwa, przestępstwa skarbowego, wykroczenia lub wykroczenia skarbowego, podlegającego zatrzymaniu lub dokonaniu zajęcia albo zabezpieczenia na podstawie odrębnych przepisów nie dokonuje się zwrotu towaru stanowiącego dowód.
Z kolei, gdy przedmiotem kontroli jest usługa to wówczas nie podlega ona zwrotowi, chyba że usługa, za którą sprawdzający zapłacił, nie została wykonana, sprawdzany jest obowiązany do zwrotu otrzymanej zapłaty.
Nabycie sprawdzające kończy się sporządzeniem notatki służbowej, w przypadku gdy nie stwierdzono żadnych nieprawidłowości albo sporządzeniem protokołu, jeżeli stwierdzono naruszenie w zakresie wywiązywania się przez sprawdzanego z obowiązków wynikających z przepisów prawa podatkowego.
Po drugie wprowadzone zostało kolejne narzędzie, czyli tzw. tymczasowe zajęcie ruchomości w celu zwiększenia efektywności egzekucji administracyjnej należności pieniężnych funkcjonariuszowi, w toku wykonywania kontroli celno-skarbowej. Zgodnie z powyższym funkcjonariusz będzie miał prawo do dokonania tymczasowego zajęcia ruchomości należącej do podatnika (np. samochód, biżuteria, komputer itp.). Czas trwania zajęcia ruchomości nie będzie mogło trwać dłużej niż 96 godzin od chwili podpisania protokołu tymczasowego zajęcia ruchomości przez funkcjonariusza dokonującego tego zajęcia. Rozwiązanie to będzie stosowanie do egzekucji należności pieniężnych objętych tytułami wykonawczymi przekraczającymi łącznie 10 000 zł, przy zastrzeżeniu, że nie będzie to dotyczyło ruchomości o wartości znacznie przewyższającej kwotę potrzebną do zaspokojenia egzekwowanej wierzytelności.
W wyniku wprowadzenia trzeciego narzędzia Szef KAS będzie mógł podejmować działania mające na celu informowanie podatnika o ryzyku występowania w obrocie towarami lub usługami dostarczanymi do tego podatnika co najmniej jednego dostawcy, który może pełnić rolę znikającego podatnika. Zgodnie z ustawą ujawnienie danych kontrahenta nie będzie w żadne sposób naruszało przepisów o tajemnicy skarbowej oraz przepisów o tajemnicy przedsiębiorstwa. Powyższa zmiana nie będzie w żaden sposób zwalniała podatnika z obowiązku dochowania należytej staranności w kontaktach z kontrahentami.
