Projekt nowelizacji ustawy o podatku od towarów i usług

Zgodnie z projektem ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych ustaw (projekt z dnia 8 lutego 2023 r.), nowelizacja co do zasady wejdzie w życie z dniem 1 kwietnia 2023 r.

Wyjątek stanowią:

• zmiany dotyczące realizacji wyroku TSUE w zakresie sankcji (art. 1 pkt 25 i 26 oraz art. 18) których wejście w życie ma nastąpić z dniem następującym po dniu ogłoszenia. Z dniem ogłoszenia mają również wejść w życie zmiany w ustawie – Prawo bankowe, dotyczące grup VAT (art. 3 pkt 1 i pkt 2 lit. c).
• zmiana w art. 111 ust. 3a pkt 1 lit. b ustawy z dnia 11 marca 2004 r., która wchodzi w życie z dniem 15 września 2023 r.
• zmiany w ustawie o finansach publicznych, które wchodzą w życie z dniem 30 czerwca 2023 r.,
• zmiany w art. 62 i art. 76 Ordynacji podatkowej, które wchodzą w życie z dniem 1 czerwca 2023 r.

Dodatkowo nowelizacja zakłada wejście w życie z dniem 1 lipca 2023 r. regulacji dotyczących możliwości regulowania z rachunku VAT opłaty od środków spożywczych, dodatkowej opłaty i odsetek od tej opłaty, z uwagi na regulacje zawarte w projekcie ustawy o zmianie ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, ustawy o zdrowiu publicznym oraz niektórych innych ustaw (UD443), w którym wprowadza się zmiany w zakresie tzw. opłaty cukrowej.

Dnia 15 lutego 2023 r. projekt został skierowany do I czytania na posiedzeniu Sejmu.

Projekt ten przewiduje przede wszystkim:

I. Zmiany w ustawie z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, w tym:

• podwyższenie limitu sprzedaży małego podatnika do 2 000 000 euro:
• zmiana z zakresie zasad alokacji transportu w dostawach łańcuchowych:
• zmiana zasad stosowania kursu przeliczeniowego dla faktur korygujących w przypadku gdy faktura została wystawiona w walucie obcej:
• zmiana okresu, za który deklarowana jest WDT, w przypadku gdy podatnik otrzymuje dokumenty potwierdzające WDT po okresie 3 miesięcy (moment powstania obowiązku podatkowego zamiast momentu dostawy):
• konsolidacja wydawania wiążących informacji – wiążące informacje stawkowe (WIS), wiążące informacje akcyzowe (WIA), wiążące informacje taryfowe (WIT) oraz wiążące informacje o pochodzeniu (WIP) – poprzez wyznaczenie DKIS – jako organu właściwego do wydawania WIT, WIP i WIA w ramach I instancji oraz rozpatrywania spraw odwoławczych w ramach II instancji (obecnie WIS są wydawane przez dyrektora KIS, WIA – przez DIAS we Wrocławiu, a WIT oraz WIP – przez DIAS w Warszawie, a organem odwoławczym w zakresie WIS jest DKIS, w zakresie WIA – DIAS w Warszawie, natomiast w zakresie WIT i WIP – Szef KAS);
• ujednolicenie zasad w obszarze dotyczącym wydawania WIS i WIA – przy uwzględnieniu tych aspektów, które są specyficzne dla poszczególnych rodzajów instrumentów:
• rozszerzenie zwolnienia od podatku od towarów i usług, usług zarządzania funduszami inwestycyjnymi na fundusze inwestycyjne z siedzibą w innych państwach członkowskich UE:
• zmiana w zakresie pojęcia bagażu podróżnego:
• wprowadzenie możliwości odstąpienia przed upływem 3 lat samochodu osobowego lub innego pojazdu zaimportowanego uprzednio ze zwolnieniem od podatku od towarów i usług przez uprawnionego członka personelu dyplomatycznego obcych placówek dyplomatycznych i organizacji międzynarodowych, w sytuacji gdy będzie to uzasadnione okolicznościami związanymi z ważnym interesem służby, dotyczącymi przesiedlenia uprawnionego członka personelu dyplomatycznego w celu podjęcia pracy w innym państwie (członkowskim lub w państwie trzecim) pod warunkiem jednakże, że pobyt członka personelu dyplomatycznego nie był krótszy niż 2 lata;
• rezygnacja z formalnego wymogu posiadania faktury dotyczącej WNT przy odliczaniu podatku naliczonego z tego tytułu,
• zmiana warunków szybszego zwrotu podatku od towarów usług dla tzw. podatników bezgotówkowych,
• likwidacja obowiązku uzgadniania z naczelnikiem US w formie protokołu proporcji do odliczenia podatku naliczonego w przypadku podatników, którzy w poprzednim roku podatkowym nie osiągnęli obrotów, lub u których obrót ten w poprzednim roku podatkowym był niższy niż 30 000 zł, i w to miejsce wprowadzenia wymogu zawiadomienia naczelnika US o przyjętej proporcji (art. 90 ust. 8 ustawy z dnia 11 marca 2004 r.),
• likwidacja obowiązku uzgadniania z naczelnikiem US w formie protokołu prognozy w celu obliczenia kwoty podatku naliczonego w przypadku podatników obowiązanych do stosowania tzw. prewspółczynnika, którzy rozpoczynają w danym roku wykonywanie działalności, i w to miejsce wprowadzenie wymogu zawiadomienia naczelnika US o przyjętych danych wyliczonych szacunkowo,
• zwiększenie kwoty pozwalającej na uznanie, że proporcja określona przez podatnika wynosi 100%, w sytuacji gdy proporcja ta przekroczyła u niego 98%, z obecnych 500 zł do 10 000 zł;
• wprowadzenie opcji rezygnacji z dokonania korekty, jeżeli różnica pomiędzy proporcją wstępną a ostateczną nie przekracza 2 punktów procentowych oraz w przypadku gdy proporcja ostateczna jest mniejsza niż proporcja wstępna, a podatek naliczony niepodlegający odliczeniu wynikający z różnicy między tymi proporcjami oraz tzw. korekty wieloletniej nie przekracza 10 000 zł:
• wprowadzenie zmiany w zakresie faktur dotyczących sprzedaży zaewidencjonowanej przy zastosowaniu kasy rejestrującej (art. 106h ust 1 i 3 ustawy z dnia 11 marca 2004 r.):
• wprowadzenie nowej, dodatkowej możliwości uwolnienia się od odpowiedzialności solidarnej w sytuacji zmiany faktora:
• zmiana w art. 108c, zgodnie z którym „przywileje” wynikające z zastosowania mechanizmu podzielonej płatności (niestosowanie sankcji VAT oraz podwyższonych odsetek od zaległości) są stosowane również w przypadku, gdy zapłata kwoty odpowiadającej kwocie podatku wynikającej z otrzymanej faktury zostanie zapłacona z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności przez podatnika innego niż wskazany na fakturze, np. przez faktora (przykładowo w faktoringu odwróconym).
• zmiana w zakresie zwrotu kwoty wydanej na zakup kasy rejestrującej
• wprowadzenie możliwości wystawiania i wydawani nabywcom paragonu fiskalnego lub faktury za zgodą nabywcy, w postaci elektronicznej, przez przesyłanie tego dokumentu w sposób z nim uzgodniony, w tym przy użyciu systemu teleinformatycznego Szefa KAS pośredniczącego przy wydawaniu paragonów fiskalnych w postaci elektronicznej nabywcy bez konieczności podawania jego danych osobowych,
• wprowadzenie możliwości rezygnacji z obowiązku drukowania dokumentów fiskalnych wystawianych przy zastosowaniu kas rejestrujących przez podatników prowadzących ewidencję sprzedaży przy ich zastosowaniu,
• zmiana zasad dokonywania korekt podatku należnego od dostawy towarów dokonanej dla podróżnego,
• wprowadzenie przepisów mających na celu zapewnienia podatnikom ochrony przed ewentualnymi konsekwencjami kwestionowania przez administracje podatkowe innych państw terminowego uiszczenia podatku w procedurach szczególnych,
• wprowadzenie przepisów stanowiących podstawę do określenia wzorów elektronicznych deklaracji korygujących, które będą składane poza systemem OSS i IOSS bezpośrednio do Łódzkiego US.

Projekt przewiduje również nowelizację przepisów ustawy z dnia 11 marca 2004 r. w związku z wyrokiem TSUE w sprawie C-935/19. Trybunał w powołanym wyroku uznał, że przepisy prawa unijnego stoją na przeszkodzie stosowaniu obowiązujących w Polsce rozwiązań w zakresie 20% sankcji. Trybunał stwierdził, że tryb stosowania sankcji wykracza poza to, co jest niezbędne do realizacji celów polegających na zapewnieniu prawidłowego poboru podatku i zapobieganiu oszustwom podatkowym, gdyż sankcja ta jest stosowana automatycznie, a przepisy nie dają organom podatkowym możliwości zindywidualizowania nałożonej sankcji (dostosowania do okoliczności danej sprawy). Niezbędna jest w tym zakresie zmiana przepisów polegająca na umożliwieniu organom podatkowym ustalania sankcji w podatku od towarów i usług w sposób zindywidualizowany uwzględniający konkretne okoliczności danej sprawy.

Zmiana w zakresie art. 112b ustawy z dnia 11 marca 2004 r. przewiduje w pierwszej kolejności wprowadzenie możliwości ustalenia wysokości dodatkowego zobowiązania podatkowego w formule pozostawionego do uznania organu zakresu w miejsce sztywnych i jedynie możliwych do zastosowania wysokości (art. 112b ust. 1, 2 i 2a). Następnie w celu ustawowego wyznaczenia kierunku dokonywanego uznania administracyjnego w celu uniknięcia sytuacji, w której mogłoby dojść do nieakceptowanego „swobodnego uznania administracyjnego” przewidziano podobnie jak ma to miejsce w KPA katalog dyrektyw wymiaru dodatkowego zobowiązania podatkowego, którymi ma się kierować organ w celu ustalenia sankcji jaka dotknie w indywidualnej sprawie podatnika, który dopuścił się nieprawidłowości.

W tym zakresie przewidziano (art. 112b ust. 2b), że wymierzając dodatkowe zobowiązanie podatkowe naczelnik urzędu skarbowego lub naczelnik urzędu celno-skarbowego bierze pod uwagę:

• okoliczności powstania nieprawidłowości,
• rodzaj i stopień naruszenia ciążącego na podatniku obowiązku,
• wagę i częstotliwość stwierdzanych dotychczas nieprawidłowości dotyczących nieprzedawnionych zobowiązań w podatku,
• kwotę stwierdzonych nieprawidłowości, w tym kwotę zaniżenia zobowiązania podatkowego, kwotę zawyżenia zwrotu różnicy podatku, zwrotu podatku naliczonego lub różnicy podatku do obniżenia podatku należnego za następne okresy rozliczeniowe,
• działania podjęte przez podatnika po stwierdzeniu nieprawidłowości w celu usunięcia skutków nieprawidłowości.

Kolejna regulacja dotycząca wymiaru kary ma na celu spowodowanie by podatnicy dokonujący oszustwa, świadomie biorący w nim udział byli traktowani z pełną surowością, przez co należy rozumieć wymierzanie dodatkowego zobowiązania podatkowego ustalanego na podstawie art. 112b ustawy z dnia 11 marca 2004 r. w górnej granicy zagrożenia sankcją (art. 112b ust. 2c ustawy z dnia 11 marca 2004 r.).

Jak wskazano wyżej zapewnienie zgodności prawa polskiego z orzeczeniem TSUE wymaga również dokonania zmiany w art. 112c ustawy z dnia 11 marca 2004 r. Zmiana w tym artykule spowoduje, że najbardziej dotkliwa sankcja będzie miała zastosowanie tylko w przypadku stwierdzenia, że działanie podatnika było związane z oszustwem lub świadomym udziale w oszustwie.

II. Zmiany w ustawie z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji:

• rozszerzenie katalogu dokumentów stanowiących podstawę egzekucji administracyjnej o korekty deklaracji składane poza procedurami szczególnym w Polsce jako państwie członkowskim konsumpcji,
• wyłączenie obowiązku zamieszczania w ww. korektach deklaracji pouczenia o tym, że stanowią one podstawę do wystawienia tytułu wykonawczego oraz obowiązku przesyłania upomnień poprzedzających wszczęcie egzekucji administracyjnej do należności pieniężnych z tytułu podatku od towarów i usług rozliczanego na podstawie korekty deklaracji składanej poza procedurą szczególną bezpośrednio w Polsce,
• wprowadzenie zasady przeliczania należności pieniężnej wynikającej z korekty deklaracji na walutę polską (w złotych).

III. Zmiany w ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe:

• umożliwienie przekazywania środków z rachunku VAT na rachunek VAT przedstawiciela Grupy VAT celem zapłaty do urzędu skarbowego należnych podatków,
• dodanie nowego tytułu do obciążenia rachunku VAT,
• rozszerzenie możliwości przeznaczenia środków zgromadzonych na rachunku VAT na kolejne podatki oraz opłaty (podatek od wydobycia niektórych kopalin, podatek od sprzedaży detalicznej, opłata od środków spożywczych /tzw. podatek cukrowy/, zryczałtowany podatek od wartości sprzedanej produkcji /tzw. podatek od produkcji okrętowej/, opłata za zezwolenie na obrót hurtowy w kraju napojami alkoholowymi oraz za zezwolenie na wyprzedaż posiadanych zapasów napojów alkoholowych, dla przedsiębiorcy zaopatrującego przedsiębiorcę posiadającego zezwolenie na sprzedaż detaliczną napojów alkoholowych przeznaczonych do spożycia poza miejscem sprzedaży w napoje alkoholowe w opakowaniach jednostkowych o ilości nominalnej napoju nieprzekraczającej 300 ml/ tzw. opłata od „małpek”/ oraz podatek tonażowy).

IV. Zmiany w ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa:

• dostosowanie zakresu kompetencji DKIS i szefa KAS do procesu konsolidacji wiążących informacji,
• usprawnienie wykonywania zadań przez KAS w zakresie prowadzonych rozliczeń z podatnikami

V. Zmiany w ustawie z dnia 19 marca 2004 r. Prawo celne:

• wprowadzenie możliwości odstąpienia przed upływem 3 lat samochodu osobowego lub innego pojazdu przywiezionego uprzednio ze zwolnienia z należności celnych przywozowych przez uprawniony personel dyplomatyczny w sytuacji, gdy będzie to uzasadnione okolicznościami związanymi z ważnym interesem służby dyplomatycznej dotyczącym przesiedlenia uprawnionego członka personelu w celu podjęcia pracy w innym państwie pod warunkiem jednakże , że pobyt członka personelu dyplomatycznego nie był krótszy niż 2 lata,
• dostosowanie kompetencji DKIS w związku z procesem konsolidacji wiążących informacji.

 VI.  Zmiany w ustawie z dnia 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym:

• konsolidacja wydawania wiążących informacji poprzez wyznaczenie DKIS – jako organu właściwego do wydawania WIT, WIP i WIA w ramach I instancji oraz rozpatrywania spraw odwoławczych w ramach II instancji,
• ujednolicenie systemu podatkowego w obszarze dotyczącym wydawania WIS i WIA – przy uwzględnieniu tych aspektów, które są specyficzne dla poszczególnych rodzajów instrumentów.

VII. Zmiany w ustawie o finansach publicznych

• zakładają wprowadzenie do systemu finansów publicznych przeglądów wydatków (instytucjonalizacja) – wprowadzenie przeglądów wydatków stanowi wypełnienie zaleceń Komisji Europejskiej w zakresie poprawy zarządzania finansami publicznymi – przepisy wchodzą w życie z dniem 30 czerwca 2023 r.

VIII. Zmiany w ustawie o finansach publicznych

• przepis art. 8 nowelizacji przewiduje dodanie do ustawy o KAS przepisu precyzującego kompetencje dyrektora KIS w zakresie prowadzenia spraw dotyczących wiążących informacji.

IX. Przepisy przejściowe i końcowe

• przepis art. 9 nowelizacji ma na celu zagwarantowanie płynnego przejęcia przez DKIS (z dniem wejścia w życie projektowanych przepisów) spraw dotyczących WIA, WIT oraz WIP toczących się (w dniu wejścia w życie tych przepisów) zarówno w pierwszej, jak i w drugiej instancji, jak również przed sądami, oraz zadań związanych z zakończonymi sprawami w zakresie WIA, WIT oraz WIP. Żeby DKIS mógł realizować zadania związane z zakończonymi sprawami w zakresie WIA, WIT oraz WIP, przyznano temu organowi dostęp do akt dotyczących tych spraw, będących w dyspozycji organów właściwych w tych sprawach przed dniem wejścia w życie projektowanych przepisów,
• przepis art. 10 nowelizacji reguluje kwestie intertemporalne związane z WIS,
• przepis art. 11 nowelizacji reguluje kwestie intertemporalne związane z WIA,
• przepis art. 12 nowelizacji porządkuje zasady odliczania podatku naliczonego z tytułu WNT w związku ze zmianami legislacyjnymi w art. 86 ust. 10b pkt 2 lit. a, ust. 10g i ust. 10h ustawy z dnia 11 marca 2004 r. Proponuje się stosowanie nowych reguł rozliczania VAT także do niektórych sytuacji, w których podatnik rozpoczął procedurę odliczenia podatku naliczonego z tytułu WNT, natomiast z powodu braku faktury, na dzień wejścia w życie ustawy procedura odliczenia nie została zakończona. Zakres tej regulacji ograniczony jest 3-miesięczym terminem. Zatem jeżeli w odniesieniu do nabytych w ramach WNT towarów do dnia 31 marca 2023 r. (data utraty mocy dotychczasowych regulacji w tym zakresie) nie upłynął 3-miesięczny termin na otrzymanie faktury dokumentującej dostawę tych towarów, to w takim przypadku odliczenie podatku naliczonego z tytułu tego WNT nie będzie uzależnione od warunku posiadania faktury dokumentującej tę transakcję (ust. 1). W pozostałych przypadkach (tj. jeżeli termin, o którym mowa w art. 86 ust. 10b pkt 2 lit. a upływa przed dniem 1 kwietnia 2023 r.) podatnik przy rozliczaniu podatku naliczonego z tytułu WNT będzie stosował dotychczas obowiązujące zasady (ust. 2),
• przepis art. 16 nowelizacji stanowi, że w przypadku gdy faktura dotyczy sprzedaży zaewidencjonowanej przy zastosowaniu kasy rejestrującej dokonanej przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, stosuje się przepisy art. 106h ust. 1 i 3 ustawy zmienianej w art. 1 w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą.
• przepis art. 17 nowelizacji reguluje zakres stosowania wprowadzanego art. 111 ust. 5a i 5b ustawy z dnia 11 marca 2004 r., że do postępowań w sprawie zwrotu, o którym mowa w art. 111 ust. 5 ustawy zmienianej w art. 1, wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, stosuje się nowe regulacje, tj. przepisy art. 111 ust. 5a i 5b ustawy zmienianej w art. 1 nowelizacji,
• przepis art. 18 usuwa wątpliwość jakie mogłyby powstać w zakresie stosowania przepisów umożliwiających obniżenie sankcji w sprawach w których postępowania podatkowe, kontrole podatkowe lub kontrole celno-skarbowe, zostały wszczęte i niezakończone przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy. Przewidziano w tym zakresie stosowanie regulacji nowych. Przepis przejściowy dotyczący zmian w art. 112b i art. 112c ustawy z dnia 11 marca 2004 r. kształtuje stosowanie przepisów w brzmieniu zmienianym, by objąć nimi również sytuacje, w których podmioty, wobec których zainicjowano procedury kontrolne, a które na dzień wdrożenia znowelizowanych przepisów pozostają w terminie na dokonanie czynności, o których mowa w przepisach warunkujących zastosowanie stawek obniżonych sankcji. lub dla których termin ten się jeszcze nie rozpoczął,
• przepis art. 19 nowelizacji umożliwia podatnikom, dla których państwem członkowskim konsumpcji jest Rzeczpospolita Polska, złożenie korekty deklaracji VAT bezpośrednio do Łódzkiego Urzędu Skarbowego, również za okresy rozliczeniowe przypadające przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy,
• przepis art. 20 nowelizacji wprowadza obowiązek, by wierzyciel wraz z przekazaniem wniosku egzekucyjnego i tytułu wykonawczego zawiadomił organ egzekucyjny o danych zobowiązanego, o których mowa w art. 27 § 2 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, nieujętych w tym tytule wykonawczym, a stanowiących numer, za pomocą którego zobowiązany został zidentyfikowany na potrzeby podatku w innym kraju. Podanie dodatkowych danych identyfikujących zobowiązanego w innym państwie (tj. numeru, za pomocą którego zobowiązany został zidentyfikowany na potrzeby podatku w innym kraju) może decydować o możliwości wszczęcia i prowadzenia postępowania egzekucyjnego,
• przepisy art. 22 i 25 nowelizacji umożliwiają posługiwanie się przez podatników obecnie obowiązującym wzorem wniosku o wydanie WIS i WIA do końca 2023 roku. W zakresie WIS wzór wniosku o wydanie WIS określony jest w rozporządzeniu Ministra Finansów, Inwestycji i Rozwoju z dnia 29 października 2019 r. w sprawie wzoru wniosku o wydanie wiążącej informacji stawkowej (Dz. U. poz. 2109), natomiast w zakresie WIA – w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 12 grudnia 2014 r. w sprawie wzoru wniosku o wydanie wiążącej informacji akcyzowej (Dz. U. z 2019 r. poz. 985),
• zgodnie z art. 23 nowelizacji, dotychczasowe przepisy wykonawcze wydane na podstawie art. 111 ust. 7a art. 111b ust. 3 pkt 2 oraz art. 145a ust. 15 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. zachowują moc do dnia wejścia w życie przepisów wykonawczych wydanych na podstawie art. 111 ust. 7a, art. 111b ust. 3 pkt 2 oraz art. 145a ust. 15 ustawy zmienianej w art. 1, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, jednak nie dłużej niż przez 24 miesiące od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy, i mogą być w tym okresie zmieniane,
• zgodnie z art. 24 nowelizacji, z uwagi na fakt, że projekt ustawy przewiduje uchylenie art. 70 ust. 2 pkt 2 Prawa celnego – aby zatem wykluczyć wątpliwość co do uchylenia pośredniego rozporządzeń wydanych na podstawie art. 70 ust. 3 i 4 Prawa celnego proponuje się dodanie przepisu przejściowego utrzymującego w mocy dotychczasowe przepisy wykonawcze wydane na podstawie art. 70 ust. 3 i 4 ustawy Prawo celne do dnia wejścia w życie nowych przepisów wykonawczych, jednak nie dłużej niż do dnia 31 grudnia 2023 r., z zastrzeżeniem, że mogą być w tym okresie zmieniane.

 

 

Wróć do spisu treści serwisu