Zgodnie z art. 63 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, jeżeli umowa przewiduje sporządzenie egzemplarzy przeznaczonych do udostępnienia publiczności, twórcy należą się egzemplarze autorskie w liczbie określonej w umowie. Zatem w przypadku umów autorskich, wydawniczych istotne jest ustalenie, czy przekazanie autorowi nieodpłatnie egzemplarzy autorskich powoduje powstanie po jego stronie przychodu, a jeżeli tak, to jak należy rozliczyć podatek dochodowy z tego tytułu.
Zgodnie z utrwalonym poglądem organów podatkowych egzemplarze autorskie stanowią dla twórcy korzyść majątkową niezależnie od wypłaconego honorarium i są źródłem przychodów określonych w art. 10 ust. 1 pkt. 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Stanowisko takie znajduje potwierdzenie przykładowo w piśmie z dnia 17 maja 2004 r. Ministerstwa Finansów Departamentu Podatków Bezpośrednich (znak PB5/IMD-068-218-4715/04) ? Podatkowe traktowanie egzemplarzy autorskich, gdzie wskazano: ?Reasumując należy stwierdzić, że:
- wartość przekazanych autorowi egzemplarzy autorskich stanowi przychód autora, którego wartość należy obliczyć przy zastosowaniu zasad określonych w 11 ust. 2 ustawy,
- do przychodów z omawianego tytułu będą miały zastosowanie koszty uzyskania przychodów w wysokości określonej w 22 ust. 9 pkt 3 ustawy,
- przychód z praw autorskich (w tym z tytułu otrzymanych egzemplarzy autorskich), płatnik wykazuje w rocznej informacji PIT-8B.?
Należy jednak wskazać, że praktyka wielu wydawnictwa jest odmienna ? nie wliczają wartości egzemplarzy wydawniczych przychodu autora, jednak takie podejście rodzi ryzyko podatkowe (odpowiedzialność płatnika za błędnie odliczoną zaliczkę na podatek).
Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie przewidują zwolnienia z opodatkowania tego rodzaju przychodów (por. interpretacja podatkowa wydana przez Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy, znak IBPBII/1/436-571/10/AŻ, interpretacja podatkowa Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 20 grudnia 2012 roku, znak ILPB2/415-897/12-2/TR, interpretacja podatkowa Ministra Finansów z dnia 5 lutego 2016 roku wydana do sygnatury: DD3.8222.2.451.2015.IMD). Stanowisko takie zajął również WSA w Warszawie w wyroku z dnia 25 maja 2017 r. sygn. akt III SA/Wa 1664/16 wskazując, że ?Otrzymanie egzemplarzy autorskich jest wyrazem uzyskania przychodu i podlega opodatkowaniem podatkiem dochodowym od osób fizycznych. (?) Skoro majątkowe prawa autorskie zostały przeniesione w następstwie zawarcia umowy autorskiej i wypłaty wynagrodzenia, to wymiar majątkowy i związany z wynagrodzeniem ma fakt uzyskania egzemplarzy autorskich, na podstawie tej samej umowy autorskiej. Tym samym wartość egzemplarzy autorskich mieści się w zakresie art. 9 ust. 1 u.p.d.o.f., wyrażającym zasadę powszechności opodatkowania. Oznacza to, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w przepisach art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których, na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej, zaniechano poboru podatku. Sąd nie doszukał się również w katalogu zwolnień przedmiotowych, zawartych w art. 21 u.p.d.o.f., zwolnienia od podatku dochodowego dochodów osiąganych przez autorów z tytułu otrzymanych od wydawnictw egzemplarzy autorskich. Nie ulega też wątpliwości, iż na podstawie art. 11 ust. 1 u.p.d.o.f., przychodami są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.?
Przychód taki należy obliczyć z uwzględnieniem wartości rynkowej przekazanych egzemplarzy autorskich dzieła ? w oparciu o art. 11 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, tj. wg normy prawnej przewidzianej dla określania wartości pieniężnej świadczeń w naturze, na podstawie cen rynkowych stosowanych w obrocie rzeczami lub prawami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca ich uzyskania. Zastosowanie mogą znaleźć w tym przypadku także koszty uzyskania przychodu ustalone na poziomie 50%. Biorąc pod uwagę powyższe wartość przekazanych egzemplarzy autorskich (wg ceny rynkowej) należy doliczać do wypłacanego honorarium i od tak ustalonego przychodu odprowadzać zaliczki na podatek dochodowy, oraz w całości kwotę tę uwzględnić w wystawianym autorowi PIT-11. W przypadku braku ustalenia honorarium kwotowego w umowie przychodem jest wartość przekazanych egzemplarzy autorskich.
