Rekompensata z tytułu wcześniejszego rozwiązania umowy dzierżawy a podatek dochodowy od osób fizycznych

Ani ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej określana jako: „ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych”), ani też ustawa z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (dalej: „ustawa o zryczałtowanym podatku dochodowym”) nie zawiera katalogu, który pozwoliłby na zdefiniowanie przychodów z tytułu umowy dzierżawy. Wyjaśnienia wymaga zatem to, czy przychody z tytułu umowy dzierżawy obejmują wszystkie przychody związane z taką umową, czy jedynie czynsz dzierżawny. Od rozstrzygnięcia tej wątpliwości zależy art. sposób kwalifikacji odszkodowania otrzymanego przez wydzierżawiającego, a w szczególności to czy może być ono opodatkowane w sposób przewidziany w art. 6 ust. 1a ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, czyli według przewidzianych w art. 12 ust. 1 pkt 3 lit. a tej ustawy stawek 8,5% i 12%.

Poszukując odpowiedzi na wskazane pytania należy uwzględnić, że wedle art. 6 ust. 1a ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, opodatkowaniu ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych podlegają również otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń z tytułu umowy najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy lub innych umów o podobnym charakterze, przy czym zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 3 lit. a) tej ustawy, ryczałt od przychodów ewidencjonowanych wynosi 8,5% przychodów do kwoty 100.000,00 zł, zaś od nadwyżki ponad tę kwotę ryczałt od przychodów ewidencjonowanych wynosi 12,5% przychodów.

Jakkolwiek podstawową kategorią przychodów otrzymywanych z tytułu umowy najmu jest najczęściej czynsz, to jednak nie jest to kategoria jedyna, która wyczerpuje dyspozycję normy wywiedzionej z art. 6 ust. 1a ustawy. Z tytułu umowy najmu można bowiem otrzymać czynsz, ale także odszkodowanie, rekompensatę lub karę umowną.

Dlatego też jako przychód z tytułu najmu oprócz wynagrodzenia wynikającego bezpośrednio z tej umowy, w postaci czynszu, zakwalifikować należy także wszystko to, co wydzierżawiający uzyskuje na jej podstawie, w tym świadczenie pieniężne (odszkodowanie) uzyskane na mocy porozumienia z uwagi na rozwiązanie umowy dzierżawy. Możliwość opodatkowania takiego przychodu na zasadach przewidzianych w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym potwierdza art. w wyrok NSA z dnia 14 stycznia 2020r. (II FSK 674/18).

Podobne stanowisko zajął również WSA w Krakowie w wyroku z dnia 8 września 2021 r. w sprawie o sygn. akt I SA/Kr 807/21, ze skargi na interpretację indywidualną Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, w której organ zanegował stanowisko wydzierżawiającego, iż otrzymane odszkodowanie może być opodatkowane na zasadach przewidzianych w art. 6 ust. 1a ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym. Organ utrzymywał, że otrzymywane pieniądze są tylko pośrednio związane z dzierżawą gruntu, a skoro tak to stanowią przysporzenie majątkowe i winny zostać zaliczone do źródła przychodów określonego w art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. To zaś prowadziło Dyrektora KIS do wniosku, że osiągnięty przychód nie może zostać zaliczony do przychodów ze źródła określonego jako najem, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 6 przedmiotowej ustawy i rozliczony na zasadach analogicznych, jak dzierżawa, lecz powinien być zakwalifikowany do źródła przychodów określonego w art. 20 ust. 1 w zw. z art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i opodatkowany na zasadach ogólnych.

W sporze tym Sąd przyznał rację podatnikowi. W ocenie WSA „[…] przychodem z tytułu dzierżawy może być oprócz wynagrodzenia wynajmującego wynikającego bezpośrednio z tej umowy (czynsz) także wszystko to, co uzyskuje dzierżawca na jej podstawie, z tytułu dzierżawy. Wobec powyższego świadczenia pieniężne, art. odszkodowanie uzyskane na mocy porozumienia z uwagi na zwrot gruntu w stanie pogorszonym bez zasiewów, stanowią przychód z tytułu umowy dzierżawy, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 6 u.p.d.o.f., co w konsekwencji powoduje, że nie można należności z tego tytułu zakwalifikować do przychodów z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 u.p.d.o.f.”. Sąd uznał bowiem, iż podatnik nie uzyskałby owych świadczeń, gdyby nie doszło do zawarcia umowy dzierżawy, a następnie zwrotu przedmiotu dzierżawy w stanie pogorszonym i tym samym przyjął, że sporne świadczenia są immanentnie związane z dzierżawą.

 

 

Wróć do spisu treści serwisu