Wszystkie kluby piłkarskie w Polsce grające w najwyższej klasie rozgrywkowej działają w formie Sportowych Spółek Akcyjnych (SSA). W związku z tym mają ustawowy obowiązek badania sprawozdania finansowego. Część klubów ze względu na sezon rozgrywek piłkarskich, który kończy się w Polsce zwykle w maju lub w czerwcu ma rok obrotowy kończący się 30 czerwca. Taka sytuacja występuje w przypadku 7 klubów (na 16 występujących w ekstraklasie zespołów).
Biorąc pod uwagę ostatnie złożone w KRS opinie z badania sprawozdań finansowych tych Spółek tylko 4 były bez zastrzeżeń i objaśnień. W tym gronie były Legia Warszawa i Lech Poznań (obie Spółki poniosły jednak duże straty netto za lata obrotowe kończące się 30.06.2019 r. ? odpowiednio 30 i 17,7 mln zł). Jednak kapitały własne tych Spółek były dodatnie. Spółki, które osiągnęły zyski w ostatnim zatwierdzonym sprawozdaniu finansowym (na 31.12.2019 r.) i nie miały modyfikacji opinii to Cracovia Kraków oraz Jagiellonia Białystok.
Kolejne 3 kluby, które poniosły stratę za ostatni badany okres to Zagłębie Lubin, Lechia Gdańsk oraz Raków Częstochowa. Podejście biegłego rewidenta do opinii ze sprawozdań tych spółek było podobne, wszyscy wskazali na warunek kontynuacji działalności wynikający z art. 397 KSH ponieważ Spółki wykazały skumulowaną stratę przekraczającą sumę kapitałów rezerwowego i zapasowego oraz 1/3 kapitału zakładowego. Mimo to sytuacja tych klubów jest skrajnie odmienna ? kapitały własne Zagłębia Lubin wynoszą 45 mln zł, natomiast Lechii Gdańsk są ujemne w wysokości aż 66 mln zł.
Opinie z badania sprawozdań finansowych kolejnych 3 klubów również zawierają uwagi na temat art. 397 KSH. Dodatkowo biegli rewidenci podnoszą tam jednak jeszcze inne kwestie. W przypadku Śląska Wrocław jest to nadwyżka rezerw i zobowiązań krótkoterminowych nad aktywami obrotowymi (5,7 mln zł oraz pogorszenie się sytuacji finansowej po dniu bilansowym w związku z pandemią, która spowodowała zawieszenie rozgrywek piłkarskich. W przypadku Pogoni Szczecin są to wysokie zobowiązania, które przekraczają aktywa o 23 mln zł. oraz zatwierdzenie sprawozdania finansowego po przekroczeniu terminu określonego w art. 53 ust 1 ustawy o rachunkowości. Podobnie w przypadku Górnika Zabrze zwrócono uwagę na ujemne kapitały własne oraz wysoki poziom zadłużenia.
Opinia z zastrzeżeniem została wydana dla 4 klubów piłkarskich. Mimo osiągniętego zysku na poziomie 6,2 mln zł taką opinię otrzymała Wisła Kraków. Jest to skutkiem zdarzeń przeszłych, gdzie w związku ze śledztwem prowadzonym przez prokuraturę w sprawie wyrządzenia szkody majątkowej przez poprzedni Zarząd i brakiem oświadczeń Zarządu o rzetelności ksiąg biegły rewident nie miał wystarczających dowodów potwierdzających pełne ujęcie rezerw i kosztów za lata poprzednie. Dodatkowo zwrócono uwagę na ujemne kapitały własne, przekroczenie progów wynikających z art. 397 KSH oraz pogorszenie się sytuacji finansowej po dniu bilansowym w związku z pandemią. Złożyło się to na najbardziej obszerną opinię wśród wszystkich klubów piłkarskich z ekstraklasy za ostatni okres obrotowy. Powodem opinii z zastrzeżeniem w przypadku klubu Korona Kielce było to, że spółka wykazała jako aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego prawie 1 mln zł, biorąc pod uwagę powtarzające się straty biegły rewident zakwestionował wpływ korzyści z tego tytułu w przyszłości. Dodatkowo zwrócono uwagę dotyczącą kontynuacji działalności ze względu na ujemne kapitały własne, przekroczenie progów z art. 397 KSH i brak uchwały Walnego Zgromadzenia w tej sprawie oraz nadwyżkę zobowiązań nad majątkiem Spółki (16,5 mln zł).
Odmienne podejście biegłego rewidenta było w przypadku kolejnych dwóch klubów gdzie głównym zarzutem było przekroczenie progów wynikających z art. 397 KSH a jednak biegli wydali opinie z zastrzeżeniem. W przypadku Arki Gdynia zdecydowało o tym ryzyko utraty zdolności do spłaty zobowiązań oraz brak korekt dotyczących odmiennych zasad wyceny i klasyfikacji aktywów i pasywów w razie braku kontynuacji działalności. W przypadku Wisły Płock o charakterze opinii zdecydowały wysokie zobowiązania i poniesiona strata. Biegłego Rewidenta w tym przypadku nie przekonały wniesione przed wydaniem opinii wkłady pieniężne podwyższające kapitały własne.
Wydawane przez biegłych rewidentów objaśnienia odnoszą się również do przedstawianych przez Zarządy Spółek prognoz i metod związanych z poprawą płynności i sytuacji finansowej. Jako istotne zagrożenia są podnoszone przez biegłych sprawy związane np. ze spadkiem klubów z najwyższej klasy rozgrywkowej co znacząco obniża wpływy tych spółek, niekorzystne negocjacje spłaty pożyczek, zmiana strategii władz samorządowych w kwestiach dofinansowania. Spółki aby poprawić swoją sytuację uzyskują zapewnienia Głównego Akcjonariusza o uzyskaniu wsparcia do prawidłowego funkcjonowania.
Ponadto kluby piłkarskie aby uczestniczyć w rozgrywkach piłkarskiej ekstraklasy muszą spełniać wymogi licencyjne określone przez Polski Związek Piłki Nożnej. Jednym z wymogów licencyjnych jest złożenie sprawozdania finansowego wraz z opinią i raportem biegłego rewidenta. Odstąpienie od opinii lub opinia negatywna skutkują dla klubu brakiem przyznania licencji na grę w ekstraklasie. Opinie z zastrzeżeniami oraz opinie zawierające uwagi o kontynuacji działalności powodują dla klubów konieczność dostarczenia dodatkowych dokumentów i gwarancji finansowych.
Podręcznik licencyjny dla klubów ekstraklasy określa również kiedy kluby muszą sporządzić śródroczne sprawozdanie finansowe zgodnie z ustawą o rachunkowości oraz poddać je przeglądowi przez biegłego rewidenta. Ostatnio taką czynność musiał wykonać Piast Gliwice. Biegły rewident weryfikuje również prognozy finansowe przedstawione przez kluby na kolejne miesiące. Podręcznik licencyjny zawiera również inne wymagania, które muszą spełnić kluby, a co do których są niezbędne raporty biegłego rewidenta dotyczące usług pokrewnych, atestacyjnych m.in. w związku z przeprowadzaniem transferów piłkarzy. Licencjodawca może również zażądać aby oświadczenia Zarządu klubu były zweryfikowane przez Biegłego Rewidenta.
Wszystkie powyższe czynności oraz skomplikowana sytuacji finansowa najlepszych polskich klubów piłkarskich sprawia, że rola biegłego rewidenta jest bardzo istotna w ich funkcjonowaniu.
