W piśmie Ministra Zdrowia z dnia 20 lutego 2023 r. poruszono zagadnienie rozliczania składki zdrowotnej za styczeń 2023 roku w przypadku zmiany formy opodatkowania z nowym rokiem kalendarzowym.
Minister Zdrowia wskazał, że płatnik, który w odniesieniu do poprzedniego roku podatkowego (np. 2022 r.) stosował opodatkowanie ryczałtem w podatku dochodowym od osób fizycznych, może dokonać zmiany formy opodatkowania na początku nowego roku podatkowego (np. w odniesieniu do roku 2023) i wybrać opodatkowanie według skali podatkowej lub podatkiem liniowym. Taka zmiana formy opodatkowania oznacza, że począwszy od rozliczeń składki na ubezpieczenie zdrowotne należnej za styczeń danego roku (np. 2023 r.) płatnik zobowiązany jest ustalić podstawę wymiaru składki na to ubezpieczenie na podstawie wysokości dochodu z miesiąca poprzedniego zgodnie z art. 81 ust. 2c ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.
Ze względu na to, że w grudniu poprzedniego roku kalendarzowego (np. 2022 r.) płatnik nie osiągał dochodów opodatkowanych na zasadach ogólnych, podstawę wymiaru składki należnej za styczeń będzie stanowiła kwota minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w pierwszym dniu roku składkowego. Przedsiębiorca, który zmienił formę opodatkowania w opisany sposób, styczeń danego roku kalendarzowego powinien zaliczyć do „jednomiesięcznego roku składkowego”, który dla tego przedsiębiorcy rozpoczął się w sposób zindywidualizowany np. dnia 1 stycznia 2023 r., a zakończył w dniu 31 stycznia 2023 r. Ze względu na to, że w grudniu 2022 r. nie osiągnął dochodów opodatkowanych na zasadach ogólnych (a jedynie przychody na ryczałtowej formie opodatkowania) podstawą składki za styczeń 2023 r. będzie minimalne wynagrodzenie obowiązujące na 1 dzień roku składkowego, który obejmuje zindywidualizowany „jednomiesięczny rok składkowy” przedsiębiorcy, tj. 1 lutego 2022 r. (standardowy rok składkowy trwa od dnia 1 lutego danego roku do dnia 31 stycznia roku następnego – art. 81 ust. 2 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej). Przedsiębiorca opłaci zatem składkę miesięczną za styczeń 2023 r. od kwoty minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w dniu 1 lutego 2022 r., czyli 3010 zł.
Jednocześnie składka za styczeń 2023 r., będzie podlegała rozliczeniu rocznemu w ramach roku składkowego obowiązującego od dnia 1 lutego 2022 r. do dnia 31 stycznia 2023 r., z zastrzeżeniem, że dla zastosowania art. 81 ust. 2 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej konieczne jest ustalenie dochodu rozliczonego w danej formie podatkowej za poprzedni rok kalendarzowy.
Ze względu na zmianę formy opodatkowania, skuteczną od dnia 1 stycznia 2023 r., oraz fakt, że ubezpieczony w 2022 r nie prowadził działalności według odpowiadającej formy opodatkowania (według skali podatkowej lub podatku liniowego), składka roczna nie powinna podlegać naliczeniu.
Zatem w przypadku zmiany formy opodatkowania, składka za styczeń danego roku, przynależąca do jednomiesięcznego roku składkowego, podlegać będzie rozliczeniu rocznemu, bowiem w takiej sytuacji znajdzie zastosowania art. 81 ust. 2 i ust. 2b ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej. Przy czym w ramach rozliczenia rocznego składka zdrowotna podlegać będzie obniżeniu do wysokości 0 zł oraz zwrotowi, pod warunkiem braku zaległości na koncie płatnika składek z tytułu składek pobieranych przez ZUS lub zaległości z tytułu nienależnie pobranych świadczeń z ubezpieczeń społecznych, do zwrotu których został zobowiązany płatnik składek albo rozliczeniu na koncie płatnika.
Analogiczne rozwiązanie zostanie zastosowane w przypadku zmiany od dnia 1 stycznia 2023 r. formy opodatkowania z opodatkowania liniowego na opodatkowanie wg skali. W ramach rozliczenia rocznego za rok składkowy trwający od 1 lutego 2022 r. do 31 stycznia 2023 r. przedsiębiorca zobowiązany będzie rozliczyć obie formy opodatkowania. W ramach rozliczenia w kontekście formy opodatkowania podatkiem liniowym, przedsiębiorca do podstawy rocznej uwzględnia dochód za rok kalendarzowy 2022 r. Natomiast jako sumę należnych miesięcznych składek opłaconych w ramach tej formy należy uwzględnić składki rozliczone w dokumentach rozliczeniowych złożonych za okres od lutego do grudnia 2022 r. W tym przypadku nieoskładkowany w ramach rozliczenia miesięcznego dochód za grudzień 2022 r. będzie uwzględniony i rozliczony w rozliczeniu rocznym sporządzonym w kontekście opodatkowania podatkiem liniowym. Natomiast dla formy opodatkowania wg skali składka opłacona w styczniu 2023 r. zostanie ujęta w rozliczeniu rocznym dla tej formy opodatkowania jako nadpłata. Tak jak wyżej zostało to wskazane w kontekście zmiany formy z ryczałtu na skalę, roczna składka zdrowotna rozliczana w kontekście formy opodatkowania – skala, jaka wystąpiła w ostatnim miesiącu roku składkowego będzie podlegać obniżeniu do 0 zł oraz zwrotowi, pod warunkiem braku zaległości na koncie płatnika składek.
Karolina Karaś
tel. 32 259 71 50
