W niniejszym artykule autorka przedstawiła najważniejsze założenia stosowania preferencyjnych stawek VAT wynikające z rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 2 grudnia 2022 r. w sprawie obniżenia stawek podatku od towarów i usług na rok 20231.
Wspomniane rozporządzenie z dnia 2 grudnia 2022 r. było poprzedzone rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 25 marca 2020 r. w sprawie towarów i usług, dla których obniża się stawkę podatku od towarów i usług, oraz warunków stosowania stawek obniżonych2, które traci moc z dniem wejścia w życie niniejszego rozporządzenia zgodnie z art. 26 ust. 3 ustawy z dnia 7 października 2022 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw3. Rozporządzenie z dnia 2 grudnia 2022 r. wejdzie w życie z dniem 1 stycznia 2023 r.
Celem powyższego rozporządzenia jest:
- obniżenie stawki VAT do wysokości 0% dla środków spożywczych wymienionych w poz. 1-18 załącznika nr 10 do ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług4, tj. objętych przed dniem 1 lutego 2022 r. stawką w wysokości 5%, a następnie w ramach tarczy antyinflacyjnej – do dnia 31 grudnia 2022 r. stawką 0%;
- przedłużenie do dnia 30 czerwca 2023 r. okresu obowiązywania stawki 0% dla nieodpłatnych dostaw towarów oraz nieodpłatnego świadczenia usług na rzecz: Rządowej Agencji Rezerw Strategicznych, podmiotów leczniczych, jednostek samorządu terytorialnego – przekazywanych na cele związane z pomocą ofiarom skutków działań wojennych w Ukrainie;
- czasowe obniżenie (od dnia 1 stycznia 2023 r. do dnia 31 grudnia 2024 r.) stawki VAT do wysokości 8% na następujące towary wykorzystywane w produkcji rolnej:
- środki poprawiające właściwości gleby, stymulatory wzrostu oraz podłoża do upraw, inne niż wymienione w poz. 12 załącznika nr 3 do ustawy z dnia 11 marca 2004 r.,
- polepszacze gleby, środki wapnujące, biostymulatory, podłoża do upraw, produkty nawozowe mieszane składające się wyłącznie z nawozu i środka wapnującego – o których mowa w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1009 z dnia 5 czerwca 2019 r. ustanawiającym przepisy dotyczące udostępniania na rynku produktów nawozowych UE, zmieniającym rozporządzenia (WE) nr 1069/2009 i (WE) nr 1107/2009 oraz uchylającym rozporządzenie (WE) nr 2003/2003, z wyłączeniem podłoży mineralnych i podłoży do upraw grzybów5,
- nawozowe produkty mikrobiologiczne, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 10a ustawy z dnia 10 lipca 2007 r. o nawozach i nawożeniu6, wpisane do wykazu nawozowych produktów mikrobiologicznych, o którym mowa w rozdziale 4a tej ustawy.
Obniżoną do wysokości 0% stawkę podatku stosuje się również do:
- usług transportu towarów, jeżeli transport ten jest wykonywany w całości na terytorium kraju i stanowi część usługi transportu międzynarodowego;
- wewnątrzwspólnotowych usług transportu towarów, jeżeli transport ten stanowi część usługi transportu międzynarodowego;
- usług transportu towarów świadczonych na rzecz podatnika w rozumieniu art. 28a ustawy z dnia 11 marca 2004 r. będącego usługobiorcą tych usług, posiadającego na terytorium kraju siedzibę działalności gospodarczej, stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej, dla którego są świadczone te usługi, a w przypadku braku takiej siedziby działalności gospodarczej lub stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej – posiadającego na terytorium kraju stałe miejsce zamieszkania albo zwykłe miejsce pobytu, jeżeli transport ten jest wykonywany w całości poza terytorium kraju:
- z miejsca wyjazdu (nadania) na terytorium państwa członkowskiego innym niż terytorium kraju do miejsca przyjazdu (przeznaczenia) poza terytorium Unii Europejskiej (UE) lub
- z miejsca wyjazdu (nadania) poza terytorium UE do miejsca przyjazdu (przeznaczenia) na terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium kraju;
- usług transportu towarów przewożonych przez osoby podróżujące, takich jak bagaż lub pojazdy samochodowe, jeżeli transport tych osób jest opodatkowany podatkiem według stawki w wysokości 0%;
- usług świadczonych osobom w środkach transportu morskiego, lotniczego i kolejowego, jeżeli transport tych osób jest opodatkowany podatkiem według stawki w wysokości 0%;
- usług świadczonych na obszarze polskich portów morskich, polegających na obsłudze pasażerów w tych portach;
- usług świadczonych przez pośredników działających w imieniu i na rzecz osób trzecich, jeżeli pośredniczą oni w transakcjach dokonywanych poza terytorium UE.
Powyższe stosuje się pod warunkiem posiadania przez podatnika odpowiednich dokumentów, o których mowa w art. 83 ust. 5 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r.
Przez wewnątrzwspólnotową usługę transportu towarów, o której mowa w § 4 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia z dnia 2 grudnia 2022 r., rozumie się transport towarów, którego rozpoczęcie i zakończenie ma miejsce odpowiednio na terytorium dwóch różnych państw członkowskich.
Obniżoną do wysokości 0% stawkę podatku stosuje się również do dostawy towarów nabywanych przez podatnika podatku od wartości dodanej, zidentyfikowanego na potrzeby transakcji wewnątrzwspólnotowych na terytorium państwa członkowskiego innym niż terytorium kraju, w przypadku gdy towary te są przeznaczone do wykonania na nich usług na rzeczowym majątku ruchomym na terytorium kraju, a następnie do wywozu na terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium kraju. Preferencyjną stawkę podatku stosuje się, pod warunkiem że podatnik dokonujący dostawy towarów:
- składając deklarację podatkową, w której wykazuje tę dostawę towarów, jest zarejestrowany jako podatnik VAT UE;
- przekaże, nabyte przez podatnika podatku od wartości dodanej, towary podmiotowi, który wykonuje usługi na rzeczowym majątku ruchomym;
- wykaże w deklaracji podatkowej oraz w informacji podsumowującej za okres, w którym wystawił fakturę stwierdzającą dokonanie dostawy towarów, tę dostawę jako wewnątrzwspólnotową dostawę towarów;
- otrzyma zapłatę na rachunek bankowy w terminie 60 dni od dnia wydania towaru; otrzymanie zapłaty w późniejszym terminie uprawnia podatnika do dokonania korekty podatku należnego;
- posiada dokumenty, z których wynika, że towary przekazywane podmiotowi, który wykonuje usługi na rzeczowym majątku ruchomym, zostaną po wykonaniu tych usług wywiezione z terytorium kraju.
Obniżoną do wysokości 0% stawkę podatku stosuje się również do dostawy towarów lub świadczenia usług na rzecz:
- instytucji UE lub organów utworzonych przez UE, do których ma zastosowanie Protokół w sprawie przywilejów i immunitetów Unii Europejskiej7, posiadających siedzibę lub przedstawicielstwo na terytorium innego państwa członkowskiego niż terytorium kraju – do celów służbowych tych instytucji lub organów;
- Komisji Europejskiej, agencji lub organów utworzonych przez UE, posiadających siedzibę lub przedstawicielstwo na terytorium innego państwa członkowskiego niż terytorium kraju, w przypadku gdy nabywają te towary lub usługi w ramach wykonywania zadań powierzonych im na mocy prawa UE w celu reagowania na pandemię COVID-19;
- organizacji międzynarodowych posiadających siedzibę lub przedstawicielstwo:
- na terytorium innego niż terytorium kraju państwa członkowskiego,
- na terytorium państwa trzeciego
- uznanych za takie przez państwo siedziby i przez Rzeczpospolitą Polską (RP), w granicach i na warunkach ustalonych przez konwencje międzynarodowe ustanawiające takie organizacje lub przez umowy dotyczące ich siedzib – do celów służbowych tych organizacji;
- sił zbrojnych Państwa-Strony Traktatu Północnoatlantyckiego innego niż państwo członkowskie przeznaczenia – do celów służbowych tych sił lub towarzyszącego im personelu cywilnego lub też w celu zaopatrzenia ich mes lub kantyn, jeżeli siły te biorą udział we wspólnych działaniach obronnych;
- sił zbrojnych państwa członkowskiego innego niż państwo członkowskie przeznaczenia – do celów służbowych tych sił lub towarzyszącego im personelu cywilnego lub też w celu zaopatrzenia ich mes lub kantyn, jeżeli siły te biorą udział w działaniach obronnych prowadzonych w celu realizacji działania UE w ramach wspólnej polityki bezpieczeństwa i obrony;
- posiadających przedstawicielstwo na terytorium innego państwa członkowskiego niż terytorium kraju misji dyplomatycznych i urzędów konsularnych oraz członków ich personelu, a także innych osób zrównanych z nimi na podstawie ustaw, umów lub zwyczajów międzynarodowych;
- sił zbrojnych Stanów Zjednoczonych, o których mowa w art. 2 lit. a Umowy między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Stanów Zjednoczonych Ameryki o wzmocnionej współpracy obronnej, podpisanej w Warszawie dnia 15 sierpnia 2020 r.8, przebywających na terytorium kraju, jeżeli towary lub usługi nabywane przez te siły lub na ich rzecz są przeznaczone do wyłącznego użytku służbowego tych sił lub też do zaopatrzenia ich wojskowej usługowej działalności wspierającej, o której mowa w art. 24 tej umowy, jeżeli siły te biorą udział we wspólnych działaniach obronnych.
Powyższe można zastosować po spełnieniu przesłanek, o których mowa w § 6 ust. 2-11 rozporządzenia z dnia 2 grudnia 2022 r.
Obniżoną do wysokości 0% stawkę podatku stosuje się ponadto do dostawy:
- towarów w składzie celnym, wprowadzonych do składu celnego z terytorium państwa członkowskiego innego niż terytorium kraju;
- towarów objętych procedurą składowania celnego.
Powyższe stosuje się, pod warunkiem że:
- dostawy towarów dokonuje się dla podatnika, o którym mowa w art. 15 ustawy z dnia 11 marca 2004 r.;
- towary znajdują się pod dozorem celnym i są ujęte w ewidencji towarowej prowadzonej zgodnie z odrębnymi przepisami;
- towary, inne niż objęte procedurą składowania celnego, nie są w wyniku tej dostawy lub po dokonaniu tej dostawy wyprowadzane ze składu celnego.
Rozporządzenie z dnia 2 grudnia 2022 r. przewiduje również obniżenie od dnia 1 stycznia 2023 r. stawki VAT do wysokości 0% dla takich produktów pierwszej potrzeby, jak podstawowa żywność. Stawką 0% będą zatem objęte towary spożywcze wymienione w poz. 1-18 załącznika nr 10 do ustawy z dnia 11 marca 2004 r., tj. objęte przed dniem 1 lutego 2022 r. stawką w wysokości 5%, a następnie w ramach tarczy antyinflacyjnej – do dnia 31 grudnia 2022 r. stawką 0%.
Zgodnie z § 10bd ust. 1 rozporządzenia z dnia 25 marca 2020 r. czasowo – od dnia 24 lutego do dnia 31 grudnia 2022 r. obniżono stawkę VAT do wysokości 0% dla nieodpłatnych dostaw towarów oraz nieodpłatnego świadczenia usług na cele związane z pomocą ofiarom skutków działań wojennych na terytorium Ukrainy.
Obniżoną do wysokości 0% stawkę podatku stosuje się do dostawy towarów, której przedmiotem są produkty lecznicze, których zakup jest finansowany ze środków pochodzących z rozpoczętych przed dniem 17 maja 2022 r. zbiórek publicznych organizowanych przez organizacje pożytku publicznego w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie9 oraz które:
- zostały dopuszczone do obrotu na terytorium RP zgodnie z przepisami ustawy z dnia 6 września 2001 r. – Prawo farmaceutyczne10,
- uzyskały pozwolenie wydane przez Radę Unii Europejskiej lub Komisję Europejską
- jeżeli były uprzednio przedmiotem importu towarów na terytorium kraju lub wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju.
Obniżoną stawkę podatku stosuje się pod warunkiem, że dokonujący dostawy towarów posiada potwierdzenie od:
- organizacji pożytku publicznego, że zbiórka środków na sfinansowanie zakupu produktów leczniczych, o których mowa w § 10 ust. 1 rozporządzenia z dnia 2 grudnia 2022 r., jest przeprowadzana jako zbiórka publiczna zgodnie z przepisami ustawy z dnia 14 marca 2014 r. o zasadach prowadzenia zbiórek publicznych11 i została rozpoczęta przed dniem 17 maja 2022 r.;
- nabywcy, że towar będzie wykorzystany do terapii przeprowadzonej na terytorium kraju.
Preferencja ma zastosowanie do nieodpłatnych dostaw towarów lub nieodpłatnego świadczenia usług na rzecz:
- Rządowej Agencji Rezerw Strategicznych,
- podmiotów leczniczych w rozumieniu art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej12,
- jednostek samorządu terytorialnego,
- na cele związane z pomocą ofiarom skutków działań wojennych w Ukrainie.
Stawka 0% ma zastosowanie pod warunkiem zawarcia pisemnej umowy między podatnikiem a jednym z ww. podmiotów, z której będzie wynikało, że darowane towary lub usługi będą związane z pomocą poszkodowanym w wyniku rosyjskiej agresji na Ukrainę.
Zgodnie z rozporządzeniem z dnia 2 grudnia 2022 r. od dnia 1 stycznia 2023 r. do dnia 31 grudnia 2024 r. do dostawy następujących towarów stosuje się stawkę 8%:
- środków poprawiających właściwości gleby, stymulatorów wzrostu oraz podłoży do upraw, innych niż wymienione w poz. 12 załącznika nr 3 do ustawy z dnia 11 marca 2004 r., z wyłączeniem podłoży mineralnych (towary te do dnia 31 stycznia 2022 r. były opodatkowane stawką 8%, a od dnia 1 lutego 2022 r. stawką 0% na podstawie przepisów wprowadzonych w ramach tarczy antyinflacyjnej);
- polepszaczy gleby, środków wapnujących, biostymulatorów niemikrobiologicznych, podłoży do upraw, produktów nawozowych mieszanych składających się wyłącznie z nawozu i środka wapnującego – o których mowa w rozporządzeniu 2019/1009, z wyłączeniem podłoży mineralnych i podłoży do upraw grzybów (towary te do dnia 31 grudnia 2022 r. są objęte stawką 0%);
- nawozowych produktów mikrobiologicznych, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 10a ustawy z dnia 10 lipca 2007 r., wpisanych do wykazu nawozowych produktów mikrobiologicznych, o którym mowa w rozdziale 4a tej ustawy, oraz unijnych odpowiedników takich produktów (tj. biostymulatorów mikrobiologicznych) (towary te będą objęte stawką 0% do dnia 31 grudnia 2022 r. na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 1 grudnia 2022 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie towarów i usług, dla których obniża się stawkę podatku od towarów i usług, oraz warunków stosowania stawek obniżonych13).
Powyższe nie ma zastosowania, w przypadku gdy towary są przedmiotem importu towarów, o którym mowa w art. 138i ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r.
Przypisy
1 Dz.U. poz. 2495, dalej: rozporządzenie z dnia 2 grudnia 2022 r.
2 Tekst jednolity Dz.U. z 2021 r. poz. 1696 ze zm., dalej: rozporządzenie z dnia 25 marca 2020 r.
3 Dz.U. poz. 2180.
4 Tekst jednolity Dz.U. z 2022 r. poz. 931 ze zm., dalej: ustawa z dnia 11 marca 2004 r.
5 Dz. Urz. UE L 170 z 25.06.2019, s. 1, ze zm., dalej: rozporządzenie 2019/1009.
6 Tekst jednolity Dz.U. z 2021 r. poz. 76 ze zm., dalej: ustawa z dnia 10 lipca 2007 r.
7 Dz.U. z 2004 r. poz. 864/4 ze zm.
8 Dz.U. poz. 2153. Zob. także Oświadczenie Rządowe z dnia 16 listopada 2020 r. w sprawie mocy obowiązującej Umowy między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Stanów Zjednoczonych Ameryki o wzmocnionej współpracy obronnej, podpisanej w Warszawie dnia 15 sierpnia 2020 r., Dz.U. poz. 2154.
9 Tekst jednolity Dz.U. z 2022 r. poz. 1327 ze zm.
10 Tekst jednolity Dz.U. z 2022 r. poz. 2301.
11 Tekst jednolity Dz.U. z 2020 r. poz. 1672.
12 Tekst jednolity Dz.U. z 2022 r. poz. 633 ze zm.
13 Dz.U. poz. 2488.
Katarzyna Wawrzonkiewicz
Specjalista ds. obsługi ubezpieczenia podatkowego
katarzyna.wawrzonkiewicz@isp-modzelewski.pl
tel. 22 517 30 76
Vlog podatkowy ISP
Udostępniamy Państwu Video blog podatkowy Instytutu Studiów Podatkowych zawierający najnowsze wypowiedzi ekspertów Instytutu na temat zmian i interpretacji podatkowych prezentowane w formie krótkich filmów na kanale YouTube.