Transakcje realizowane pomiędzy spółką a zagranicznym oddziałem należącym do grupy VAT ? wyrok TSUE w sprawie C-812/19 i jego skutki

     W wyroku z dnia 11 marca 2021r. w sprawie Danske Bank (C-812/19) TSUE odszedł od ogólnej zasady, zgodnie z którą centrala i jej oddział powinny być zawsze traktowane dla celów VAT jako ten sam podmiot. Konsekwencją wyroku jest uznanie, że zakład główny należący do grupy VAT i oddział z innego państwa UE to odrębni podatnicy.

     Wyrok został wydany na skutek rozpatrzenia skierowanego do TSUE pytania prejudycjalnego w kwestii możliwości przypisania szwedzkiemu oddziałowi banku z siedzibą w innym państwie członkowskim przymiotu niezależnego podatnika, jeżeli zakład główny (Danske Bank, należący do duńskiej grupy VAT) świadczy usługi na rzecz oddziału i przypisuje jego koszty oddziałowi, w sytuacji gdy zakład główny należy do grupy VAT w innym państwie członkowskim, a oddział szwedzki nie należy do żadnej szwedzkiej grupy VAT.

     Trybunał uznał, że zasada traktowania grupy VAT jako odrębnego podatnika na gruncie przepisów Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada.2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (dalej: dyrektywa 2006/112) wyrażona we wcześniejszym wyroku TSUE z 17 września 2014 r. w sprawie Skandia (C-7/13), ma zastosowanie również w odwrotnej sytuacji, a więc nie tylko, gdy oddział jest częścią grupy VAT (lecz sama spółka do grupy nie należy), ale również gdy to centrala jest częścią grupy VAT, natomiast oddział pozostaje poza jej strukturą. W wyroku w sprawie Skandia TSUE orzekł, że transakcje realizowane pomiędzy spółką a zagranicznym oddziałem należącym do grupy VAT podlegają opodatkowaniu. W wyroku z dnia 11 marca 2021r. w sprawie Danske Bank potwierdził natomiast, że dla celów VAT w każdej sytuacji podmiot należący do grupy VAT staje się w relacji z oddziałem odrębnym podatnikiem.

     Jakkolwiek w obecnym stanie prawnym w świetle polskich przepisów brak jest podstaw do funkcjonowania grupy VAT, problem kwalifikowania czynności na rzecz podmiotów z takiej grupy dotyczy wielu spółek z siedzibą w Polsce, stanowiących odziały spółek będących częścią grupy VAT w innym państwie UE, a w szczególności możliwości uznania usług polskiego oddziału świadczonych na rzecz centrali, a następnie wykorzystywanych do ogólnej działalności grupy VAT za czynności opodatkowane.

     Problem tego rodzaju stanowił m.in. przedmiot wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej, w uzasadnieniu którego brytyjska Spółka wchodząca w skład grupy VAT zarejestrowanej w Wielkiej Brytanii zgodnie z prawem brytyjskim, powołując się na wyroki TSUE z dnia 22 maja 2008 r. w sprawie C-162/07 oraz z dnia 17 września 2014 r. w sprawie C-7/13, uznała, że skoro zakład główny Spółki należał do grupy VAT w Wielkiej Brytanii (będącej osobnym podatnikiem od spółek wchodzących w jej skład), to świadczenia realizowane przez polski oddział na rzecz Spółki powinny być traktowane jako świadczenie usług, o którym mowa w art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (dalej: „ustawa”), dla których zgodnie z art. 28b ust. 1 tejże ustawy miejscem opodatkowania była Wielka Brytania.

     Ponieważ w interpretacji indywidualnej z 16 sierpnia 2017 r. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej uznał powyższe stanowisko za nieprawidłowe i stwierdził, że czynności wykonywane pomiędzy oddziałem a macierzystym podmiotem zagranicznym mają charakter tzw. czynności wewnątrzzakładowych, które w konsekwencji nie są czynnościami wykonywanymi na rzecz innej osoby prawnej, lecz są czynnościami wykonywanymi w ramach jednego podmiotu, niepodlegającymi opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w Polsce, interpretacja ta została zaskarżona do WSA w Warszawie.

     Sąd ten w nieprawomocnym wyroku z dnia z 24 sierpnia 2018 r. (III SA/Wa 3486/17) przyznał rację Spółce. Za kluczowe uznał stanowisko Trybunał Sprawiedliwości, który w wyroku z dnia 17 września 2014 r. C-7/13 wprost sformułował tezę, że artykuł 2 ust. 1, art. 9 i 11 dyrektywy 2006/112 należy interpretować w ten sposób, iż usługi świadczone przez główny zakład spółki położony w państwie trzecim na rzecz oddziału spółki znajdującego się w państwie członkowskim stanowią transakcje podlegające opodatkowaniu, jeżeli oddział jest członkiem grupy osób, które mogą zostać uznane za jednego podatnika podatku od wartości dodanej. Na tej m.in. podstawie WSA skonstatował m.in., że ?argumentacja organu, zmierzająca do pominięcia skutków wyroku w sprawie Skandia w stanie faktycznym ujętym we wniosku o udzielenie interpretacji, z uwagi na odmienne ukształtowanie w relacji spółka macierzysta ? jej oddział, przynależności jednego z tych podmiotów do grupy VAT, jest niezasadna. Nie uwzględnia ona bowiem sedna rozstrzygnięcia wyroku Trybunału Sprawiedliwości z dnia 17 września 2014 r. C-7/13, który przypomniał (powołując się także na wcześniejsze orzeczenie w sprawie Ampliscientifica i Amplifin, C-162/07), że utożsamienie z jednym podatnikiem wyklucza, aby członkowie grupy VAT nadal oddzielnie składali zgłoszenia podatku VAT i byli identyfikowani, w ramach grupy i poza nią, jako podatnicy, bowiem tylko jeden podatnik jest uprawniony do składania tych zgłoszeń. Powyższe skłoniło Trybunał do konkluzji, że w takiej sytuacji usługi świadczone przez podmiot trzeci na rzecz członka grupy VAT należy uznać, do celów podatku VAT, za wykonywane nie na rzecz tego członka, lecz samej grupy VAT, do której on należy. Zatem sformułowana przez Trybunał ogólna zasada, w myśl której już sama przynależność podmiotu do grupy VAT, bez wprowadzenia jakichkolwiek ograniczeń, co do jego charakteru (chociażby poprzez zawężenie jedynie do oddziału, jako członka grupy VAT), w oczywisty sposób modyfikuje relacje dotyczące stron w ramach świadczonych usług na gruncie podatku od wartości dodanej?.

     Kwalifikacja przyjęta w wyroku z dnia 11 marca 2021r. w sprawie Danske Bank (C-812/19) nie tylko ugruntowuje dotychczasowe stanowisko TSUE dotyczące grupy podatkowej VAT, która ? zdaniem tegoż Trybunału ? jest pod każdym względem porównywalna do podatnika składającego się tylko z jednej jednostki, ale w bardziej uniwersalny sposób niż np. w wyroku w sprawie Skandia odnosi się do sytuacji ogółu podmiotów, które mają siedzibę główną w jednym państwie unijnym, a oddział w drugim.

     Należy pamiętać, że interpretacja wyrażona w wyrokach Trybunału w sprawach prejudycjalnych wiąże nie tylko sąd krajowy w danej sprawie, lecz ? zgodnie z zasadą jednolitości i skuteczności stosowania prawa unijnego ? odnosi skutek we wszystkich państwach członkowskich. Niekwestionowany wpływ orzecz­nictwa TSUE na sferę stosowania prawa podatkowego wyraża się m.in. w tym, że organy podatkowe i sądy administracyjne uwzględniają tezy zawarte w wyrokach i postanowieniach TSUE, by w procesie wykładni i następnie stosowania prawa osiągać rezultat zgodny z prawodawstwem Unii Europejskiej.

     Można założyć, że interpretacja przepisów dyrektywa 2006/112 przyjęta przez TSUE nie pozostanie bez wpływu na rozliczenia polskich oddziałów spółek zagranicznych. W szczególności ze zmianą statusu podatkowego niektórych oddziałów może się wiązać nie tylko prawo do odliczenia VAT od czynności realizowanych między oddziałem a centralą, ale np. uznanie za transakcje łańcuchowe transakcji przeprowadzonych z udziałem oddziału i centrali, realizowanych dla klienta zewnętrznego.

 

 

Wróć do spisu treści serwisu