Z dniem 21 października 2024 r. Naczelny Sąd Administracyjny na wniosek Prokuratora Generalnego z dnia 24 maja 2024 r. (nr 1001-4.Zp.19.2024) w składzie siedmiu sędziów podjął uchwałę o sygn. akt II FPS 2/24 rozstrzygającą, czy budynki mieszkalne lub ich części przeznaczone do najmu mającego służyć zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych w ramach prowadzenia przez podatnika podatku od nieruchomości działalności gospodarczej, należy traktować jako budynki mieszkalne lub ich części, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 2 lit. a ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych, czy jako budynki mieszkalne lub ich części zajęte na prowadzenie działalności gospodarczej w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 2 lit. b tej ustawy?
W uchwale 7 sędziów NSA rozstrzygnięto, że budynki sklasyfikowane w ewidencji gruntów i budynków jako mieszkalne przeznaczone do najmu w ramach działalności gospodarczej, w takiej części w jakiej służą zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych najemców, są opodatkowane preferencyjną stawką podatkową. Zgodnie ze stanowiskiem przedstawionym w niniejszej uchwale, w sytuacji gdy najemca faktycznie użytkuje mieszkanie na własne potrzeby mieszkaniowe, wówczas zastosowanie znajdzie niższa preferencyjna stawka podatkowa określona w art. 5 ust. 1 pkt 2 lit. a ustawy. Stawki podatku od nieruchomości w wysokości najwyższej tj. określonej w art. 5 ust. pkt 2 lit b., mają zastosowanie do budynków lub ich części związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej oraz od budynków mieszkalnych lub ich części zajętych na prowadzenie działalności.
Trybunał Konstytucyjny w wyroku o sygn. SK 39/19 uznał, że sam fakt posiadania nieruchomości nie jest wystarczający, aby uznać, że nieruchomość jest związana z działalnością gospodarczą. W uchwale wskazano, że co prawda Trybunał nie doprecyzował pojęcia „związane z działalnością gospodarczą”, ale jego wyjaśnienie miało istotny wpływ na sposób postrzegania innego zwrotu legislacyjnego – zajęte na prowadzenie działalności gospodarczej. Doprecyzowanie powyższego pojęcia uczyniły sądy administracyjne w wielu orzeczeniach m.in. w wyroku NSA z dnia 15 grudnia 2021 r. o sygn. akt III FSK 4061/21 wskazują, że za związane z działalnością gospodarczą można uznać nieruchomości stanowiące własność podatnika, znajdujące się w posiadaniu samoistnym albo użytkowaniu wieczystym, które są w posiadaniu przedsiębiorcy lub innego podmiotu prowadzącego działalność oraz jednocześnie wchodzą w skład prowadzonego przedsiębiorstwa lub gdy przedmiot działalności przedsiębiorcy obejmuje jedynie prowadzenie działalności gospodarczej bez względu na to czy nieruchomość jest wykorzystywana na prowadzenie działalności gospodarczej lub nie lub po trzecie, gdy nieruchomości są funkcjonalnie powiązane z przedsiębiorstwem prowadzonym przez podmiot, w którego posiadaniu się znajdują nawet jeśli nie zostały uwzględnione w ewidencji środków trwałych, tzn. są faktycznie wykorzystywane do prowadzenia działalności gospodarczej albo mogą być wykorzystywane do tego celu.
W oparciu o powyższe zwrot „zajęty na prowadzenie działalności gospodarczej” oznacza rzeczywiste, fizyczne wykorzystanie nieruchomości na działalność gospodarczą. W podjętej uchwale 7 sędziów NSA wskazano, że za zajęte na działalność nie są te części budynku, które są faktycznie zajęte na mieszkanie, czyli w których rzeczywiście są realizowanie cele mieszkaniowe, nawet jeśli właścicielem takiego budynku mieszkalnego jest przedsiębiorca.
Podsumowując uchwałę 7 sędziów NSA z dnia 21 października 2024 r. wynika z niej, że budynki sklasyfikowane w ewidencji gruntów i budynków jako mieszkalne przeznaczone do najmu w ramach działalności gospodarczej, w takiej części w jakiej służą zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych najemców, są opodatkowane preferencyjną stawką podatkową – tzw. stawką mieszkalną
