W sporze o to czy w obecnym stanie prawnym na gruncie ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej określanej jako: „ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych”) oraz ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (dalej: O.p.) dopuszczalna jest zapłata na rzecz wspólnika spółki jawnej przez inny podmiot, WSA w Gorzowie Wielkopolskim w nieprawomocnym wyroku z dnia 15 lipca 2022 r. (I SA/Go 184/22) przyznał rację podatnikowi, uchylając zaskarżoną interpretację indywidulaną Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej.
W sporze, jaki wykształcił się pomiędzy podatnikiem podatku dochodowego od osób fizycznych a Dyrektorem Krajowej Informacji Skarbowej, podatnik prezentował stanowisko zakładające, iż działanie spółki w roli „wyręczyciela podatkowego” pozwala na uznanie, że to podatnik uregulował zobowiązanie ze swoich środków za pośrednictwem rachunku bankowego spółki. Wnioskując o wydanie interpretacji zaznaczył, że uiszczenie podatku, na skutek jego dyspozycji z rachunku bankowego spółki, ma wyłącznie charakter techniczny. Organ interpretacyjny był zdania, że w świetle art. 62b O.p. zapłata podatku na rzecz wspólnika spółki jawnej przez inny podmiot jest możliwa, ale tylko w kwocie nieprzekraczającej 1000 zł, wówczas bowiem, jeżeli z treści dowodu wpłaty wynika, że chodzi o zapłatę na zobowiązanie podatnika uznaje się, że wpłata pochodzi ze środków podatnika, gdy natomiast kwota podatku przekracza 1000 zł, taka zapłata jest niedopuszczalna.
WSA w Gorzowie Wielkopolskim w wyroku z dnia 15 lipca 2022 r. wydanym na skutek skargi na powyższą interpretację wniesionej przez podatnika wskazał, „że powołany przez organ art. 62b O.p. odnosi się wyłącznie do sytuacji, w której to zapłaty podatku dokonuje inna osoba niż podatnik. Nie dotyczy jednak sytuacji zapłaty podatku przez podatnika, który posłużył się, wyręczył się w tej czynności inną osobą. Zatem ta inna osoba jest jedynie „wpłacającą” kwotę podatku w imieniu podatnika dokonującego zapłaty”. Ponadto, odwołując się do uchwały NSA z dnia 26 maja 2008 r. o sygn. akt I FPS 8/07, WSA podkreślił istnienie różnicy pomiędzy umownym przenoszeniem zobowiązania (długu w zakresie obowiązku zapłaty), które w przypadku zobowiązań podatkowych jest niedopuszczalne, a dokonaniem technicznych czynności wpłaty środków pieniężnych przez podmiot inny niż podatnik lub płatnik, czyli tzw. posłańca albo wyręczyciela.
Na tej m.in. podstawie Sąd rozróżnił zapłatę i wpłatę, a w konsekwencji skonstatował, że „wpłata” to techniczna czynność uiszczenia gotówką lub w obrocie bezgotówkowym kwoty podatku przez inny podmiot niż podatnik, po czym przyjął, że „sama czynność dokonania wpłaty przez osobę trzecią nie przesądza o tym, z czyjego majątku pochodzą środki na jej pokrycie i kto w efekcie ponosi ich ciężar”, co oznacza, że o ile tylko „techniczna czynność wpłaty dokonywana jest za pośrednictwem „posłańca”, to nie ma przeszkód prawnych, aby została ona zrealizowana przez podmiot zaangażowany do tej czynności”.
Innymi słowy, zdaniem WSA, jeśli uiszczanie podatku następuje ze środków podatnika przez osobę przez niego upoważnioną do zapłacenia podatku, to owa osoba działa w imieniu i na rzez podatnika, przez co dokonana czynność techniczna skutkuje wygaśnięciem zobowiązania podatnika z tytułu podatku. Jednocześnie WSA uznał, że zaskarżona interpretacja narusza art. 62b § 1 pkt 3 O.p., bowiem „począwszy od 1 stycznia 2016 r. przewidziane w § 2 tego przepisu domniemanie prawne nakazujące uznanie wpłaty osób wymienionych w § 1 za pochodzące ze środków podatnika potwierdza możliwość dokonywania zapłaty podatków przez osoby trzecie zamiast podatnika, lecz nie stanowi o braku możliwości dokonywania wpłat podatków za pośrednictwem osób trzecich”.
Sąd zgodził się zatem, że w stanie faktycznym, którego dotyczyła interpretacja działanie spółki miało wyłącznie charakter techniczny i z tego powodu doprowadziło do wygaśnięcia zobowiązania podatkowego. To zaś oznacza, że WSA za dopuszczalne uznał wyręczenie się osobą trzecią przy zapłacie podatku, pod warunkiem, że zapłaty dokonuje w istocie podatnik, a działanie osoby trzeciej ma charakter „wyłącznie techniczny”.
dr Joanna Kiszka
Dyrektor Śląskiego Oddziału Instytutu Studiów Podatkowych
joanna.kiszka@isp-modzelewski.pl
tel. 32 259 71 50