W przypadku odpłatnego nabycia środka trwałego przychód w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych nie powstaje, natomiast warunkiem zaliczenia odpisów amortyzacyjnych w koszty uzyskania przychodów jest wprowadzenie środka trwałego do właściwej dla tego celu ewidencji.
Co do możliwości istnienia przychodu w przypadku ujawnienia środka trwałego (tj. sytuacji, w której podatnik wprowadza do ewidencji środków trwałych środek po ponad miesiącu od przekazania go do używania ? art. 16 d. ust. 2 ustawy z o podatku dochodowym od osób prawnych) wskazać należy, że zasadniczo ujawnienie środka trwałego nie powoduje powstania przychodu na gruncie podatku dochodowego od osób prawnych, chyba że środek ten był przedmiotem nieodpłatnego nabycia (np. darowizny) a przychód z tego tytułu nie został rozpoznany. Jak wskazał Dyrektor KIS w interpretacji podatkowej z dnia 2 kwietnia 2010 r. o sygn.: IBPBI/2/423-49/10/SD: ?W większości przypadków czynność polegająca na wprowadzeniu środków do ewidencji nie skutkuje powstaniem przychodu. W celu ustalenia czy w związku z ujawnieniem środka trwałego ewentualnie powstał przychód podatkowy niezbędne jest jednoznaczne ustalenie sposobu nabycia składników majątku. Przychód podatkowy mógłby powstać, gdy w wyniku dokonanej inwentaryzacji zostanie ustalone, iż składnik majątku został nabyty nieodpłatnie, a przychód z tego tytułu nie został rozpoznany, przy czym moment ujawnienia środka trwałego nie zmienia daty powstania tego przychodu. Jeżeli składnik majątku został nabyty nieodpłatnie, przychód winien zatem być odniesiony do okresu w którym został on nabyty?. Zatem spółka, by wykluczyć powstanie przychodu podatkowego powinna ustalić, w jaki sposób (czy odpłatny czy nieodpłatny) nabyła nieruchomości opisane w stanie faktycznym.
W kwestii zakwalifikowania kosztu z amortyzacji jako kosztu uzyskania przychodu wskazać należy, iż zgodnie z art. 15 ust. 6 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. kosztem uzyskania przychodów są odpisy z tytułu zużycia środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych (tzw. odpisy amortyzacyjne). Z kolei zgodnie z art. 16h ust. 1 pkt 1 przywołanej ustawy odpisów amortyzacyjnych dokonuje się od wartości początkowej środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych, z zastrzeżeniem art. 16k, począwszy od pierwszego miesiąca następującego po miesiącu, w którym ten środek lub wartość wprowadzono do ewidencji, z zastrzeżeniem art. 16e, do końca tego miesiąca, w którym następuje zrównanie sumy odpisów amortyzacyjnych z ich wartością początkową lub w którym postawiono je w stan likwidacji, zbyto lub stwierdzono ich niedobór; suma odpisów amortyzacyjnych obejmuje również odpisy, których zgodnie z art. 16 ust. 1 nie uważa się za koszty uzyskania przychodów. Przy czym by odpisy amortyzacyjne mogły zostać uznane za koszty uzyskania przychodów, to musi istnieć związek pomiędzy dokonywaną amortyzacją podatkową i przychodami podatnika.
Należy pamiętać, że ujęcie w koszty odpisów amortyzacyjnych możliwe jest, w przypadku spółki, dopiero od momentu ujawnienia środka trwałego, tj. po wprowadzeniu go do odpowiedniej ewidencji (bowiem ujawnienie środka trwałego skutkuje późniejszym momentem rozpoczęcia amortyzacji). Powyższe potwierdza wyrok NSA z dnia 2 lutego 2016 r. o sygn.: II FSK 2995/13, w którym stwierdzono, że: ?(?) materialnoprawnym warunkiem zaliczenia odpisów amortyzacyjnych w koszty uzyskania przychodów jest wprowadzenie środka trwałego do właściwej dla tego celu ewidencji. Aby dokonywać amortyzacji środka trwałego dla celów podatkowych nie wystarczy sama obiektywna ocena składnika majątku jako środka trwałego, lecz konieczne jest jego ujawnienie w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych?. Niemożliwe jest zatem korygowanie odpisów amortyzacyjnych za okres sprzed ujawnienia środka trwałego, co zresztą podkreślił Dyrektor KIS w interpretacji indywidualnej o sygn.: 0114-KDIP2-3.4010.112.2017.1.KK z dnia 5 września 2017 r.: ?(?) brak jest możliwości korygowania odpisów amortyzacyjnych za okres sprzed ujawnienia środka trwałego. Podatnik nie może bowiem wykazać środka trwałego w ewidencji środków trwałych z datą wsteczną i wstecz doksięgować pominięte odpisy amortyzacyjne?. Podkreślić trzeba, że w razie nieistnienia ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych dokonywane odpisy amortyzacyjne nie mogą stanowić kosztów uzyskania przychodów[1].
Podsumowując: jeśli spółka nabyła w sposób odpłatny środki trwałe przychód w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych nie powstał. Wskazać trzeba, iż warunkiem zaliczenia odpisów amortyzacyjnych w koszty uzyskania przychodów jest wprowadzenie środka trwałego do właściwej dla tego celu ewidencji ? jeżeli spółka go spełniła, to może uznać odpisy amortyzacyjne za koszty uzyskania przychodów.
[1] https://www.biznes.gov.pl/en/publikacje/2263-odpisy-srodkow-ujawnionych (dostęp: 26.08.2020).
