W przypadku dochodzenia roszczeń od niewypłacalnego dłużnika, który jest przedsiębiorcą, warunkiem ogłoszenia upadłości jest m.in. stan wielości wierzycieli. Oznacza to, że nie można ogłosić upadłości, jeżeli dłużnik posiada tylko jednego wierzyciela, nawet jeżeli jego wierzytelność opiewałaby na bardzo wysoką kwotę. W art.1 ust.1 pkt 1 Prawa upadłościowego omowa jest o tym, że ustawa reguluje zasady wspólnego dochodzenia roszczeń wierzycieli od niewypłacalnych dłużników będących przedsiębiorcami. Taka sytuacja może dotyczyć spółek kapitałowych wobec których została wydana decyzja wymiarowa. Jednak organy podatkowe i duża część składów orzekających sądów administracyjnych prezentują stanowisko, zgodnie z którym spółka powinna zgłaszać wniosek o ogłoszenie upadłości nawet w tych przypadkach, gdy istnieje tylko jedna wierzytelność. Przykładowo, NSA w wyroku z 1 lutego 2022 r. ( Sygn. akt III FSK 4714/21) orzekł, że z niewypłacalnością dłużnika, o czym mowa jest w art. 10 i art. 11 ust. 1 i 2 Prawa upadłościowego, mamy również do czynienia, gdy dłużnik ten nie zaspakaja jednego tylko wierzyciela”. Sąd podkreślił, że czym innym jest obowiązek złożenia wniosku o upadłość, aby uchronić się przed solidarną odpowiedzialnością podatkową, a czym innym są dalsze losy tego wniosku. Pozytywnie należy ocenić stanowisko WSA we Wrocławiu przedstawione w wyroku z dnia 21 grudnia 2023 r. (Sygn. akt I SA/Wr 337/22), w którym stwierdził, że nie można nakazywać członkowi zarządu w sytuacji wystąpienia jednego wierzyciela realizacji obowiązku zgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości w ramach przesłanek egzoneracyjnych. Jednak, biorąc pod uwagę, że przeniesienie odpowiedzialności podatkowej na członków zarządu spółki jest wyjątkowym instrumentem prawnym o charakterze ingerencyjnym w majątek podmiotu trzeciego – innego niż podatnik – wymusza to zatem rzetelne i obiektywne zbadanie przesłanek warunkujących możliwość orzeczenia o odpowiedzialności członków zarządu jako osób trzecich za zobowiązania spółki.
Maciej Sobiech
dyrektor Oddziału Wielkopolskiego
doradca podatkowy nr 09809
radca prawny nr wpisu 1845
