Na gruncie ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (dalej określanej jako: „ustawa o podatku od towarów i usług”), wątpliwości podatników budzą skutki finansowania ich przez kontrahentów w przypadku dokonania płatności w wydłużonym terminie. Problem sprowadza się do ustalenia czy prolongata taka stanowi odrębną usługę finansową, czy też jest elementem ceny określonym umową i stanowi podstawę opodatkowania.
W kwestii tej wypowiedział się m.in. TSUE, który w uzasadnieniu wyroku z 27 października 1993r., Muys’ en De Winter’s Bouw- en Aannemingsbedrijf / Staatssecretaris van Financiën w sprawie C-281/91, wyraził pogląd, że artykuł 13(B)(d((1) VI Dyrektywy (obecnie art. 135 ust. 1 lit. b Dyrektywy 2006/112/WE) należy interpretować w taki sposób, aby dostawca towarów lub usługodawca, który odracza klientowi termin płatności w zamian za odsetki, był traktowany jak podmiot udzielający temu klientowi kredytu będącego transakcją zwolnioną z opodatkowania. Jeśli jednak dostawca odracza swojemu klientowi termin płatności ceny w zamian za odsetki jedynie do momentu dostawy towarów lub wykonania usługi, odsetki te nie stanowią wynagrodzenia z tytułu udzielenia kredytu, lecz część wynagrodzenia za dostarczone towary lub wykonane usługi w rozumieniu art. 11 (A)(1)(a) VI Dyrektywy (obecnie art. 73 Dyrektywy 2006/112/WE). TSUE wskazał zatem na konieczność odmiennego traktowania sytuacji, gdy odsetki są naliczane za okres do dnia realizacji dostawy, czyli powstania obowiązku podatkowego oraz sytuacji, gdy odsetki od odroczonej płatności są należne za okres po zrealizowaniu dostawy lub wykonaniu usługi.
Do stanowiska powyższego nawiązał w szczególności WSA we Wrocławiu w prawomocnym wyroku z dnia 28 lipca 2017 r. (I SA/Wr 383/17) wydanym w sprawie ze skargi na interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej nr 3063-ILPP2-2.4512.128.2016.2.EW z 22 grudnia 2016 r., aprobując kwalifikację przyjętą przez organ interpretacyjny.
Zgodnie z oceną Organu, odsetki ustawowe z tytułu wydłużonego terminu płatności za okres od 31 dnia do dnia płatności wynagrodzenia, stanowią wartość odrębnej od dostawy towarów lub świadczenia usług, usługi finansowej korzystającej ze zwolnienia od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy. Tym samym, naliczone i ponoszone odsetki nie stanowią elementu podstawy opodatkowania z tytułu dostawy towarów lub świadczenia usług i w konsekwencji, na podstawie art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy o podatku od towarów i usług, podatnikowi nie przysługuje prawo do odliczenia kwoty podatku naliczonego wynikającego z faktur dokumentujących wynagrodzenie z tytułu dokonywanej na jego rzecz dostawy towarów lub świadczenia usług w części dotyczącej odsetek.
WSA odnosząc się do problemu wyraził pogląd, obecny także w doktrynie (por. B. Niedziółka, VI Dyrektywa VAT, pod. red. K. Sachsa, s. 245), że ?niedopuszczalnym jest, aby klient nabywający towar, korzystający z finansowania udzielonego przez instytucje finansową mógł uzyskać kredyt zwolniony od VAT, a klient któremu finasowanie zostało udzielone przez sprzedawcę ? musiał ponosić ciężar podatku. Stąd też w tym przypadku odsetki nie są wliczane do podstawy opodatkowania dostawy towaru lub usługi i korzystają ze zwolnienia przewidzianego w art. 13(B)(d)(1) VI Dyrektywy?.
W konsekwencji sąd uznał, iż w wyniku wydłużenia terminu płatności, realizowana jest za wynagrodzeniem transakcja, w ramach której kontrahenci świadczą na rzecz podatnika usługę finansowania zakupu towarów i usług poprzez odroczenie w czasie płatności, która stanowi odrębną od dostawy usługę, korzystającą ze zwolnienia od podatku na mocy art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o podatku od towarów i usług, Ponoszone odsetki nie stanowią elementu należności za dostarczony towar w rozumieniu art. 29a ust. 1 tejże ustawy, natomiast stanowią należność za usługę finansową zwolnioną od podatku, na mocy art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy.
Skoro tak, to ? w ocenie WSA ? podatek naliczony wynikający z faktur dokumentujących wynagrodzenie z tytułu dokonywanej na rzecz podatnika dostawy towarów lub świadczenia usług, którego elementem kalkulacyjnym są odsetki ustawowe z tytułu wydłużonego terminu płatności wynagrodzenia za okres od 31 dnia do dnia płatności wynagrodzenia, w tej części nie podlega odliczeniu na podstawie art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy o podatku od towarów i usług.
Kwalifikację tę powtórzył następnie NSA, utrzymując prawomocnym wyrokiem z dnia 6 października 2020 r. (I FSK 66/18) powołany wyrok WSA we Wrocławiu.
dr Joanna Kiszka
Dyrektor Śląskiego Oddziału Instytutu Studiów Podatkowych
joanna.kiszka@isp-modzelewski.pl
tel. 32 259 71 50