Prokura (pełnomocnictwo) jest udzielana tylko jako umocowanie na drodze uchwały powołania. Natomiast same obowiązki prokurenta mogą być wykonywane zarówno na podstawie stosunku pracy, jak też umowy cywilnoprawnej, czy tylko samej uchwały zarządu o powołaniu.
W takim wypadku spółka może wypłacać prokurentowi wynagrodzenie na podstawie umowy o pracę, umowy zlecenia czy uchwały zarządu (należy dokonać wyboru tytułu wynagradzania).
Obciążenia publicznoprawne (PIT, ZUS) z tytułu umowy o pracę i umowy zlecenia co do zasady są tożsame z obciążeniami dotyczącymi innych zatrudnionych osób. Natomiast warto zwrócić uwagę na wynagrodzenie wypłacana prokurentowi na podstawie uchwały zarządu określającej takie wynagrodzenie. W takim wypadku wynagrodzenie prokurenta stanowi przychód z innych źródeł (art. 20 ustawy PIT). Taka kwalifikacja została potwierdzona przez organy podatkowe w wydawanych interpretacjach podatkowych, jako przykładowe można wskazać:
- 0113-KDIPT2-1.4011.127.2018.1.MGR z dnia 24.04.2018,
- 0115-KDIT2-1.4011.71.2017.2.MN z dnia 23.06.2017 r.
W takim przypadku od wypłaconego wynagrodzenia prokurenta nie pobiera się w trakcie roku zaliczek na podatek dochodowy. W odróżnieniu jednak od członka zarządu, prokurent rozlicza się samodzielnie w zeznaniu rocznym. Zatem spółka nie pełni funkcji płatnika i od wypłaconego prokurentowi wynagrodzenia nie pobiera zaliczki na podatek. Bez względu jednak na to, wynagrodzenie prokurenta stanowi koszt spółki.
Spółka po zakończonym roku ma obowiązek wystawić PIT-11 i przekazać go prokurentowi oraz właściwemu dla niego urzędowi skarbowemu najpóźniej do końca lutego następnego roku podatkowego. Przychód z PIT-11 prokurent jako podatnik wykazuje w zeznaniu rocznym i rozlicza z innymi dochodami opodatkowanymi na zasadach ogólnych według skali podatkowej. Prokurent zobowiązany jest do samodzielnego wykazania kwoty wynagrodzenia z tytułu pełnienia tej funkcji w rocznym zeznaniu podatkowym złożonym do dnia 30 kwietnia. Może on skorzystać z nowej rocznej kwoty wolnej, która w 2022 roku wynosi 30 000 zł.
Od dnia 1 stycznia 2022 r. zgodnie z treścią art. 66 ust. 1 pkt 35a ustawy o świadczeniach zdrowotnych finansowych ze środków publicznych, obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego podlegają osoby powołane do pełnienia funkcji na mocy aktu powołania, które z tego tytułu pobierają wynagrodzenie. Zatem obowiązek dotyczy również prokurentów, jeśli pobierają z tytułu pełnienia funkcji prokurenta wynagrodzenie na podstawie uchwały. Obowiązek ubezpieczenia zdrowotnego powstaje z dniem powołania i wygasa z dniem odwołania.
Podstawą wymiaru na 9% ubezpieczenie zdrowotne jest wynagrodzenie pobierane z tytułu powołania. Prokurentów do ubezpieczenia zdrowotnego zgłasza spółka z o.o. W tej kwestii pojawiają się jednak wątpliwości, ponieważ spółka nie jest płatnikiem zaliczek na podatek dochodowy od wynagrodzenia prokurentów.
Wątpliwości budzi również art. 83. ust. 2 ustawy o świadczeniach zdrowotnych finansowych ze środków publicznych: W przypadku nieobliczania zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych przez płatnika, od przychodów stanowiących podstawę wymiaru składki, zgodnie z przepisami ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, składkę obliczoną za poszczególne miesiące obniża się do wysokości 0 zł.
Artykuł w trakcie zmian nie został uchylony. Zatem brak obowiązku obliczania zaliczki na podatek dochodowy może się wiązać z brakiem obowiązku opłacania składki zdrowotnej.
Natomiast na stronach ZUS można znaleźć następujące wyjaśnienia:
Prokurent powołany – czy podlega zgłoszeniu i wynagrodzenie prokurenta należy pomniejszyć o składkę zdrowotną?
Zgłoszone do ubezpieczenia zdrowotnego powinny być osoby powołane do pełnienia funkcji za wynagrodzeniem na podstawie aktu powołania. Przez wynagrodzenie należy rozumieć przychody otrzymywane przez te osoby w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, niezależnie od źródła przychodu. Dotyczy to także prokurentów.
