Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku z dniem 9 stycznia 2024 r. wydał decyzję w sprawie o nr DI/100000/43/1205/2023, w której przedstawił stanowisko w zakresie nieuwzględnienia w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne odprawy z Zakładowego Układu Zbiorowego Pracy wypłacanej pracownikom w związku z rozwiązaniem stosunku pracy w ramach Programu Dobrowolnych Odejść.
Jak wynika z art. 81 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych do ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne pracowników stosuje się przepisy określające podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe tych osób. Stosownie do treści art. 18 ust. 1 i 2 w związku z art. 20 ust.1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, podstawą wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne pracowników stanowi przychód w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy, z wyłączeniem:
- przychodów wymienionych w § 2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe,
- wynagrodzeń za czas niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną oraz zasiłków z ubezpieczeń społecznych.
Za przychody ze stosunku pracy uważa się: wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.
Podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne pracowników nie stanowią zgodnie z § 2 ust. 1 pkt 3 ww. rozporządzenia odprawy, odszkodowania i rekompensaty wypłacane pracownikom z tytułu wygaśnięcia lub rozwiązania stosunku pracy, w tym z tytułu rozwiązania stosunku pracy z przyczyn leżących po stronie pracodawcy, nieuzasadnionego lub niezgodnego z prawem wypowiedzenia umowy o pracę lub rozwiązania jej bez wypowiedzenia, skrócenia okresu jej wypowiedzenia, niewydania w terminie lub wydania niewłaściwego świadectwa pracy,
Powyższe wyłączenie zostało skonstruowane w sposób ogólny, bez wskazywania konkretnych przepisów prawa pracy, przyznających określone prawo do takich świadczeń. Zatem katalog tych świadczeń ma charakter otwarty, a powyższe wyłączenie nie dotyczy tylko odpraw czy odszkodowań ale również wynikających z porozumień negocjowanych ze związkami zawodowymi na poziomie zakładu pracy lub indywidualnych porozumień zawieranych ze związkami. Jak wskazuje Zakład, przepis § 2 ust. 1 pkt 3 ww. rozporządzenia znajduje zastosowanie w przypadku, gdy wypłata odszkodowania pozostaje w bezpośrednim oraz nierozerwalnym związku z faktem wygaśnięcia lub rozwiązania stosunku pracy.
W ocenie Zakładu świadczenie finansowe (odprawa) w przedmiotowym wniosku wypłacane jest pracownikom w związku z rozwiązaniem stosunku pracy – rozwiązanie stosunku pracy jest powodem wypłaty świadczenia.
Konkludując, oświadczenie Wnioskodawcy, że świadczenia pieniężne będą stanowić przychód pracownika ze stosunku pracy w rozumieniu ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. oraz, że wypłata ww. świadczeń będzie miała ścisły i nierozerwalny związek z faktem ustania stosunku pracy jest prawidłowe.
