Z dniem 24 września 2024 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie wydał decyzję o nr DI/200000/43/713/2024 w przedmiocie nieuwzględnienia w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne premii rocznej otrzymywanej przez pracownika za okresy:
- świadczenia pracy i pobierania wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy, zasiłku chorobowego, świadczenia rehabilitacyjnego, oraz
- świadczenia pracy i pobierania zasiłku macierzyńskiego.
Przedsiębiorca planuje zatrudnić pracowników i uchwalić regulamin wynagradzania, w którym będzie zapis gwarantujący zachowanie prawa do premii rocznej w pełnej wysokości, w tym także za okresy absencji.
W ocenie Zakładu 18 ust. 1, art. 20 ust. 1 w związku z art. 4 pkt 9 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych oraz § 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, za podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne stanowi przychód w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy, z wyłączeniem:
- wynagrodzeń za czas niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną oraz zasiłków z ubezpieczeń społecznych oraz
- przychodów wymienionych w § 2 powołanego powyżej rozporządzenia.
Katalog przychodów nie stanowiących podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i rentowe został zawarty w § 2 ust. 1 rozporządzenia. Zgodnie z § 2 ust. 1 pkt 24 rozporządzenia, podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne nie stanowią składniki wynagrodzenia, do których pracownik ma prawo w okresie pobierania wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy, zasiłku chorobowego, macierzyńskiego, opiekuńczego, świadczenia rehabilitacyjnego, w myśl postanowień układów zbiorowych pracy lub przepisów o wynagradzaniu, jeżeli są one wypłacane za okres pobierania tego wynagrodzenia lub zasiłku. Zgodnie z treścią powyższego przepisu, wyłączenia z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne korzystają przychody:
- do których pracownik ma prawo w okresie pobierania wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy, zasiłku chorobowego, opiekuńczego lub świadczenia rehabilitacyjnego;
- uregulowane w treści układów zbiorowych pracy lub przepisów o wynagradzaniu;
- wypłacane za okres pobierania tego wynagrodzenia lub zasiłku.
Jak wskazuje Zakład, premia roczna, nie może zostać uznana za składnik wynagrodzenia o którym mowa w §2 ust. 1 pkt 24 rozporządzenia, ponieważ ma ona charakter jednorazowy. Innymi słowy nie stanowi składnika wynagrodzenia należnego za czas niezdolności do pracy, zasiłku itp., gdyż nie można go przyporządkować jakiemukolwiek okresowi pracy ze względu na jego jednorazowy charakter. Dodatkowo powyższe potwierdza Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 20 września 2017 r. o sygn. akt I UK 364/16: Samo przyznanie nagrody i jej wypłata w okresie niezdolności do pracy pracownika nie powoduje, że pracownik ma zagwarantowane do niej prawo w okresie pobierania wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy i zasiłku chorobowego, co umożliwiałoby nie uwzględniać tej nagrody w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne stosownie do § 2 ust. 1 pkt 24 rozporządzenia (…). Dla wyłączenia danego składnika wynagrodzenia z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne nie wystarczy sam zapis o jego niezmniejszeniu za okres niezdolności do pracy, ale to, czy pracownik ma do niego prawo w okresie pobierania wynagrodzenia za okres niezdolności do pracy (zasiłku chorobowego) i czy wypłacany jest za okres pobierania tego wynagrodzenia lub zasiłku (…).
Tym samym Zakład uznał, że wartość całej premii rocznej otrzymywanej przez pracownika w okresie świadczenia pracy i w okresie pobierania wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy, zasiłku chorobowego, opiekuńczego, świadczenia rehabilitacyjnego powinna zostać włączona do podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne.
Z kolei w przedmiocie wypłacenia pracownikowi premii rocznej za okresy świadczenia pracy i pobierania zasiłku macierzyńskiego należy wskazać, iż w świetle art. 18 ust. 6 ustawy podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osób pobierających zasiłek macierzyński albo zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego stanowi kwota tego zasiłku. Wyjątkiem od powyższego będą przychody ze stosunku pracy należne za wcześniejsze okresy świadczenia pracy (np. zaległe wynagrodzenie, premia, nagroda roczna) wypłacane w okresie pobierania zasiłku macierzyńskiego albo zasiłku w wysokości zasiłku macierzyńskiego.
W ocenie Zakładu przychód z tytułu premii rocznej stanowić będzie podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne ze stosunku pracy, gdyż jest on należny za okres wykonywania pracy, a tym samym nie będzie podlegał wyłączeniu z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne w okresach świadczenia pracy i w okresach pobierania zasiłku macierzyńskiego.
