Wypowiedzenie umowy kredytu przez bank

Podstawowym obowiązkiem kredytobiorcy jest terminowa spłata kredytu. W przypadku powstania zaległości bank uprawniony jest do wypowiedzenia umowy. Wcześniej jednak bank zobowiązany jest do wezwania kredytobiorcy do zapłaty zaległej płatności w określonym terminie oraz do szczegółowego poinformowania kredytobiorcy o możliwości złożenia wniosku o restrukturyzację zadłużenia.

Na wstępie należy podkreślić, że wypowiedzenie umowy kredytu przez bank wymaga podjęcia dwóch odrębnych czynności. Pierwsza polega na wezwaniu do zapłaty zaległej płatności pod rygorem wypowiedzenia umowy. Druga czynność polega zaś na wypowiedzeniu umowy w razie bezskuteczności tego wezwania. Żaden bank nie może swobodnie wypowiedzieć umowy kredytowej, gdy kredytobiorca popadł w opóźnienie ze spłatą kredytu. Musi wdrożyć najpierw tzw. działania upominawcze, gdyż wypowiedzenie umowy kredytu nie może nigdy przyjąć działania nagłego, zaskakującego dla kredytobiorcy, i to nawet wtedy, gdy istnieją faktyczne podstawy do podjęcia takich działań zgodnie z treścią samej umowy¹.

Zgodnie z art. 75 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe² w przypadku niedotrzymania przez kredytobiorcę warunków udzielenia kredytu albo w przypadku utraty przez kredytobiorcę zdolności kredytowej bank może obniżyć kwotę przyznanego kredytu albo wypowiedzieć umowę kredytu, o ile ustawa z dnia 15 maja 2015 r. – Prawo restrukturyzacyjne³ nie stanowi inaczej. Termin wypowiedzenia, o którym mowa w ust. 1, o ile strony nie określą w umowie dłuższego terminu, wynosi 30 dni, a w razie zagrożenia upadłością kredytobiorcy – 7 dni (art. 75 ust. 2 Prawa bankowego).

Kredytodawca jest uprawniony do wypowiedzenia umowy kredytu w razie nieregulowania przez kredytobiorcę w terminie zobowiązań wynikających z tej umowy. Do kwestii wypowiedzenia umowy kredytu nawiązuje art. 75c ust. 1 Prawa bankowego, który stanowi, że jeżeli kredytobiorca opóźnia się w spłacie zobowiązania wynikającego z kredytu, bank jest zobowiązany do wezwania go do spłaty w terminie nie krótszym niż 14 dni roboczych. Normatywna zawartość tej regulacji nie pozwala mieć wątpliwości, że stosuje się ją w trakcie obowiązywania umowy kredytu, a nie po jej rozwiązaniu. Na dopuszczalność wypowiedzenia umowy kredytu z powodu nieregulowania zobowiązania pieniężnego z niej wynikającego winno się spojrzeć w takiej sytuacji przez pryzmat art. 75c ust. 1 przywołanej ustawy. W przeciwnym razie norma w nim zawarta miałaby charakter pusty, gdyż nie rodziłaby skutków prawnych jej nieprzestrzegania.

W judykaturze sądów powszechnych został ukształtowany pogląd, że warunkiem skutecznego wypowiedzenia umowy kredytu – przed złożeniem oświadczenia woli w tym przedmiocie – jest uprzednie zastosowanie przez bank procedury wynikającej z art. 75c ust. 1 Prawa bankowego⁴.

Jak zauważył SA w Katowicach: „Nie kwestionując tego zapatrywania na zagadnienie, czy został zachowany tryb wynikający z art. 75c ust. 1 pr. bank. [tj. Prawa bankowego – przyp. red.] w ocenie Sądu Apelacyjnego winno się spojrzeć nie poprzez wykładnię gramatyczną tego przepisu, a poprzez względy celowościowe, które przyświecały prawodawcy przy wprowadzaniu do porządku prawnego normy prawnej w nim zawartej. Ratio legis tego przepisu jest umożliwienie kredytobiorcy przeprowadzenia postępowania restrukturyzacyjnego w odniesieniu do zaciągniętego zobowiązania kredytowego. Dlatego też bank przed wypowiedzeniem umowy winien umożliwić dłużnikowi złożenie stosownego wniosku w tym zakresie. Trzeba jednak wyraźnie zaznaczyć, że bank nie jest związany wnioskiem dłużnika o restrukturyzację zadłużenia i może go nie uwzględnić, a w dalszej perspektywie – wypowiedzieć umowę kredytu. Dlatego też wykładnia art. 75c pr. bank. winna pójść w takim kierunku, że tryb w tym przepisie będzie zachowany, gdy dłużnik miał możliwość dokonania restrukturyzacji długu poprzez złożenie stosownego wniosku w tym zakresie. Jak stwierdził Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 24 września 2014 r., którego stanowisko Sąd Apelacyjny w niniejszym składzie w pełni akceptuje, wypowiedzenie umowy kredytowej stanowi bardzo dotkliwe dla kredytobiorców uprawnienie kształtujące banku w stosunku kredytowym, bo jego wykonanie może doprowadzić do zakończenia tego stosunku przed pierwotnie ustalonym okresem spłaty kredytu. W związku z tym nie może być ono wykonane w sposób nagły, zaskakujący dla kredytobiorcy, nawet jeżeli istnieją podstawy do jego podjęcia zgodnie z treścią umowy kredytowej (Monitor Prawa Bankowego 2018, nr 4, s. 28). O tym, czy została zachowana możliwość restrukturyzacji zobowiązania kredytobiorcy decyduje nie tyle formalne odczytanie art. 75c ust. 1 pr. bank., a okoliczności faktyczne danego przypadku oceniane pod kątem, czy dłużnik miał stworzone przez bank warunki w tym zakresie”⁵.

Ponieważ wypowiedzenie umowy kredytu jest najbardziej dotkliwą sankcją dla kredytobiorcy, to rozwiązanie powinno być stosowane po wyczerpaniu środków mniej dolegliwych, tj. odpowiednich wezwań⁶.

W ocenie SA w Katowicach: „Skoro zatem wypowiedzenie umowy należy do czynności z zakresu prawa materialnego, a zatem sprawdzenie prawidłowości jej podjęcia dokonane być powinno przez sąd drugiej instancji, zgodnie z art. 378 § 1 k.p.c.⁷, przy uwzględnieniu wszystkich aspektów leżących w sferze prawa materialnego, adekwatnych dla tej czynności prawnej (por. uchwałę składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 31 stycznia 2008 r. III CZP 49/07, OSNC 2008 Nr 6, poz. 55). Ocena ta nie należy do granic orzekania wyznaczonych przepisem art. 321 § 1 k.p.c. Tym samym ocena skuteczności wypowiedzenia analizowanej umowy kredytowej nie mogła być analizowana przez pryzmat podniesionego w apelacji zarzutu naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. 

[…] Sąd Apelacyjny podziela wyrażone w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 18 czerwca 2021 r., IV CSKP 92/21 stanowisko, że naruszenie przez bank wymogów z art. 75c p.b. [tj. Prawa bankowego – przyp. red.] nie skutkuje nieważnością wypowiedzenia w rozumieniu art. 58 § 1 k.c.⁸, skoro przepisy pr. bank. takiej sankcji nie przewidują. Natomiast w świetle celu i charakteru prawnego art. 75c p.b., w kontekście brzmienia art. 12 noweli prawa bankowego z dnia 25 września 2015 r.⁹, pominięcie tej obowiązkowej procedury przez bank czyni dokonane wypowiedzenie kredytu bezskutecznym. Brak podjęcia przez bank ustawowo przewidzianych czynności, które poprzedzają wypowiedzenie, czynią wypowiedzenie przedwczesnym. W sytuacji, w której dana czynność prawna, w tym wypadku wypowiedzenie umowy, jest przedwczesna, to z tej przyczyny nie może być kwalifikowana jako nieważna, lecz bezskuteczna z tego względu, że nie została poprzedzona dokonaniem innych wymaganych ustawą czynności”¹⁰.

Zgodnie z art. 75c ust. 3 Prawa bankowego bank powinien, na wniosek kredytobiorcy, umożliwić restrukturyzację zadłużenia poprzez zmianę określonych w umowie warunków lub terminów spłaty kredytu, jeżeli jest uzasadniona dokonaną przez bank oceną sytuacji finansowej i gospodarczej kredytobiorcy. Restrukturyzacja, o której mowa w ust. 1, dokonywana jest na warunkach uzgodnionych przez bank i kredytobiorcę (art. 75c ust. 4 ww. ustawy). W przypadku odrzucenia wniosku kredytobiorcy o restrukturyzację zadłużenia bank przekazuje kredytobiorcy, bez zbędnej zwłoki, szczegółowe wyjaśnienia, w formie pisemnej, dotyczące przyczyny odrzucenia wniosku o restrukturyzację (art. 75c ust. 5 ww. ustawy).

Według najnowszego orzecznictwa Sądu Najwyższego (SN) art. 75c Prawa bankowego pełni dla kredytobiorców funkcję gwarantującą dochowanie minimalnego standardu w zakresie spełnienia opóźnionego świadczenia oraz informacji o istnieniu procedury umożliwiającej restrukturyzację zadłużenia. Nie nakłada on przy tym na bank bezwzględnego obowiązku restrukturyzacji zadłużenia, o czym przekonuje ust. 3 tego artykułu, który uprawnia bank do uprzedniego dokonania oceny sytuacji finansowej i gospodarczej kredytobiorcy¹¹. Z powyższej regulacji wynika, że bank nie może swobodnie wypowiedzieć umowy kredytu, gdy kredytobiorca popadł w opóźnienie ze spłatą kredytu, jeśli nie wdrożył uprzednio tzw. działań upominawczych. Wypowiedzenie umowy kredytu nie może być bowiem czynnością nagłą, zaskakującą dla kredytobiorcy, nawet jeśli istnieją podstawy do podjęcia takiego działania zgodnie z treścią umowy. Jest to bowiem najbardziej dotkliwa sankcja dla kredytobiorcy, dlatego powinna być stosowana po wyczerpaniu środków mniej dolegliwych, odpowiednich wezwań¹².

Analiza przedstawionych powyżej orzeczeń pozwala na stwierdzenie, że w orzecznictwie nie ma jednolitości w kwestii oceny skutków niedochowania przez bank procedury z art. 75c Prawa bankowego. SA w Krakowie w wyroku z dnia 8 listopada 2019 r.¹³ podzielił pogląd, zgodnie z którym wypowiedzenie przez bank umowy kredytu bez zachowania ww. wymogów jest nieważne w świetle art. 58 § 1 k.c. w związku z art. 75c Prawa bankowego¹⁴. Jakkolwiek ustawodawca nie przewidział wprost sankcji nieważności wypowiedzenia, to zarówno wykładnia systemowa (zamieszczenie art. 75c pod art. 75 dotyczącym wypowiedzenia oraz numeryczne powiązanie obu norm), jak i wykładnia celowościowa (umożliwienie kredytobiorcy podjęcia działań zapobiegających postawieniu kredytu w stan wymagalności) nakazują przyjęcie, że przepisy art. 75c Prawa bankowego mają charakter semiimperatywny (na korzyść kredytobiorcy)¹⁵.

W tym miejscu należy nadmienić, że SN w swoim orzecznictwie dopuścił możliwość niestanowczego wypowiedzenia umowy kredytu w szczególnych okolicznościach, dotyczących stworzenia kredytobiorcy szansy na doprowadzenie do kontynuacji stosunku kredytowego na dotychczasowych warunkach¹⁶. Podkreślić należy, że dyspozycja art. 75c ust. 1 Prawa bankowego nie nakazuje, aby czynność wezwania do zapłaty była technicznie wyodrębniona i miała całkowicie samodzielny charakter. Podobnie art. 75 ust. 1 tej ustawy nie wymaga, aby oświadczenie o wypowiedzeniu umowy kredytu było zawarte w odrębnym piśmie. Powyższe daje podstawę do uznania, że między zakończeniem biegu 14-dniowego okresu na spłatę zaległości (złożenia wniosku o restrukturyzację) a rozpoczęciem biegu okresu wypowiedzenia nie musi występować przerwa. Nie ma przeszkód, aby po upływie ostatniego dnia terminu na zapłatę zadłużenia już w następnym dniu rozpoczął się okres wypowiedzenia¹⁷.

Podobne stanowisko przedstawił SA w Lublinie w wyroku z dnia 3 marca 2022 r.¹⁸ Zdaniem Sądu nie ma przeszkód, aby wypowiedzenie umowy było połączone z wezwaniem do zapłaty. Zgodnie z art. 89 k.c. powstanie lub ustanie skutków czynności prawnej (dotyczy to również jednostronnej czynności prawnej, jaką jest wypowiedzenie umowy) można uzależnić od zdarzenia przyszłego i niepewnego (warunku), chyba że nie zezwala na to ustawa albo wynika to z właściwości tej czynności prawnej. Nie ulega wątpliwości, że brak jest ustawowego zakazu wypowiedzenia umowy kredytu pod warunkiem, co do zasady możliwe jest również zastrzeżenie warunku potestatywnego, czyli uzależniającego skutki czynności prawnej od zachowania drugiej strony umowy, w tym też od spełnienia przez nią świadczenia. Zdaniem SA w Lublinie dopuszczalne było dokonanie czynności prawnej z zastrzeżeniem spełnienia warunku potestatywnego, dającego kredytobiorcy możliwość kontynuowania umowy kredytu na dotychczasowych warunkach, a tym samym uniknięcia wypowiedzenia tej umowy i skutku w postaci wymagalności całości zobowiązania¹⁹.

W judykaturze przyjmuje się, że art. 75 ust. 1 Prawa bankowego należy interpretować w ten sposób, że wypowiedzenie kredytu jest ograniczone art. 75c tej ustawy (reguła ogólna), a w przypadkach przewidzianych w Prawie restrukturyzacyjnym wypowiedzenie umowy kredytu jest ograniczone przepisami tej ustawy (reguła szczególna) i wówczas nie ma zastosowania art. 75c Prawa bankowego. Innymi słowy, art. 75c Prawa bankowego ma zastosowanie do wszystkich umów kredytu, z wyjątkiem tych, z których zadłużenie jest objęte postępowaniem restrukturyzacyjnym prowadzonym na podstawie Prawa restrukturyzacyjnego. Jeśli zatem bank nie zastosuje w swej działalności art. 75c Prawa bankowego, to bez znaczenia prawnego pozostaje kwestia wykazania przez kredytobiorcę własnej woli i inicjatywy w restrukturyzacji zadłużenia. Z przepisów tych jednoznacznie wynika, że inicjatywa w uruchomieniu tej procedury spoczywa na banku, a nie na kredytobiorcy. Celem i istotą tej regulacji jest zapewnienie kredytobiorcy uprawnienia do dalszego kontynuowania umowy kredytu, mimo problemów ze spłatą rat kredytowych, przez umożliwienie restrukturyzacji powstałego zadłużenia i modyfikacji stosunku prawnego na przyszłość²⁰.

Jak stwierdził SN w wyroku z dnia 18 czerwca 2021 r.²¹, art. 75 ust. 1 Prawa bankowego i jego bezpośrednie powiązanie z Prawem restrukturyzacyjnym należy rozumieć w ten sposób, że w przypadkach, w których kredytobiorca jest objęty jednym z postępowań restrukturyzacyjnych, wymienionych w art. 2 tej ustawy, wypowiedzenie przez bank umowy kredytu musi uwzględniać przepisy tej ustawy i skutki związane z prowadzeniem tych postępowań. Prawo restrukturyzacyjne jest ustawą szczególną w stosunku do Prawa bankowego, co oznacza, że w tych przypadkach, w których przepisy Prawa restrukturyzacyjnego mają wpływ na regulacje dotyczące warunków wypowiedzenia umów kredytowych w stosunku do podmiotów, do których ma zastosowanie Prawo restrukturyzacyjne i toczy się względem nich procedura uregulowana w tej ustawie, nie ma zastosowania art. 75c Prawa bankowego. W odniesieniu do pozostałych kredytobiorców, do których Prawo restrukturyzacyjne nie ma zastosowania, względnie nie toczy się w stosunku do nich tego rodzaju postępowanie, art. 75c Prawa bankowego stosuje się natomiast bezpośrednio. Innej interpretacji art. 75 ust. 1 i art. 75c Prawa bankowego sprzeciwia się konstytucyjna zasada równego traktowania podmiotów w obrocie prawnym (art. 32 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r.²²). Mianowicie przedsiębiorcy, do których stosuje się przepisy Prawa restrukturyzacyjnego i którzy mogą uruchomić stosowne postępowanie, którego przedmiotem jest restrukturyzacja ich zobowiązań (art. 4 ust. 1 w związku z art. 6 i 7 Prawa restrukturyzacyjnego), byliby lepiej traktowani niż podmioty niepodlegające tej ustawie, w tym konsumenci, a to byłoby nie do pogodzenia także z przepisami o szczególnej ochronie tej grupy podmiotów (por. art. 76 Konstytucji RP).

Naruszenie warunków umowy kredytu nie zawsze uzasadnia jej wypowiedzenie. Jeżeli przeterminowana należność jest niewielka w stosunku do udzielonego kredytu, bank powinien podjąć działania zmierzające do zweryfikowania sytuacji finansowej i gospodarczej kredytobiorcy pod kątem możliwości spłaty kredytu; uprawnienia w tym zakresie przewiduje art. 74 Prawa bankowego. W razie stwierdzenia, że przyczyną naruszenia warunków umowy kredytu jest utrata przez kredytobiorcę zdolności kredytowej, wypowiedzenie umowy nie może być uznane za nadużycie prawa podmiotowego²³.

Trwałość stosunku umowy kredytu nie może w każdym przypadku przemawiać za uznaniem, że warunkowe wypowiedzenie takiej umowy jest sprzeczne z właściwością stosunku prawnego. Kiedy bank wypowiada umowę, daje bowiem z reguły kredytobiorcy możliwość spowodowania, że wypowiedzenie to „utraci moc”, jeśli spłaci w oznaczonym terminie zadłużenie. Możliwość ta działa zatem na korzyść kredytobiorcy. Nie powstaje także dla niego stan niepewności co do dalszych losów umowy kredytu. Jednocześnie jednak podkreśla się, że taka wykładnia jest dopuszczalna, jeżeli w okolicznościach sprawy nie tylko fakt wypowiedzenia, ale również możliwość jego „cofnięcia” będą dla kredytobiorcy jednoznaczne. Klauzula generalna ujęta w art. 5 k.c. ma na celu zapobieganie stosowaniu prawa w sposób schematyczny, prowadzący do skutków niemoralnych lub rozmijających się z celem, dla którego dane prawo zostało ustanowione. Powołany przepis ma wprawdzie charakter wyjątkowy, niemniej przewidziana w nim możliwość odmowy udzielenia ochrony prawnej musi być uzasadniona istnieniem okoliczności rażących i nieakceptowanych w świetle powszechnie uznawanych w społeczeństwie wartości. Przepis art. 5 k.c. umożliwia odmowę udzielenia ochrony prawu podmiotowemu w sytuacji, w której kolidowałoby to z jego celem lub zasadami współżycia społecznego. Rozwiązanie to uelastycznia porządek prawny, a tym samym pozwala sądowi sięgnąć do racji funkcjonalnych, związanych z przeznaczeniem (celem) konkretnego uprawnienia, oraz argumentów aksjologicznych, pozwalających na ocenę wykonywania tego uprawnienia przez pryzmat zasad słuszności i moralności²⁴.

Przychylić się należy do stanowiska wyrażonego przez SN w wyroku z dnia 26 stycznia 2017 r.²⁵ Sąd przyjął, że skuteczne wypowiedzenie umowy kredytu nie powoduje zniesienia istniejącego między stronami stosunku obligacyjnego wynikającego z zawartej umowy, ale skutkuje wymagalnością roszczenia banku obejmującego niespłacone raty kredytu oraz odsetki kapitałowe i odsetki za opóźnienie. Wypowiedzenie to nie zwalnia kredytobiorcy z obowiązku zwrotu otrzymanego kredytu w wysokości określonej w umowie wraz z należnymi odsetkami, zmienia jedynie termin wymagalności tego roszczenia. Nie ma też podstaw do uznania, że określone w umowie odsetki związane z niedotrzymaniem przez kredytobiorcę terminu zwrotu świadczenia nie mogą dotyczyć obowiązku wymagalnego w terminie wynikającym z wypowiedzenia umowy²⁶.

Istotne znaczenie dla kredytobiorców ma art. 75 ust. 3 Prawa bankowego, stosownie do którego wypowiedzenie umowy kredytu z powodu utraty przez kredytobiorcę zdolności kredytowej lub zagrożenia jego upadłością nie może nastąpić, jeżeli bank zgodził się na realizację przez kredytobiorcę programu naprawczego. Przepis ust. 3 stosuje się przez cały okres realizacji programu naprawczego, chyba że bank stwierdzi, iż program naprawczy nie jest realizowany w sposób należyty.

 

Przypisy

¹     Wyrok Sądu Apelacyjnego (SA) w Lublinie z dnia 4 listopada 2020 r., I ACa 705/19.

²     Tekst jednolity Dz.U. z 2022 r. poz. 2324 ze zm., dalej: Prawo bankowe.

³     Tekst jednolity Dz.U. z 2022 r. poz. 2309, dalej: Prawo restrukturyzacyjne.

⁴     Por. wyroki: SA w Krakowie z dnia 23 lipca 2020 r., I ACa 456/19 i z dnia 8 listopada 2019 r., I ACa 1213/18; SA w Katowicach z dnia 11 lipca 2019 r., I ACa 56/19 i z dnia 10 stycznia 2020 r., I ACa 130/19; SA w Szczecinie z dnia 27 marca 2020 r., I ACa 87/20 i z dnia 8 października 2019 r., I ACa 984/19; SA w Gdańsku z dnia 3 grudnia 2019 r., V ACa 454/19.

⁵     Wyrok SA w Katowicach z dnia 3 stycznia 2022 r., V ACa 216/20, http://orzeczenia.katowice.sa.gov.pl/content/$N/151500000002503_V_ACa_000216_2020_Uz_2022-01-03_003, dostęp: 24.04.2023.

⁶     Por. wyrok SA w Białymstoku z dnia 4 grudnia 2020 r., I ACa 538/20.

⁷     Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego, tekst jednolity Dz.U. z 2021 r. poz. 1805 ze zm., dalej: k.p.c. (przyp. red.).

⁸     Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny, tekst jednolity Dz.U. z 2022 r. poz. 1360 ze zm., dalej: k.c. (przyp. red.).

⁹     Ustawa z dnia 25 września 2015 r. o zmianie ustawy – Prawo bankowe oraz niektórych innych ustaw, Dz.U. 2015 poz. 1854 (przyp. red.).

¹⁰    Wyrok SA w Katowicach z dnia 13 grudnia 2021 r., I ACa 115/21, http://orzeczenia.katowice.sa.gov.pl/content/$N/151500000000503_I_ACa_000115_2021_Uz_2021-12-13_003, dostęp: 24.04.2023.

¹¹    Wyrok SN z dnia 27 listopada 2019 r., II CSK 723/2018, LEX nr 2763432.

¹²    Wyrok SA w Białymstoku z dnia 4 grudnia 2020 r., I ACa 538/20.

¹³    I ACa 1213/18.

¹⁴    Por. wyroki: SA w Katowicach z dnia 6 czerwca 2019 r., I ACa 1132/18; SA w Gdańsku z dnia 21 marca 2019 r., V ACa 609/18; SN z dnia 8 września 2016 r., II CSK 750/15.

¹⁵    Wyrok SA w Krakowie z dnia 8 listopada 2019 r., I ACa 1213/18, dok. cyt.

¹⁶    Np. wyrok z dnia 24 września 2015 r., V CSK 698/14, LEX nr 1805901.

¹⁷    Wyrok SA w Gdańsku z dnia 31 marca 2022 r., I ACa 861/21. Zob. też wyrok SA w Gdańsku z dnia 17 września 2019 r., V ACa 168/19.

¹⁸    I ACa 118/21.

¹⁹    Tak też wyrok SA w Łodzi z dnia 9 sierpnia 2018 r., I ACa 1609/17; uzasadnienie postanowienia składu siedmiu sędziów SN z dnia 22 marca 2013 r., III CZP 85/12, LEX nr 1360269; wyrok SA w Lublinie z dnia 4 listopada 2020 r., I ACa 705/19.

²⁰    Wyrok SA w Katowicach z dnia 13 grudnia 2021 r., I ACa 115/21, dok. cyt.

²¹    IV CSKP 92/21.

²²    Dz.U. Nr 78, poz. 483 ze zm., dalej: Konstytucja RP.

²³    Wyrok SA w Łodzi z dnia 3 września 2020 r., I ACa 156/20.

²⁴    Wyrok SA w Gdańsku z dnia 6 listopada 2020 r., I ACa 94/20.

²⁵    II CSK 209/16.

²⁶    Wyrok SN z dnia 4 listopada 2021 r., II CSKP 175/21.

 

 

Wróć do spisu treści serwisu