Wirtualne środki płatnicze, określane również mianem tzw. kryptowalut, stają się coraz bardziej popularnym narzędziem rozliczeń w transakcjach realizowanych drogą elektroniczną. Równocześnie wprost proporcjonalnie wzrasta też liczba wątpliwości dotyczących skutków na gruncie ustaw o podatkach dochodowych związanych z transakcjami, w których wynagrodzenia wypłacane są w formie walut wirtualnych. W jednej z niedawno wydanych interpretacji indywidualnych (nr 0112-KDIL2-2.4011.651.2023.1.WS z dnia 9 listopada 2023r.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej zaakceptował stanowisko przyjęte w tej kwestii przez podatnika.
Podatnik ów zamierzał świadczyć za wynagrodzeniem usługi programistyczne na rzecz Spółki zagranicznej. W fakturze wystawianej na koniec przyjętego okresu rozliczeniowego wysokość wynagrodzenia z tytułu świadczonych usług miała być określana w dolarach, jednakże dokonywanie płatności za wykonywane usługi miało następować w walucie wirtualnej, w rozumieniu art. 2 ust. 2 pkt 26 ustawy z dnia 1 marca 2018 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu. Następnie wynagrodzenie to, czyli równowartość waluty wirtualnej, przy pomocy której doszło do nabycia usług programistycznych, zgodnie z postanowieniami umowy miało podlegać wymianie na walutę fiducjarną, co oznaczało zbycie waluty wirtualnej. O ile jej kurs pozostałby bez zmian (i wartość odpowiadała kwocie określonej na fakturze), to na gruncie podatku od dochodów uzyskanych z odpłatnego zbycia walut wirtualnych w rozumieniu art. 30b ust. 1a z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu nabycia waluty wirtualnej (dalej: „ustawa z dnia 26 lipca 1991 r.”) – transakcja ta pozostawałaby neutralną. Jednakże w przypadku zbycia waluty wirtualnej po kursie wyższym od kursu waluty wirtualnej z dnia jej otrzymania, po stronie Podatnika powstawałby przychód z waluty wirtualnej w rozumieniu art. 17 ust. 1 pkt 11 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r., przy czym jednocześnie Podatnik byłby uprawniony do rozpoznania kosztu uzyskania przychodów z tytułu nabycia waluty wirtualnej w kwocie odpowiadającej wartości usługi programistycznej, tj. wynagrodzenia wynikającego z faktury, ale jedynie wobec nadwyżki ponad wartością waluty wirtualnej z dnia jej otrzymania. Tym samym opodatkowaniu podatkiem od dochodów uzyskanych z odpłatnego zbycia walut wirtualnych, zgodnie z treścią art 30b ust. 1a ustawy z dnia 26 lipca 1991 r., podlegałaby wyłącznie nadwyżka powstała w wyniku jej odpłatnego zbycia po kursie wyższym niż z dnia jej otrzymania.
W przedstawionych okolicznościach Podatnik uznał, że dla celów podatku dochodowego od osób fizycznych otrzymanie przedmiotowego wynagrodzenia powinno być rozliczone jako transakcja barterowa, której strony występują jednocześnie w charakterze dostawcy, jak i nabywcy, zaś celem dokonywania tego rodzaju transakcji jest poniesienie wydatków skutkujących wygaśnięciem zobowiązania wynikającego z umowy zawartej z danym kontrahentem ( w tym przypadku Spółką nabywającą usługi programistyczne).
Ponieważ w przypadku umowy barterowej przychodem jest wartość należnych świadczeń wzajemnych, zatem Podatnik założył, że na podstawie art. 6 ust. 1a ustawy z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (dalej: „ustawa z dnia 20 listopada 1998 r.”) rozpozna przychód z działalności gospodarczej w kwocie wynagrodzenia określonego na fakturze, wyrażonej w dolarach (z tytułu sprzedaży usług) oraz jednocześnie – koszt uzyskania przychodu w rozumieniu art. 22 ust. 14 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu nabycia waluty wirtualnej (dalej: „ustawa z dnia 26 lipca 1991 r.”).
Stanowisko to Podatnik uzasadnił powołując się m.in. na interpretację podatkową z 16 listopada 2018 r. o sygn. akt 0114-KDIP2-2.4010 476.2018.2.AG, w której Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w zaaprobował pogląd wnioskodawcy, zgodnie z którym „otrzymanie kryptowaluty, jako dodatkowego wynagrodzenia od zagranicznego podmiotu za wykonane usługi, powinno być traktowane jako transakcja barterowa. Wnioskodawca świadczy usługę programistyczną, zaś zagraniczny podmiot sprzedaje Wnioskodawcy kryptowalutę. Z tytułu świadczenia usług programistycznych, Wnioskodawca wykaże przychód podatkowy. Jednocześnie będzie on uprawniony do rozpoznania kosztu uzyskania przychodów z tytułu nabycia kryptowaluty w kwocie odpowiadającej wartości usługi programistycznej (w praktyce – wynagrodzenia wykazanego na fakturze dokumentującej wyświadczenie usług programistycznych)”.
Podatnik podkreślił zarazem, że również w uzasadnieniu projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw, druk Sejmowy nr 2860 z dnia 25 września 2018 r. wskazano, że „Przyjęcie płatności przez przedsiębiorcę za towar/usługę w postaci waluty wirtualnej, traktowane będzie jak dwie umowy. Każda ze stron zawartej umowy będzie zarówno sprzedawcą, jak i nabywcą. Przychodem przedsiębiorcy ze sprzedaży np. towaru, będzie cena (wartość) tego towaru. Natomiast w momencie sprzedaży przez przedsiębiorcę tak pozyskanych walut (zapłaty nimi), powstały przychód kwalifikowany będzie do źródła przychodów z kapitałów pieniężnych (zysków kapitałowych)”.
Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowe w interpretacji indywidualnej nr 0112-KDIL2-2.4011.651.2023.1.WS z dnia 9 listopada 2023r. uznał powyższe stanowisko Podatnika za prawidłowe.
Organ potwierdził, że podatek od dochodów ze zbycia walut wirtualnych powstanie wyłącznie od nadwyżki ponad wartością waluty wirtualnej z chwili jej otrzymania. Zgodził się również, że uzyskanie waluty wirtualnej będzie miało charakter jej odpłatnego nabycia, a wydatkiem bezpośrednio poniesionym na nabycie waluty wirtualnej będzie wartość wierzytelności, którą Podatnik uznał za uregulowaną w wyniku uzyskania waluty wirtualnej. Tym samym wartość wynagrodzenia należnego z tytułu zrealizowanych usług będzie kosztem uzyskania przychodów z tytułu odpłatnego zbycia waluty wirtualnej, o którym mowa w art. 22 ust. 14 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Zwracając się do Podatnika w powołanej interpretacji Dyrektor KIS wskazał ponadto, że „Koszt ten będzie potrącalny w tym roku podatkowym, w którym został poniesiony, z zastrzeżeniem sytuacji powstania w danym roku podatkowym nadwyżki kosztów uzyskania przychodów z odpłatnego zbycia waluty wirtualnej nad przychodami z tego tytułu, o której mowa w art. 22 ust. 16 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Jeżeli zatem wartość uzyskanych przez Pana w danym roku podatkowym przychodów ze zbycia waluty wirtualnej będzie równa wartości kosztów uzyskania przychodów z odpłatnego zbycia walut wirtualnych podlegających potrąceniu w tym roku podatkowym, to nie uzyska Pan w tym roku podatkowym dochodu z odpłatnego zbycia waluty wirtualnej. Niemniej jednak i tak będzie miał Pan obowiązek wykazania przychodów i kosztów dotyczących odpłatnego zbycia waluty wirtualnej w zeznaniu podatkowym, o którym mowa w art. 45 ust. 1a pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych”.
dr Joanna Kiszka
Dyrektor Śląskiego Oddziału Instytutu Studiów Podatkowych
joanna.kiszka@isp-modzelewski.pl
tel. 32 259 71 50