Zarządzanie spółką bez wynagrodzenia

Kwestia zarządzania spółką bez wynagrodzenia była przedmiotem licznych interpretacji organów skarbowych oraz judykatury. I tak, w piśmie z dnia 3 grudnia 2018 r. sygn. 0111-KDIB2-3.4010.343.2018.1.LG Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej wskazał, że „Przepisy Kodeksu spółek handlowych nie łączą wykonywania funkcji członka zarządu z wynagrodzeniem. Zatem należy przyjąć, że możliwa jest i przez prawo dopuszczalna sytuacja pełnienia funkcji członka zarządu bez wynagrodzenia. Z powyższego wynika, że wykonywanie czynności wynikających z prawa handlowego, a właściwych dla wypełnienia obowiązków zarządu spółki, może być nieodpłatne. W ramach stosunków łączących spółkę kapitałową ze wspólnikami takiej spółki szczególną rolę odgrywają świadczenia wynikające z umowy spółki. Do takich świadczeń zaliczyć można m.in. obowiązek wniesienia wkładu na kapitał zakładowy spółki, obowiązek wnoszenia dopłat uchwalonych przez zgromadzenie wspólników, pełnienie funkcji w organach spółki itp. W przypadku tego rodzaju świadczeń wspólnika na rzecz spółki nie można uznać, że spółka uzyskała nieodpłatne świadczenie, nawet jeżeli nie zostało określone z tego tytułu dodatkowe wynagrodzenie wspólnika. Wspólnikowi z tytułu posiadania udziałów w spółce kapitałowej przysługują bowiem określone prawa majątkowe, w szczególności prawo do dywidendy, czy prawo do otrzymania majątku spółki w razie jej likwidacji. Oznacza to, że nieodpłatne (bez wynagrodzenia) zarządzanie spółką może przynieść wspólnikowi wymierne korzyści ekonomiczne. Innymi słowy członek zarządu, pełniący w zamian za sprawowane w ramach swojej funkcji usługi, mimo braku „bezpośredniego” wynagrodzenia, otrzymuje korzyści ekonomiczne przykładowo w postaci dywidendy. Nie ma mowy w takim przypadku o braku ekwiwalentności, stanowiącego warunek konieczny do powstania przychodu z nieodpłatnych świadczeń.” Podobnie w piśmie z dnia 18 września 2020 r. sygn. 0111-KDIB2-1.4010.249.2020.1.AM „W ramach stosunków łączących spółkę kapitałową ze wspólnikami takiej spółki szczególną rolę odgrywają świadczenia wynikające z umowy spółki. Do takich świadczeń zaliczyć można między innymi obowiązek wniesienia wkładu na kapitał zakładowy spółki, obowiązek wnoszenia dopłat uchwalonych przez zgromadzenie wspólników, pełnienie funkcji w organach spółki itp. Zatem w takim przypadku nie można mówić o powstaniu przychodu z nieodpłatnych świadczeń, ponieważ wspólnikowi przysługują określone prawa majątkowe, takie jak możliwość osiągniecia przychodu z odpłatnego zbycia udziałów w spółce lub z umorzenia udziałów, prawo do dywidendy czy też prawo do otrzymania majątku spółki w razie jej likwidacji. Ponadto, gdy funkcję członka zarządu pełni bez wynagrodzenia osoba będąca wspólnikiem spółki lub np. pracownik wspólnika, czy też członek zarządu (powołany do pełnienia tej funkcji), to po stronie tej spółki nie powstaje przychód z nieodpłatnych świadczeń. Jest to spowodowane tym, że wspólnik lub jego pracownik (członek zarządu) może uzyskać w przyszłości określone świadczenia od spółki (np. dywidendę). Jest on zatem zainteresowany osiąganiem zysku przez spółkę i zwiększaniem wartości jej majątku, które mogą mu przynieść obecnie i w przyszłości określone korzyści majątkowe. Nie ma znaczenia, że w przypadku wspólnika będącego osobą prawną funkcje zarządcze pełnione są przez powołanego do tego celu np. pracownika/współpracownika. Wspólnik – osoba prawna – nie może wszak sam zasiąść w zarządzie i tym samym oddelegowuje do pełnienia tej funkcji, np. swojego pracownika, który wykonywał będzie te wszystkie czynności, jakie wykonywałby wspólnik będąc osobą fizyczną i mając uprawnienie do zasiadania w zarządzie. Osoba fizyczna wyznaczona przez wspólnika, pełniąc funkcje zarządcze, realizuje wyłącznie cele gospodarcze wspólnika co do spółki zależnej. Nie stanowi ona niezależnej osoby realizującej własne cele gospodarcze, a jako osoba specjalnie wyznaczona przez wspólnika, świadczy usługi w jego imieniu. Pomimo więc braku wynagrodzenia członek zarządu uzyskuje lub może uzyskać korzyści ekonomiczne będące ekwiwalentem wynagrodzenia za świadczone w spółce usługi. Mając na uwadze powyższe należy stwierdzić, że w rozpatrywanej sprawie pełnienie funkcji członka zarządu bez wynagrodzenia przez wyłącznych udziałowców jedynego wspólnika Spółki będących jednocześnie członkami jego zarządu nie stanowi dla Wnioskodawcy nieodpłatnego świadczenia, o którym mowa w art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. W związku z powyższym, stanowisko Spółki, iż nie powstanie przychód z tytułu nieodpłatnego świadczenia podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych w związku z pełnieniem przez członków zarządu Wnioskodawcy swoich funkcji bez wynagrodzenia, przy uwzględnieniu, iż ci członkowie zarządu są jednocześnie jedynymi wspólnikami jedynego wspólnika Wnioskodawcy oraz jego członkami zarządu, należy uznać za prawidłowe.” Tak samo w piśmie z dnia 28 października 2022 r. sygn. 0111-KDIB2-1.4010.573.2022.1.MKU: „Należy podkreślić, że dla uznania danego świadczenia za nieodpłatne konieczne jest wykazanie, że w zamian za otrzymane świadczenie spełniający je nie otrzymuje żadnej korzyści materialnej. W tym kontekście istotne jest to, że powołanie do zarządu Spółki tych samych osób, które są także udziałowcami, wiąże się z oczekiwaniami tych wspólników (jak również ich roszczeniem) o otrzymanie przyszłych korzyści materialnych. W takiej sytuacji bowiem, pełnienie zarządu przez akcjonariusza skutkować może dla tej jednostki powstaniem wymiernych korzyści ekonomicznych, w postaci spodziewanych w przyszłości świadczeń, np. w formie dywidendy. Nie ulega wątpliwości, że wpływ na wyniki osiągane przez Spółkę w dużej mierze mają działania podejmowane w ramach zarządzania tą spółką. W analizowanej sytuacji, pełnienie funkcji w zarządzie Wnioskodawcy, stanowi realizację prawa i zobowiązania do pełnienia funkcji zarządczych w podmiotach, których jest się bezpośrednio właścicielem. W rezultacie. Akcjonariusz A ma niezaprzeczalny interes w tym, aby pełnić bez wynagrodzenia funkcję w zarządzie Spółki, której udziały posiada, bez. Im lepiej funkcjonuje Wnioskodawca, tym większe szanse na wyższe zyski będzie miał Akcjonariusz A (bezpośredni wspólnik). Dlatego też, nie można uznać, że wykonywanie przez członka zarządu swoich funkcji na rzecz Wnioskodawcy stanowi świadczenie nieodpłatne w rozumieniu art. 12 ust. 1 pkt2 ustawy o CIT, nawet jeśli nie otrzymuje on wynagrodzenia z tego tytułu. Z perspektywy właściciela istotne bowiem jest, by wszystkie spółki w jakich ma udziały były właściwie zarządzane, tak, by przynosiło to wymierne korzyści ekonomiczne. I to właśnie te korzyści stanowią ekwiwalent za sprawowanie funkcji zarządczych. Dlatego też sam brak bezpośredniego przepływu wynagrodzenia ze Spółki dla Akcjonariusza A zasiadającego w jej zarządzie nie może być powodem powstania w Spółce przychodu z tytułu nieodpłatnego świadczenia, gdyż tego rodzaju świadczenia Spółka nie uzyskuje. Mając na uwadze powyższe, należy stwierdzić, że w związku z nieodpłatnym pełnieniem funkcji w zarządzie przez jego członka będącego jednocześnie wspólnikiem, Spółka nie uzyskuje nieodpłatnego świadczenia. Jak zostało wskazane, warunkiem powstania nieodpłatnego świadczenia jest brak ciążącego na podmiocie uzyskującym takie świadczenie obowiązku wykonania świadczenia wzajemnego.” Stanowisko takie wynika również z wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 30 października 2019 r. sygn. II FSK 3717/17 „Istota sporu w niniejszej sprawie polega na rozstrzygnięciu, czy wykonywanie funkcji członka zarządu skarżącej spółki, przy braku pobierania z tego tytułu wynagrodzenia, stanowi dla spółki przychód z tytułu nieodpłatnego świadczenia polegający opodatkowaniu w myśl art. 12 ust. 1 pkt 2 u.p.d.o.p. Wypada zgodzić się z zapatrywaniem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, że z „nieodpłatnym świadczeniem” w rozumieniu art. 12 ust. 1 pkt 2 tej ustawy jest odniesienie przez podatnika określonej korzyści pod tytułem darmym tj. podatnik w zamian nie jest zobowiązany do świadczenia czegokolwiek obecnie, ani w przyszłości. Jak zasadnie zaznaczono w zapadłym wyroku, spółka w rozpatrywanej sprawie uzyska nieodpłatne świadczenie mające konkretny wymiar finansowy, przejawiający się w możliwości dysponowania kwotą stanowiącą równowartość wynagrodzenia, które stanowiłoby koszt spółki w przypadku, gdyby zostało one wyznaczone i wypłacone. Przysporzenie obejmuje zatem zaoszczędzone wydatki, które spółka zobowiązana byłaby ponieść, gdyby świadczenie miało charakter ekwiwalentny. Zasadnym było w takim razie twierdzenie, że po stronie spółki, w związku z faktem nie wypłacenia wynagrodzenia na rzecz dwóch członków zarządu, powstanie przychód podlegający opodatkowaniu na podstawie art. 12 ust. 1 pkt 2 u.p.d.o.p. Trafnie więc wywodzi Sąd pierwszej instancji, że pełnienie funkcji członka zarządu bez żadnego wynagrodzenia, traktowane jest jako nieodpłatne świadczenie, chyba, że ten członek zarządu jest akcjonariuszem lub udziałowcem spółki, w której pełni tę funkcję. Bezspornym jednakże pozostaje, z taka sytuacja nie zachodzi w niniejszej sprawie.”

Wróć do spisu treści serwisu