Zasady ogólne powstawania obowiązku podatkowego w podatku od towarów i usług

Zasada ogólna określona w art. 19a ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług stanowi, że obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania dostawy towarów lub wykonania usługi. Reguła ta jest stosowana z wieloma zastrzeżeniami, które jednak nie są przedmiotem niniejszego opracowania.

Przyjmowane częściowo usługi lub części dostawy towarów. Ustawodawca w przepisach regulujących ogólne zasady powstawania obowiązku podatkowego w omawianym podatku odnosi się także do sytuacji, w których usługa lub dostawa są przyjmowane częściowo. O wiele szerszy przedmiotowo zakres regulacji określono dla częściowego przyjmowania usług. Zgodnie z art. 19a ust. 2 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. w odniesieniu do przyjmowanych częściowo usług, usługę uznaje się również za wykonaną, w przypadku wykonania części usługi, dla której to części określono zapłatę. Przepis ten stosuje się odpowiednio do dostawy towarów przy czym ustawodawca określa wyłączenia – przepisu nie stosuje się do dostawy towarów, o których mowa w:

• 7 ust. 1 pkt 2;
• 7a ust. 1 i 2, dokonywanych na rzecz podatnika ułatwiającego dostawy towarów oraz przez tego podatnika.

Usługa świadczona w sposób ciągły. Usługę, dla której w związku z jej świadczeniem ustalane są następujące po sobie terminy płatności lub rozliczeń, uznaje się za wykonaną z upływem każdego okresu, do którego odnoszą się te płatności lub rozliczenia, do momentu zakończenia świadczenia tej usługi. Usługę świadczoną w sposób ciągły przez okres dłuższy niż rok, dla której w związku z jej świadczeniem w danym roku nie upływają terminy płatności lub rozliczeń, uznaje się za wykonaną z upływem każdego roku podatkowego, do momentu zakończenia świadczenia tej usługi.

Obowiązek podatkowy z tytułu importu towarów. Zgodnie z art. 19a ust. 9 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. obowiązek podatkowy z tytułu importu towarów powstaje z chwilą powstania długu celnego, z zastrzeżeniem ust. 10a i 11. Przepis art. 19a ust. 10a ustawy z dnia 11 marca 2004 r. dotyczy przypadku objęcia towarów procedurą uszlachetniania czynnego obowiązek podatkowy z tytułu importu towarów. Zgodnie zaś z art. 19a ust. 11 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. w przypadku objęcia towarów procedurą: składowania celnego, odprawy czasowej z całkowitym zwolnieniem z należności celnych przywozowych, uszlachetniania czynnego, tranzytu, wolnego obszaru celnego, jeżeli od towarów tych pobierane są opłaty wyrównawcze lub opłaty o podobnym charakterze, obowiązek podatkowy z tytułu importu towarów powstaje z chwilą wymagalności tych opłat.

Obowiązek podatkowy w przypadku małego podatnika. Mały podatnik może wybrać metodę rozliczeń polegającą na tym, że obowiązek podatkowy w odniesieniu do dokonywanych przez niego dostaw towarów i świadczenia usług powstaje:

• z dniem otrzymania całości lub części zapłaty – w przypadku dokonania dostawy towarów lub świadczenia usług na rzecz podatnika, o którym mowa w art. 15, zarejestrowanego jako podatnik VAT czynny,
• z dniem otrzymania całości lub części zapłaty, nie później niż 180. dnia, licząc od dnia wydania towaru lub wykonania usługi – w przypadku dokonania dostawy towarów lub świadczenia usług na rzecz podmiotu innego niż wymieniony w pkt 1.

– po uprzednim zawiadomieniu na piśmie naczelnika urzędu skarbowego w terminie do końca miesiąca poprzedzającego okres, za który będzie stosował tę metodę, zwaną dalej „metodą kasową”; otrzymanie zapłaty w części powoduje powstanie obowiązku podatkowego w tej części.

Oprócz ogólnych zasad powstania obowiązku podatkowego (i szczególnej metody, z której może skorzystać mały podatnik) ustawa z dnia 11 marca 2004 r. reguluje także powstanie tego obowiązku na zasadach innych niż ogólne (zob. art. 14 ust. 6, art. 20, art. 138f ustawy).

 

 

Wróć do spisu treści serwisu