Prawo policjantów do ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop jest zagadnieniem złożonym, które wymaga uwzględnienia zarówno przepisów ustawy o Policji, jak i ustawy o szczególnych rozwiązaniach dotyczących wsparcia służb mundurowych. Wątpliwości interpretacyjne dotyczące tych przepisów były przedmiotem licznych orzeczeń sądów administracyjnych, w tym Naczelnego Sądu Administracyjnego, który 28 maja 2024 r. (sygn. akt III OSK 2131/22) odniósł się do kluczowych aspektów prawnych związanych z tym zagadnieniem.
Ekwiwalent pieniężny za niewykorzystany urlop przysługuje policjantowi w momencie zwolnienia ze służby. Stanowi on rekompensatę za urlop wypoczynkowy, którego policjant nie mógł wykorzystać w naturze z uwagi na charakter pełnionej służby.
Naczelny Sąd Administracyjny podkreślił, że zasady ustalania ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop obejmują normy prawne kształtujące zakres publicznego prawa podmiotowego do urlopu, a w konsekwencji i prawa do ekwiwalentu za niewykorzystany urlop. Zasady te wyznaczane są przez normy materialnoprawne, które mogą różnić się w zależności od okresu obowiązywania ustawy o Policji. W omawianym wyroku NSA dokonał szczegółowej analizy tych zasad, odwołując się do przepisów ustawy o Policji oraz ustawy o szczególnych rozwiązaniach dotyczących wsparcia służb mundurowych.
Istotny wpływ na kształtowanie się zasad wyrównywania ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop policjantów ma orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego. W szczególności wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 30 października 2018 r. (sygn. akt K 7/15) doprowadził do zmiany sposobu obliczania wysokości ekwiwalentu, podkreślając konieczność zapewnienia jego ekwiwalentności w stosunku do niewykorzystanego urlopu. NSA w analizowanym wyroku uwzględnił to orzecznictwo, wskazując na jego znaczenie dla prawidłowej interpretacji przepisów dotyczących ekwiwalentu.
Zasady wyrównywania ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop policjantów podlegają ciągłej ewolucji, zarówno w wyniku zmian legislacyjnych, jak i orzecznictwa sądów administracyjnych oraz Trybunału Konstytucyjnego. Omawiany wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego stanowi istotny głos w dyskusji na temat tych zasad, podkreślając konieczność ich interpretacji w sposób zapewniający realizację konstytucyjnego prawa do urlopu oraz jego ekwiwalentu. Stanowi on ważną wskazówkę dla organów administracji publicznej oraz sądów administracyjnych, które stoją przed zadaniem stosowania tych przepisów w praktyce.
W świetle powyższego, należy stwierdzić, że wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 28 maja 2024 r. (sygn. akt III OSK 2131/22) ma istotne znaczenie dla praktyki stosowania przepisów dotyczących wyrównywania ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop policjantów. Ugruntowuje on zasady interpretacji tych przepisów w sposób zgodny z Konstytucją RP oraz orzecznictwem Trybunału Konstytucyjnego, co przyczynia się do zapewnienia policjantom prawa do ekwiwalentu za niewykorzystany urlop w sposób sprawiedliwy i zgodny z zasadami państwa prawa.
