Naczelny Sąd Administracyjny w prawomocnym wyroku z dnia 2 grudnia 2022 r. (sygn. akt II FSK 934/20) uwzględnił skargę kasacyjną organu podatkowego, który w wydanej interpretacji indywidualnej odmówił podatnikowi prawa do wspólnego rozliczenia z małżonką.
Sprawa dotyczyła sytuacji, w której podatnik będący osobą fizyczną w 2017 r. zawiesił wykonywanie działalności gospodarczej, a w marcu 2018 r. w następstwie jej niepodjęcia zlikwidował działalność i został wykreślony z CEIDG. Podatnik przez cały 2018 r. pozostawał w związku małżeńskim objętym ustawową wspólnością majątkową małżeńską.
W ocenie Dyrektora KIS wystąpić z wnioskiem o wspólne opodatkowanie mogą małżonkowie spełniający łącznie określone w art. 6 ust. 2 i 8 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych warunki:
- oboje podlegają nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu,
- przez cały rok podatkowy pozostają w związku małżeńskim,
- przez cały rok podatkowy istnieje między nimi wspólność majątkowa małżeńska,
- żaden z małżonków nie prowadzi działalności gospodarczej opodatkowanej zryczałtowanym podatkiem dochodowym lub podatkiem liniowym,
- nie mają do nich zastosowania przepisy ustawy o podatku tonażowym oraz ustawy o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.
Jak wynika z powyższego możliwość skorzystania z łącznego opodatkowania małżonków obwarowane jest licznymi warunkami. Dodatkowo w świetle art. 30c ustawy zawarte zostały regulacje dotyczące opodatkowania dochodów z pozarolniczej działalności gospodarczej, co odnosi się do czwartego z powyższych warunków. Dyrektor KIS wywiódł, że: „przepis art. 6 ust. 2 u.p.d.o.f., umożliwiający łączne opodatkowanie małżonków, stanowi odstępstwo od generalnej zasady odrębnego opodatkowania. Możliwość jego zastosowania obwarowana jest szeregiem ww. warunków wyraźnie wskazanych w tej ustawie. Z treści art. 6 ust. 8 u.p.d.o.f. wynika, że prawa do łącznego opodatkowania dochodów pozbawieni zostali małżonkowie w sytuacji, gdy w roku podatkowym chociażby do jednego z nich miały zastosowanie przepisy art. 30c u.p.d.o.f.” A zatem, w ocenie organu co też zaaprobowało NSA w niniejszym wyroku: „już sam fakt dokonania wyboru sposobu opodatkowania dochodów z działalności gospodarczej na zasadach określonych w art. 30c u.p.d.o.f. (nawet bez faktycznego ich uzyskania), stanowi przesłankę do utraty możliwości wspólnego opodatkowania dochodów obojga małżonków (nawet uzyskiwanych ze źródeł innych niż prowadzona działalność gospodarcza).”
Mimo, iż WSA we Wrocławiu przyznał rację podatnikowi stwierdzając, że: „przepis art. 6 ust. 8 u.p.d.o.f. nie budzi uzasadnionych wątpliwości interpretacyjnych w świetle reguł wykładni językowej. Mając jednak na uwadze odmienne stanowisko organów podatkowych oraz odmienne stanowisko niektórych składów sądów administracyjnych, ewentualne wątpliwości co do wykładni, a w konsekwencji zastosowania tego przepisu, należy rozstrzygnąć na korzyść podatnika (art. 2a O.p.).”, to jednak NSA nie potwierdził powyższego stanowiska wskazując, że już sam wybór przez podatnika formy opodatkowania określonej przepisami art. 30c ustawy przesądza o niemożliwości łącznego opodatkowania dochodów uzyskiwanych przez oboje małżonków.
