Zmiany projektu nowelizacji Ordynacji podatkowej po 16 czerwca 2025 r.

Ministerstwo Finansów dnia 16 czerwca 2025 r. zmieniło projekt nowelizacji ustawy – Ordynacja podatkowa (oznaczony numerem UDER26), który wprowadza istotne zmiany w zasadach naliczania odsetek za zwłokę w przypadku przedłużających się kontroli podatkowych, celno-skarbowych oraz postępowań administracyjnych.

Obecne przepisy Ordynacji podatkowej obciążają podatników odsetkami za zwłokę za cały okres trwania przedłużających się kontroli podatkowych lub celno-skarbowych. Ochrona przed odsetkami obowiązuje jedynie w przypadku postępowań podatkowych, gdy decyzja nie zostanie doręczona w ciągu 3 miesięcy od ich wszczęcia. Dane za 2023 r. wskazują, że znaczna liczba kontroli i postępowań trwa dłużej niż 6 miesięcy, w szczególności:

• 3243 postępowania podatkowe prowadzone przez naczelników urzędów skarbowych,
• 601 postępowań przez naczelników urzędów celno-skarbowych,
• 2614 kontroli celno-skarbowych,
• 2786 kontroli podatkowych.

Celem nowelizacji jest zmniejszenie obciążeń finansowych podatników oraz zwiększenie efektywności działania organów podatkowych poprzez wprowadzenie nowych zasad naliczania odsetek za zwłokę.

Pierwotny projekt ustawy, przekazany do rozpatrzenia Radzie Ministrów 19 maja 2025 r., przewidywał potencjalne całkowite wyłączenie naliczania odsetek za cały okres trwania kontroli lub postępowania po przekroczeniu określonego czasu. Jednak po modyfikacjach wprowadzonych po 16 czerwca 2025 r., zdecydowano się na bardziej precyzyjne podejście:

• odsetki za zwłokę nie będą naliczane od dnia następnego po upływie 6 miesięcy od wszczęcia kontroli podatkowej, celno-skarbowej lub postępowania podatkowego, aż do ich zakończenia, czyli podatnicy nie będą obciążani odsetkami za okres przekraczający 6 miesięcy, a nie za cały czas trwania procedury, jak rozważano wcześniej.
• do 6-miesięcznego limitu nie wlicza się:
  • terminów przewidzianych w przepisach prawa podatkowego na dokonanie określonych czynności,
  • okresów zawieszenia kontroli podatkowej lub celno-skarbowej (z wyjątkiem przypadków związanych z unikaniem opodatkowania lub nieustaleniem danych kontrolowanego),
  • okresów zawieszenia postępowania podatkowego,
  • okresów opóźnień spowodowanych z winy podatnika, jego przedstawiciela lub z przyczyn niezależnych od organu.

Te zmiany mają na celu zapobieganie nadużyciom, takim jak celowe przedłużanie procedur przez podatników, oraz zapewnienie organom podatkowym wystarczającego czasu na rzetelne przeprowadzenie kontroli.

Jedną z najważniejszych zmian jest ujednolicenie okresu warunkującego nienaliczanie odsetek za zwłokę w przypadku przedłużających się postępowań podatkowych z 3 do 6 miesięcy, aby zrównać go z terminem dla kontroli. Po nowelizacji odsetki nie będą naliczane od dnia następnego po upływie 6 miesięcy trwania postępowania podatkowego. Ministerstwo Finansów argumentuje, że ujednolicenie to upraszcza regulacje i pozwala organom na bardziej wnikliwe prowadzenie postępowań bez presji czasowej. Jednak zmiana ta spotkała się z krytyką, m.in. ze strony Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorców oraz Krajowej Izby Doradców Podatkowych, które wskazywały, że wydłużenie okresu z 3 do 6 miesięcy może zwiększyć niepewność podatników i obciążyć ich dodatkowymi kosztami odsetek za okres od 3 do 6 miesięcy.

Zatem, nowelizacja przynosi zarówno korzyści, jak i wyzwania dla podatników:

• korzyści:
  1. wyłączenie odsetek za zwłokę za czas trwania kontroli podatkowych i celno-skarbowych powyżej 6 miesięcy zmniejsza obciążenia finansowe dla mikro, małych, średnich i dużych przedsiębiorstw oraz obywateli.
  2. wzrost zaufania do organów podatkowych dzięki motywacji do szybszego zakończenia procedur.
  3. jasne określenie zasad w przypadku przekształcenia kontroli celno-skarbowej w postępowanie podatkowe, co eliminuje wątpliwości interpretacyjne.
• wyzwania:
  1. wydłużenie okresu bezodsetkowego w postępowaniach podatkowych z 3 do 6 miesięcy oznacza, że podatnicy będą musieli płacić odsetki za dodatkowy okres, co dotychczas nie miało miejsca. Krytycy, jak Rzecznik MŚP, wskazują, że może to pogorszyć sytuację przedsiębiorców i zmniejszyć motywację organów do sprawnego działania.

Nowe regulacje mają zmotywować naczelników urzędów skarbowych, naczelników urzędów celno-skarbowych oraz samorządowe organy podatkowe pierwszej instancji do szybszego przeprowadzania kontroli i postępowań. Wyłączenie odsetek po 6 miesiącach ma działać jako bodziec do efektywniejszego działania, choć dłuższy okres dla postępowań podatkowych daje organom więcej czasu na wnikliwe analizy.

Projekt przeszedł intensywny proces konsultacji, choć skrócony do 6 dni (9–14 maja 2025 r.) ze względu na jego pilny charakter. Wśród podmiotów konsultujących znalazły się m.in. Krajowa Izba Doradców Podatkowych, Konfederacja Lewiatan, Business Centre Club oraz Rzecznik MŚP. Zgłoszono uwagi, m.in.: postulat skrócenia 6-miesięcznego okresu dla kontroli do 3 miesięcy (MDDP, Krajowa Izba Doradców Podatkowych) czy sprzeciw wobec wydłużenia okresu dla postępowań podatkowych z 3 do 6 miesięcy, uznając to za niekorzystne dla podatników (Rzecznik MŚP).

Ministerstwo Finansów nie uwzględniło tych uwag, argumentując, że ujednolicenie terminów upraszcza regulacje, a 6 miesięcy to czas wystarczający na rzetelne przeprowadzenie procedur. Projekt zyskał pozytywną opinię Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego (4 czerwca 2025 r.) i został dwukrotnie rozpatrzony przez Stały Komitet Rady Ministrów, który ostatecznie rekomendował go 12 czerwca 2025 r. Ze względu na pilność, projekt skierowano do Rady Ministrów w trybie odrębnym 17 czerwca 2025 r.

Ministerstwo Finansów wskazuje, że oszacowanie skutków budżetowych jest trudne. Przewiduje się:

• spadek dochodów sektora publicznego (budżet państwa, JST) z powodu wyłączenia odsetek za zwłokę w długotrwałych kontrolach,
• wzrost dochodów z tytułu wydłużenia okresu bezodsetkowego w postępowaniach podatkowych z 3 do 6 miesięcy.

Ustawa ma wejść w życie po upływie 14 dni od ogłoszenia. Dla trwających postępowań podatkowych zastosowanie mają przepisy dotychczasowe (3 miesiące), natomiast dla kontroli podatkowych i celno-skarbowych – nowe przepisy, co jest korzystne dla podatników.

Nowelizacja Ordynacji podatkowej po modyfikacjach z 16 czerwca 2025 r. wprowadza istotne zmiany w naliczaniu odsetek za zwłokę, mając na celu ochronę podatników przed finansowymi konsekwencjami przedłużających się kontroli oraz zwiększenie efektywności organów podatkowych. Kluczowe zmiany, takie jak wyłączenie odsetek po 6 miesiącach kontroli i ujednolicenie terminów dla postępowań, mają potencjał poprawy transparentności systemu podatkowego, choć budzą kontrowersje wśród przedsiębiorców. Projekt, wpisujący się w deregulacyjne cele rządu, jest krokiem w stronę wsparcia biznesu, ale wymaga dalszego monitoringu, by ocenić jego rzeczywisty wpływ na podatników i finanse publiczne.

Źródło:

https://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12397551/

Wróć do spisu treści serwisu