Zmiany w poborze zryczałtowanego podatku dochodowego (tzw. podatku u źródła)

Ustawa z dnia 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw¹ wprowadziła kilkukrotnie odkładaną, istotną nowelizację w zakresie poboru zryczałtowanego podatku dochodowego (tzw. podatku u źródła), która wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2022 r.

 

1. Wprowadzenie

1.1. Podatek dochodowy od osób prawnych

Zgodnie z art. 21 ust. 1 oraz art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych² osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne będące przedsiębiorcami, które dokonują wypłat należności z następujących tytułów:

1)   z odsetek, z praw autorskich lub praw pokrewnych, z praw do projektów wynalazczych, znaków towarowych i wzorów zdobniczych, w tym również ze sprzedaży tych praw, z należności za udostępnienie tajemnicy receptury lub procesu produkcyjnego, za użytkowanie lub prawo do użytkowania urządzenia przemysłowego, w tym także środka transportu, urządzenia handlowego lub naukowego, za informacje związane ze zdobytym doświadczeniem w dziedzinie przemysłowej, handlowej lub naukowej (know-how),

2)   z opłat za świadczone usługi w zakresie działalności widowiskowej, rozrywkowej lub sportowej, wykonywanej przez osoby prawne mające siedzibę za granicą, organizowanej za pośrednictwem osób fizycznych lub osób prawnych prowadzących działalność w zakresie imprez artystycznych, rozrywkowych lub sportowych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,

3)   z tytułu świadczeń: doradczych, księgowych, badania rynku, usług prawnych, usług reklamowych, zarządzania i kontroli, przetwarzania danych, usług rekrutacji pracowników i pozyskiwania personelu, gwarancji i poręczeń oraz świadczeń o podobnym charakterze,

4)   z tytułu należnych opłat za wywóz ładunków i pasażerów przyjętych do przewozu w portach polskich przez zagraniczne przedsiębiorstwa morskiej żeglugi handlowej, z wyjątkiem ładunków i pasażerów tranzytowych,

5)   przychodów uzyskanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez zagraniczne przedsiębiorstwa żeglugi powietrznej, z wyłączeniem przychodów uzyskanych z lotniczego rozkładowego przewozu pasażerskiego, z którego skorzystanie wymaga posiadania biletu lotniczego przez pasażera,

6)   przychodów z dywidend oraz innych przychodów (dochodów) z tytułu udziału w zyskach osób prawnych mających siedzibę lub zarząd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej

–    są obowiązane jako płatnicy pobierać w dniu dokonania wypłaty zryczałtowany podatek dochodowy od tych wypłat.

 

1.2. Podatek dochodowy od osób fizycznych

Zgodnie z art. 29 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych³ podatek dochodowy od przychodów uzyskanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez osoby fizyczne nieposiadające na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej siedziby lub miejsca zamieszkania z następujących tytułów:

1)   z działalności określonej w art. 13 pkt 2 i 6-9 oraz z odsetek innych niż wymienione w art. 30a ust. 1, z praw autorskich lub z praw pokrewnych, z praw do projektów wynalazczych, znaków towarowych i wzorów zdobniczych, w tym również ze sprzedaży tych praw, z należności za udostępnienie tajemnicy receptury lub procesu produkcyjnego, za użytkowanie lub prawo do użytkowania urządzenia przemysłowego, handlowego lub naukowego, w tym także środka transportu, oraz za informacje związane ze zdobytym doświadczeniem w dziedzinie przemysłowej, handlowej lub naukowej (know-how) – pobiera się w formie ryczałtu w wysokości 20% przychodu;

2)   z opłat za usługi w zakresie działalności widowiskowej, rozrywkowej lub sportowej, wykonywanej przez osoby fizyczne mające miejsce zamieszkania za granicą, a organizowanej za pośrednictwem osób fizycznych lub osób prawnych prowadzących działalność w zakresie imprez artystycznych, rozrywkowych lub sportowych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej – pobiera się w formie ryczałtu w wysokości 20% przychodu;

3)   z tytułu należnych opłat za wywóz ładunków i pasażerów przyjętych do przewozu w portach polskich przez zagraniczne przedsiębiorstwa morskiej żeglugi handlowej, z wyjątkiem ładunków i pasażerów tranzytowych – pobiera się w formie ryczałtu w wysokości 10% przychodów;

4)   przychodów uzyskanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez zagraniczne przedsiębiorstwa żeglugi powietrznej, z wyłączeniem przychodów uzyskanych z lotniczego rozkładowego przewozu pasażerskiego, z którego skorzystanie wymaga posiadania biletu lotniczego przez pasażera – pobiera się w formie ryczałtu w wysokości 10% przychodów;

5)   z tytułu świadczeń doradczych, księgowych, badania rynku, usług prawnych, usług reklamowych, zarządzania i kontroli, przetwarzania danych, usług rekrutacji pracowników i pozyskiwania personelu, gwarancji i poręczeń oraz świadczeń o podobnym charakterze – pobiera się w formie ryczałtu w wysokości 20% przychodu.

 

2. Rzeczywisty właściciel

Ustawa z dnia 29 października 2021 r. doprecyzowała definicję legalną rzeczywistego właściciela, która znajduje się w art. 4a pkt 29 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. oraz w art. 5a pkt 33d ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. Zmiana ma charakter wyłącznie techniczny. Wyeliminowane zostały z treści przepisów słowa „prawnie lub faktycznie”, które mogły sugerować zawężenie zakresu pojęcia zobowiązania na potrzeby powyższej definicji.

Obecnie definicja rzeczywistego właściciela w powołanych uregulowaniach brzmi następująco – ilekroć w ustawie jest mowa o rzeczywistym właścicielu, oznacza to podmiot, który spełnia łącznie następujące warunki:

1)   otrzymuje należność dla własnej korzyści, w tym decyduje samodzielnie o jej przeznaczeniu i ponosi ryzyko ekonomiczne związane z utratą tej należności lub jej części;

2)   nie jest pośrednikiem, przedstawicielem, powiernikiem lub innym podmiotem zobowiązanym do przekazania całości lub części należności innemu podmiotowi;

3)   prowadzi rzeczywistą działalność gospodarczą w kraju siedziby, jeżeli należności są uzyskiwane w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą, przy czym przy ocenie, czy podmiot prowadzi rzeczywistą działalność gospodarczą, uwzględnia się charakter oraz skalę działalności prowadzonej przez ten podmiot w zakresie otrzymanej należności.

 

3. Przesłanka rzeczywistej działalności gospodarczej

Ustawa z dnia 29 października 2021 r. wprowadziła zmianę w art. 4a pkt 29 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. oraz w art. 5a pkt 33d ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. polegającą na usunięciu odwołania do art. 24a ust. 18 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. oraz do art. 30f ust. 20 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. Zamiast tego odwołania wskazano, że przy ocenie, czy podmiot prowadzi rzeczywistą działalność gospodarczą, uwzględnia się charakter oraz skalę działalności prowadzonej przez ten podmiot w zakresie otrzymanej należności.

Przedstawione zmiany powinny zbliżyć rozumienie pojęcia rzeczywistego właściciela na gruncie prawa polskiego do jego rozumienia na gruncie międzynarodowym. Nie powinny wpływać na interpretację powyższego terminu, a jednocześnie powinny ograniczyć wątpliwości interpretacyjne.

 

4. Zawężenie Zakresu przedmiotowego i podmiotowego poboru podatku u źródła (art. 26e ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. oraz art. 41 ust. 12 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r.)

Ustawa z dnia 29 października 2021 r. zawęziła stosowanie podatku u źródła do podmiotów powiązanych oraz do płatności o charakterze biernym. Zgodnie z obecnym brzmieniem powołanych przepisów, jeżeli łączna kwota należności z tytułów objętych opodatkowaniem zryczałtowanym podatkiem dochodowym na rzecz podmiotu powiązanego przekroczyła w roku podatkowym, obowiązującym u wypłacającego te należności, łącznie kwotę 2 mln zł na rzecz tego samego podatnika, wypłacający te należności – jako płatnik – jest zobowiązany pobrać w dniu dokonania wypłaty zryczałtowany podatek dochodowy od tych wypłat według właściwej stawki podatku od nadwyżki ponad kwotę 2 mln zł.

 

5. Należyta staranność

Ustawa z dnia 29 października 2021 r. doprecyzowała dotychczasowe pojęcie należytej staranności. Zgodnie z obecnym brzmieniem art. 26 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. oraz art. 41 ust. 4aa ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. przy weryfikacji warunków zastosowania obniżonej stawki podatku albo zwolnienia lub warunków niepobrania podatku, wynikających z przepisów prawa podatkowego, płatnik jest obowiązany do dochowania należytej staranności. Przy ocenie dochowania należytej staranności uwzględnia się charakter, skalę działalności prowadzonej przez płatnika oraz powiązania płatnika z podatnikiem.

Zmiana ma na celu doprecyzowanie wymogów dotyczących weryfikacji dochowania należytej staranności oraz pozwoli na ich zróżnicowanie w odniesieniu do podmiotów powiązanych i niepowiązanych.

 

6. Opinia o stosowaniu preferencji (art. 26 ust. 2g ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. oraz art. 41d ustawy z dnia 26 lipca 1991 r.)

W ustawie z dnia 15 lutego 1992 r. rozszerzono zakres przedmiotowy dotychczasowej opinii o stosowaniu zwolnienia, w ustawie z dnia 26 lipca 1991 r. dodano natomiast regulacje dotyczące opinii o stosowaniu preferencji.

Zgodnie z treścią powołanych przepisów organ podatkowy, na wniosek złożony przez podatnika, płatnika lub podmiot dokonujący wypłaty należności za pośrednictwem podmiotów prowadzących rachunki papierów wartościowych albo rachunki zbiorcze, wydaje opinię o stosowaniu przez płatnika zwolnienia z poboru zryczałtowanego podatku dochodowego od wypłacanych na rzecz podatnika należności wymagających pobrania przez płatnika zryczałtowanego podatku dochodowego lub stosowaniu stawki podatku wynikającej z właściwej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania albo niepobraniu podatku zgodnie z taką umową, jeżeli we wniosku zostało wykazane spełnienie warunków określonych w ustawie albo warunków zastosowania umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania.

Wniosek o wydanie opinii o stosowaniu preferencji składa się w postaci elektronicznej. W ten sam sposób następuje uzupełnienie wniosku o wydanie opinii o stosowaniu preferencji w zakresie przedstawienia organowi podatkowemu dalszych faktów oraz przekazania uzupełniającej dokumentacji.

Wniosek o wydanie opinii o stosowaniu preferencji podlega opłacie wnoszonej na rachunek organu podatkowego w terminie 7 dni od dnia złożenia wniosku, pod rygorem pozostawienia wniosku bez rozpatrzenia. Wysokość tej opłaty wynosi 2000 zł.

Organem podatkowym właściwym w sprawach wydawania opinii o stosowaniu preferencji jest naczelnik urzędu skarbowego właściwy według siedziby podatnika, a w przypadku podatników nieposiadających siedziby na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz podatników będących osobami uprawnionymi z papierów wartościowych zapisanych na rachunkach zbiorczych, których tożsamość nie została płatnikowi ujawniona w trybie przewidzianym w ustawie – naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych.

 

7. Kopia certyfikatu rezydencji

Certyfikat rezydencji to zgodnie z art. 4a pkt 12 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. oraz art. 5a pkt 21 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. zaświadczenie o miejscu siedziby (miejscu zamieszkania) podatnika dla celów podatkowych wydane przez właściwy organ administracji podatkowej państwa miejsca siedziby podatnika.

Zgodnie ze zmianą wprowadzoną ustawą z dnia 29 października 2021 r. miejsce siedziby (miejsce zamieszkania) podatnika dla celów podatkowych może zostać potwierdzone kopią certyfikatu rezydencji, jeżeli informacje wynikające z przedłożonej kopii certyfikatu rezydencji nie budzą uzasadnionych wątpliwości co do zgodności ze stanem faktycznym.

 

Przypisy

¹     Dz.U. poz. 2105, dalej: ustawa z dnia 29 października 2021 r.

²     Tekst jednolity Dz.U. z 2021 r. poz. 1800 ze zm., dalej: ustawa z dnia 15 lutego 1992 r.

³     Tekst jednolity Dz.U. z 2021 r. poz. 1128 ze zm., dalej: ustawa z dnia 26 lipca 1991 r.

 

 

Wróć do spisu treści serwisu