Pusta faktura wystawiona przez pracownika a należyta staranność pracodawcy

Zgodnie z art. 108 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r., w przypadku gdy osoba prawna, jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej lub osoba fizyczna wystawi fakturę, w której wykaże kwotę podatku, jest obowiązana do jego zapłaty; podmiot ten nie wykonał jednak czynności podlegającej opodatkowaniu dokumentowanej tą fakturą. Co do zasady podmiotem odpowiedzialnym za zapłatę tego zobowiązania jest podmiot, w imieniu którego wystawiono tę fakturę.

W wyroku TSUE z dnia 30 stycznia 2024 r. w sprawie C-442/22. Trybunał orzekł w przedmiocie pracownika, który wykorzystał dane swojego pracodawcy aby wystawić w jego imieniu fakturę. W powyższym wyroku TSUE potwierdził, że nie zawsze podmiotem odpowiedzialnym za zapłatę VAT z faktury, o której mowa w art. 108 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r., jest podmiot wskazany na fakturze jako formalny wystawca, w szczególności w sytuacji, gdy inna osoba, która dopuściła się oszustwa, w gruncie rzeczy przywłaszcza sobie dane podmiotu, w imieniu którego wystawiono fakturę (działającego w dobrej wierze), a organ podatkowy zna tożsamość osoby fizycznej, która rzeczywiście wystawiła tę fakturę. Jeżeli podmiot, w imieniu którego wystawiono fakturę, wykaże się należytą starannością, rozsądnie wymaganą w celu kontrolowania działań pracownika, podmiot ten nie jest obowiązany do zapłaty podatku z faktur, o których mowa w art. 108 ust 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r., wystawionych przez pracownika; podmiotem zobowiązanym do zapłaty podatku jest wtedy pracownik. Podmiot, w imieniu którego wystawiono fakturę, ma jednak obowiązek zapłaty podatku z faktury, o której mowa w art. 108 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r., jeśli nie dochował on należytej staranności w celu kontrolowania działań pracownika, który wystawił bez jego wiedzy ten dokument.

Dnia 3 września 20224 r. NSA wydał wyrok sygn. akt I FSK 1212/18 w sprawie, która była przedmiotem powyższego orzeczenia TSUE. NSA wskazał, że najistotniejszą kwestią, na którą zwrócił uwagę TSUE jest to, że osobą, która ponosi odpowiedzialność za wystawienie faktur, o których mowa w art. 108 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. jest pracownik. Ale jest tak tylko wówczas, gdy zostanie wykazane, że pracodawca działał w dobrej wierze, że w tym zakresie dochował ustaleń w zakresie nadzoru. Jeżeli nadzoru nie dochował, to odpowiedzialność za wystawienie takiej faktury przechodzi na pracodawcę. Zgodnie z wyrokiem NSA I FSK 1212/18 pracodawca powinien stworzyć system weryfikujący rzetelność procesu wystawiania faktur. Czynności te pracodawca może wykonać w ramach kontroli wewnętrznej bądź też mogą one zostać powierzone profesjonalnemu podmiotowi zewnętrznemu. W ocenie NSA, istotnym elementem dochowania należytej staranności przez pracodawcę jest stworzenie i przestrzeganie procedur kontrolnych, które umożliwiają weryfikację procesu wystawiania faktur oraz obowiązanych do tego pracowników. Prawidłowe wykonywanie czynności zwierzchnika ma przeciwdziałać przestępczym poczynaniom pracowników, a jeżeli nawet zostaną one podjęte to umożliwiają szybkie ich wykryci.

Wróć do spisu treści serwisu