OBRÓT WYROBAMI AKCYZOWYMI
1. Zadeklarowanie podatku akcyzowego w należnej wysokości jako przesłanka jednofazowości opodatkowania.
Jakkolwiek naturalną konsekwencją dokonania czynności lub wystąpienia stanu faktycznego objętego regulacją art.8 ust.1-5 ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym (dalej: „ustawa o podatku akcyzowym”) jest powstanie obowiązku podatkowego w tym podatku, to jednak w celu zapobieżenia wielokrotnemu, nieuzasadnionemu opodatkowywaniu tego samego wyrobu akcyzowego w art. 8 ust. 6 przedmiotowej ustawy ustanowiona została zasada jednofazowości opodatkowania. Zgodnie z powołanym przepisem, jeżeli w stosunku do wyrobu akcyzowego powstał obowiązek podatkowy w związku z wykonaniem jednej z czynności, o których mowa w ust. 1, to nie powstaje obowiązek podatkowy na podstawie innej czynności podlegającej opodatkowaniu akcyzą, jeżeli kwota akcyzy została, po zakończeniu procedury zawieszenia poboru akcyzy, określona lub zadeklarowana w należnej wysokości, chyba że przepisy ustawy stanowią inaczej.
Z literalnego brzmienia art. 8 ust. 6 ustawy wynika zatem warunek określenia decyzją organu podatkowego lub też zadeklarowania przez podatnika należnej wysokości podatku. Nie ma zatem znaczenia o jaką należną wysokość akcyzy chodzi. Irrelewantne jest więc, jaką stawką tego podatku została opodatkowana czynność mająca za przedmiot wyrób akcyzowy, a w szczególności – czy podlega on opodatkowaniu efektywną stawką akcyzy czy też do wyrobu tego znajduje zastosowanie stawka zerowa. Bez znaczenia jest też czy z zadeklarowaniem akcyzy będzie się wiązało dokonanie jej zapłaty.
Jak bowiem przyjmuje się w doktrynie „[…]aby zasada jednokrotności opodatkowania akcyzą miała zastosowanie, wystarczające jest, by ten podatek został zadeklarowany przez podatnika lub też określony w decyzji naczelnika urzędu celnego. Do jej zastosowania nie jest wymagane, aby podatnik faktycznie uiścił ten podatek. W związku z tym, w przypadku gdy podatnik zadeklaruje kwotę należnej akcyzy i sprzeda dany wyrób, ale następnie nie będzie miał wystarczających środków finansowych, aby kwotę należnej akcyzy uiścić na rachunek izby celnej, obowiązku zapłaty akcyzy organy podatkowe nie mogą przenieść na nabywcę czy posiadacza tych wyrobów. Brak takich uprawnień po stronie organów podatkowych wynika właśnie z zasady jednokrotności określonej w tym przepisie. Należy jednak pamiętać, że warunek zapłaty lub zadeklarowania podatku akcyzowego w prawidłowej wysokości powinien zostać spełniony na podstawie przepisów obowiązujących w dniu dokonania czynności rodzącej obowiązek podatkowy. W konsekwencji późniejsza zmiana przepisów akcyzowych, która będzie zwiększała stawkę akcyzy w stosunku do danego wyrobu albo będzie znosiła stawkę 0 zł lub zwolnienie od akcyzy, nie spowoduje, że dostawa wyrobów będzie podlegać opodatkowaniu akcyzą (por. S. Parulski [w:] Akcyza. Komentarz, wyd. III, Warszawa 2016, art. 8).
Jednocześnie należy zauważyć, że na analizowaną przesłankę nie wpływa przykładowo zastosowanie mechanizmu zaniechania poboru podatku akcyzowego na podstawie rozporządzenia wydanego przez Ministra Finansów, działającego w oparciu o art. 22 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa.
Wejście w życie rozporządzenia przewidującego zaniechanie w całości lub w części poboru podatku akcyzowego (z określeniem okresu, w którym następuje zaniechanie, i grupy podatników, których ono dotyczy) powoduje bowiem, że zobowiązania podatkowe w tym podatku z tytułu dokonania objętych nim czynności, po zaistnieniu warunków zaniechania jego poboru, zgodnie z art. 59 § 1 pkt 5 Ordynacji podatkowej skutecznie w całości wygasają, a podatnicy tego podatku z tytułu czynności objętych obowiązkiem podatkowym w akcyzie, do których odnosi się zaniechanie poboru ostatecznie nie są zobowiązani do zapłaty podatku należnego od tych czynności.
Jednakże brak obowiązku zapłaty podatku nie zwalnia wówczas podatników z wypełniania innych obowiązków wynikających z przepisów prawa podatkowego, do których należy składanie deklaracji podatkowych. W polskim prawie podatkowym brak jest bowiem regulacji, które zwalniałyby podatników z obowiązku składania deklaracji w sytuacji, gdy wydano rozporządzenie o zaniechaniu poboru podatku.
Reasumując: złożenie deklaracji, jako obowiązkowej formy poinformowania przez podatnika o elementach konstrukcji podatku mających wpływ na wielkość zobowiązania podatkowego, ze wskazaniem obowiązującej stawki akcyzy jest powinnością podatnika. Dotyczy to również sytuacji, w której obowiązuje zerowa stawka akcyzy, jak też przypadku, gdy – mimo obowiązywania efektywnej stawki akcyzy – ze względu na zaniechanie poboru tej daniny podatnik nie jest zobligowany do zapłaty zobowiązania podatkowego. Wypełnienie przedmiotowego obowiązku informacyjnego w każdej z powyższych okoliczności należy uznać za zadeklarowanie podatku akcyzowego w prawidłowej wysokości, w rozumieniu art. 8 ust. 6 ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r.”
dr Joanna Kiszka
joanna.kiszka@isp-modzelewski.pl
tel. (32) 259 71 50
