Centrum interesów życiowych – opodatkowanie PIT nierezydenta

W dniu 10 sierpnia 2023 r. WSA w Krakowie wydał wyrok sygn. I SA/Kr 579/23 dotyczący podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie podlegania obowiązkowi podatkowemu w Polsce.

W przedmiotowej sprawie Podatnik złożył wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej. We wniosku Podatnik wskazał, że jest obywatelem polskim zameldowanym na pobyt stały, nie posiadającym obywatelstw innych państw, a także prowadzącym na terenie RP działalność gospodarczą, jest zarejestrowanym podatnikiem VAT. Dalej wskazał, że jest artystą plastykiem o międzynarodowej reputacji, a z tytułu prowadzonej artystycznej działalności twórczej uzyskuje dość znaczne dochody, które wraz ze swoją żoną rozlicza w Polsce. Zyski z prowadzonej działalności wnioskodawca i jego żona alokują głównie w Polsce kupując nieruchomości, z których część jest wykorzystywana bezpośrednio przez Podatnika i jego rodzinę, a część jest wynajmowana na zasadach rynkowych. Część osiąganych zysków jest ponadto lokowana w instytucjach typu wealth management i również dochody z przedmiotowych zysków kapitałowych są przez Podatnika rozliczane w Polsce. Jako artysta plastyk Podatnik na stałe współpracuje z kilkoma galeriami sztuki, przy czym większa część dokonywanych przez niego sprzedaży dzieł sztuki dokonywana jest na rzecz galerii zlokalizowanych zagranicą. Podatnik wraz z żoną i małoletnią córką wiele dni w roku przebywają w podróżach zagranicznych. Parokrotnie Podatnik wynajmował na okres kilku miesięcy dom w różnych miastach USA, gdzie wraz z rodziną spędzał okres jesienno-zimowy. Przedmiotowe pobyty zagranicą nie wiązały się z przebywaniem poza terytorium RP dłużej niż 183 dni w roku. Wówczas córka Podatnika uczęszczała do lokalnych szkół. W 2022 r. Podatnik i jego żona kupili na własność dom w USA. Decyzja o zakupie nieruchomości w USA podyktowana była z jednej strony analizą ekonomiczną (lokata kapitału), a z drugiej zapewnieniem sobie możliwości łatwego i nieograniczonego dostępnością oferty noclegowej planowania częstszych pobytów. Dokonując zakupu przedmiotowej nieruchomości Podatnik nie planował przeniesienia się na stałe do USA. W ramach prowadzonej działalności gospodarczej w Polsce Podatnik zatrudnia na umowę o pracę jednego pracownika i utrzymuje specjalnie wybudowaną dla potrzeb działalności pracownię malarską wraz z biblioteką, profesjonalną salą audio-wizualną i magazynem wyposażonym w windę do obrazów. Niemal cała rodzina Podatnika – z wyjątkiem pełnoletniego już syna, który studiuje zagranicą – w tym rodzice, siostra i większa część krewnych żony, mieszka w Polsce. Podatnik utrzymuje z wymienionymi osobami ścisłe relacje osobiste. Podatnik jest zaangażowany w polskie sprawy publiczne. Bierze regularny udział w debacie publicznej poprzez liczne wypowiedzi w krajowych mediach. Jest aktywnym wyborcą – oddaje głos we wszystkich wyborach i referendach organizowanych w RP. Podatnik z krótkimi przerwami – przebywa wraz ze swoją żoną i małoletnią córką w zakupionym w C. domu. Jak wyjaśniono, intencją Podatnika jest pozostanie na terenie USA przez większą część 2023 r., tj. powyżej 183 dni w roku kalendarzowym, natomiast większą część 2024 r. Podatnik planuje już spędzić w Polsce. Podatnik kontynuuje w pewnym zakresie swoją działalność artystyczną w USA, zbierając materiały do swoich prac, przygotowując projekty prac malarskich itp., niemniej zasadnicza część jego działalności gospodarczej jest prowadzona za pośrednictwem głównej siedziby jego przedsiębiorstwa w Polsce. Będąc w bieżącym kontakcie ze swoim pracownikiem Podatnika współorganizuje sprzedaż swoich dzieł z magazynu w Polsce, koordynuje działania logistyczne i komunikuje się z galeriami, które reprezentują go na rynku sztuki. Niezależnie od długości pobytu na terenie USA Podatnik nie planuje zmiany swojego centrum interesów osobistych lub gospodarczych. Co prawda nastoletnia córka Podatnika uczęszcza do szkoły w USA, co było również koniecznością przy krótszych, tj. trwających poniżej 183 dni w roku, pobytach zagranicznych, jednak w życiu osobistym i zawodowym Podatnika nie zaszły zmiany, które można kwalifikować jako zmianę ośrodka interesów życiowych. Podatnik nadal jest ubezpieczony w ZUS, posiada w Polsce większą część swojego majątku. Wszelkim procedurom medycznym, leczeniu stomatologicznemu itp. Podatnik, jego żona i córka poddają się w Polsce, co tytułem przykładu miało miejsce w trakcie ich kilkudniowego pobytu w styczniu 2023 r. W domu w Polsce Podatnik i jego żona pozostawili dwa koty, którymi na miejscu opiekuje się rodzina Podatnika. Podatnik ma jednoznaczny zamiar przebywania w Polsce od stycznia 2024 r. przez większą część tego roku, a zatem okoliczność zamieszkiwania w USA ustanie z początkiem przyszłego roku. Na 2024 r. zarówno Podatnik jak i jego żona zaplanowali – niezależnie od siebie – rozpoczęcie w Polsce produkcji nowych filmów ze wsparciem finansowym.

W związku z powyższym Podatnik zwrócił się do DKIS z pytaniem, czy w przypadku gdyby Podatnik przebywał na terytorium USA przez większą część roku 2023, a w konsekwencji krócej niż 183 dni w roku na terytorium RP, co potencjalnie wg stosownych przepisów amerykańskich mogłoby być kwalifikowane jako podstawa do uznania go za rezydenta podatkowego USA, Podatnik będzie nadal podlegał nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu w Polsce, zachowując status polskiego rezydenta podatkowego?

Podatnik stanął na stanowisku, że będzie on podlegał nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu w Polsce, bez względu na długość pobytu w USA w 2023 r.

W dniu 21 kwietnia 2023 r. DKIS wydał interpretację indywidualną nr 0113-KDIPT2-2.4011.182.2023.1.AKU, w której uznał stanowisko Podatnika za nieprawidłowe. Uzasadniając swoje stanowisko, DKIS wskazał, że zgodnie z przytoczonym przez Podatnika stanem faktycznym, spełnia on przesłanki pozwalające uznać go za osobę mającą w 2023 r. miejsce zamieszkania dla celów podatkowych zarówno w Polsce, jak i w USA. Organ stanął na stanowisku, że powiązania osobiste i majątkowe Podatnika w 2023 r. będą równie ścisłe w obu tych państwach. Co za tym idzie, zgodnie z przepisem art. 4 lit. b u.p.o., który pierwszeństwo opodatkowania przyznaje państwu, w którym osoba fizyczna zazwyczaj bywa, w związku z tym, że w 2023 r. Podatnik będzie przebywał w USA ponad 183 dni w roku kalendarzowym, to DKIS uznał, że w 2023 r. będzie on podlegał w Polsce ograniczonemu obowiązkowi podatkowemu.

Podatnik wniósł skargę do WSA w Krakowie na przedmiotowa interpretację.

WSA w Krakowie uchylił zaskarżona interpretację. Zgodnie z tezą postawioną przez WSA w Krakowie, art. 3 ust. 1a u.p.d.o.f. stanowi, że za osobę mającą miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej uważa się osobę fizyczną, która: posiada na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej centrum interesów osobistych lub gospodarczych (ośrodek interesów życiowych) lub przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej dłużej niż 183 dni w roku podatkowym. Powyższy przepis wskazuje na dwie przesłanki powodujące ustalenie miejsca zamieszkania w Polsce, które ze względu na rozdzielenie ich przez ustawodawcę spójnikiem „lub”, mają charakter rozłączny. Pierwszym z warunków, pozwalającym uznać osobę za mającą miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jest posiadanie centrum interesów osobistych lub gospodarczych (ośrodek interesów życiowych). Dokonując oceny, w którym z państw znajduje się centrum interesów osobistych i gospodarczych osoby fizycznej, należy wziąć pod uwagę przede wszystkim związki osobiste i ekonomiczne osoby fizycznej z danym państwem, wśród których istotne są więzi rodzinne, towarzyskie, zatrudnienie, działalność polityczna, kulturalna i wszelka inna działalność, miejsce wykonywania działalności zarobkowej, źródła dochodów, posiadane inwestycje, majątek nieruchomy i ruchomy, zaciągnięte kredyty, konta bankowe, a także miejsce, z którego osoba zarządza swoim mieniem itd. Drugim z warunków ustalenia miejsca zamieszkania danej osoby w Polsce jest przebywanie w Polsce dłużej niż 183 dni w ciągu roku podatkowego.

W uzasadnieniu wyroku wskazano, że „(…) Sąd, odmiennie niż Organ, stoi na stanowisku, że osoba może posiadać jedno centrum interesów życiowych, inaczej mówiąc – jedno ognisko domowe, albo może nie posiadać żadnego – w ocenie Sądu nie sposób jest posiadać jednocześnie dwóch ośrodków powiązań osobistych. Art. 4 lit. b u.o.p. znajduje zastosowanie tylko wtedy, gdy podatnik nie ma związków osobistych i majątkowych z żadnym umawiającym państwem.

Mając na uwadze powyższe, należy zgodzić się z zarzutem postawionym przez Skarżącego, iż Organ niezasadne zastosował w treści zaskarżonej interpretacji normę z art. 4 lit. b u.p.o., gdyż norma ta dopuszcza możliwość ustalenia miejsca zamieszkania w oparciu o kryterium zwyczajowego przebywania tylko w przypadku gdy nie można ustalić, w którym z Umawiających się Państw znajduje się ośrodek jej powiązań osobistych.

Ponieważ ustalenie ośrodka powiązań osobistych Skarżącego w niniejszej sprawie było możliwe, a co więcej – fakt, iż ośrodek ten znajduje się w Polsce, jest w ocenie Sądu oczywiste, zastosowanie powinien znaleźć przepis art. 4 lit. a u.o.p., a w konsekwencji – miejscem zamieszkania dla celów podatkowych Skarżącego jest Polska, co oznacza, że właśnie w Polsce podlega on nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu w roku 2023”.

 

 

Wróć do spisu treści serwisu