Rozliczenie po nieważności umowy kredytowej zwrotu odsetek, z którymi związana była ulga odsetkowa

W dniu 10 października 2024 r. Dyrektor KIS wydał interpretację indywidualną sygn. 0114-KDWP.4011.164.2024.3.AS w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych dotyczącą zwrotu ulgi odsetkowej w przypadku nieważności umowy kredytowej.

Zgodnie z przedstawionym stanem faktycznym Wnioskodawca W czerwcu 2006 r. wraz z mężem B.B. zaciągnęliście Państwo jako małżonkowie kredyt hipoteczny indeksowany w CHF na zakup domu mieszkalnego i od tamtej pory do roku 2022 korzystaliście Państwo z ulgi odsetkowej.

W okresie tym ulga ta była odliczana różnie w różnych latach – zarówno indywidualnie przez jednego z małżonków jak i w ramach wspólnego rozliczania małżonków. W grudniu 2023 r. prawomocnym postanowieniem sądu umowa kredytowa została rozwiązana jako niezgodna z prawem. Faktyczne rozliczenie pomiędzy stronami nastąpiło w 2024 r.

W czerwcu 2006 r. Zainteresowani zaciągnęli jako małżonkowie kredyt hipotecznych w CHF, który w 2023 r. został unieważniony prawomocnym postanowieniem Sądu. W latach 2006 – 2022 Zainteresowani korzystali z ulgi odsetkowej. Po raz pierwszy odsetki od kredytu zostały przez Zainteresowanych odliczone w zeznaniu rocznym za rok 2006. Nie były one odliczane na podstawie ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym. W ramach spłacania kredytu odsetki były faktycznie zapłacone co znajduje potwierdzenie w dokumentach wystawionych przez bank. Sama ulga była wykazywana różnie w różnych latach, w niektórych indywidualnie przez jednego z małżonków w innych natomiast w ramach wspólnego rozliczenia małżonków. Po unieważnieniu umowy przez Sąd odsetki od kredytu, które Zainteresowani odliczyli w ramach ulgi odsetkowej zostały Zainteresowanym zwrócone przez Bank w 2024 r.

W związku z przedstawionym stanem faktycznym Zainteresowani zwrócili się z pytaniem czy powinni zwrócić ulgę odsetkowa?

W ocenie Zainteresowanych nie są oni zobligowani do zwrotu ulgi. Dyrektor KIS uznał stanowisko Zainteresowanych za nieprawidłowe i wskazał, że „(…) zgodnie z treścią art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2024 r. poz. 226 z późn. zm.):

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Z informacji, które Państwo przedstawili we wniosku wynika, że:

1. zaciągnęliście Państwo jako małżonkowie kredyt hipotecznych w CHF, w czerwcu 2006 r;
2. w rocznych rozliczeniach podatkowych w latach 2006-2022 korzystali Państwo z ulgi odsetkowej.

Powzięli Państwo wątpliwość, czy w przypadku unieważnienia tej umowy przez sąd będą Państwo zobligowani do zwrotu ulgi odsetkowej.

Ulga odsetkowa

Zasady dokonywania odliczeń wydatków poniesionych na spłatę odsetek od kredytu udzielonego podatnikowi na sfinansowanie inwestycji mającej na celu zaspokojenie własnych potrzeb mieszkaniowych regulują przepisy art. 26b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w brzmieniu obowiązującym przed dniem 1 stycznia 2007 r.

Powołany wyżej przepis art. 26b ust. 1 ustawy stanowi, że:

Od podstawy obliczenia podatku, ustalonej zgodnie z art. 26 ust. 1, odlicza się, z zastrzeżeniem ust. 2-4, faktycznie poniesione w roku podatkowym wydatki na spłatę odsetek od kredytu (pożyczki) udzielonego podatnikowi, o którym mowa w art. 3 ust. 1, na sfinansowanie inwestycji mającej na celu zaspokojenie własnych potrzeb mieszkaniowych, związanej z:

1. budową budynku mieszkalnego albo
2. wniesieniem wkładu budowlanego lub mieszkaniowego do spółdzielni mieszkaniowej na nabycie prawa do nowo budowanego budynku mieszkalnego albo lokalu mieszkalnego w takim budynku, albo
3. zakupem nowo wybudowanego budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego w takim budynku od gminy albo od osoby, która wybudowała ten budynek w wykonywaniu działalności gospodarczej, albo
4. nadbudową lub rozbudową budynku na cele mieszkalne lub przebudową (przystosowaniem) budynku niemieszkalnego, jego części lub pomieszczenia niemieszkalnego na cele mieszkalne, w wyniku których powstanie samodzielne mieszkanie spełniające wymagania określone w przepisach prawa budowlanego.

W przepisie art. 26b ust. 4 pkt 1-2 ustawy ustawodawca określił wysokość dokonywanych odliczeń, gdyż są one limitowane.

Stosownie do art. 26b ust. 6 ww. ustawy:

Odsetki, o których mowa w ust. 4, zapłacone przed rokiem określonym w ust. 5, mogą być odliczone od podstawy obliczenia podatku za rok podatkowy, w którym podatnik po raz pierwszy odlicza odsetki.

Natomiast w myśl art. 26b ust. 7 tej ustawy:

Odsetki, o których mowa w ust. 4, zapłacone przed rokiem określonym w ust. 5 mogą być odliczone od podstawy obliczenia podatku również w roku podatkowym bezpośrednio następującym po roku, w którym podatnik po raz pierwszy odliczył odsetki; w tym przypadku odliczeniu podlega wyłącznie różnica między sumą odsetek przypadających do odliczenia a kwotą odsetek faktycznie odliczonych w roku, w którym podatnik dokonał pierwszego odliczenia.

Zgodnie z art. 26b ust. 8 cytowanej ustawy:

Odliczenia dotyczą zapłaconych łącznie przez oboje małżonków. Jeżeli małżonkowie podlegają odrębnemu opodatkowaniu – odliczeń dokonuje się zgodnie z wnioskami zawartymi w zeznaniach rocznych, bądź od dochodu każdego z małżonków, w proporcji wskazanej we wniosku, bądź od dochodu jednego z małżonków.

Pomimo uchylenia art. 26b ustawodawca zagwarantował korzystanie z ulgi odsetkowej w ramach praw nabytych.

Jak bowiem stanowi art. 9 ust. 1 ustawy z 16 listopada 2006 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 217, poz. 1588) – w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2008 r.:

Podatnikowi, któremu w latach 2002 – 2006 został udzielony kredyt (pożyczka), o którym mowa w art. 26b ww. ustawy, w brzmieniu obowiązującym przed dniem 1 stycznia 2007 r., przysługuje na zasadach określonych w tej ustawie prawo odliczania wydatków na spłatę odsetek od tego kredytu (pożyczki), do upływu terminu spłaty określonego w umowie o kredyt (pożyczkę) zawartej przed dniem 1 stycznia 2007 r., nie dłużej jednak niż do dnia 31 grudnia 2027 r.

Rozliczenie z tytułu zwrotu odsetek, z którymi związana była ulga odsetkowa

Dla oceny skutków podatkowych Państwa sytuacji istotne jest, czy w wyniku stwierdzenia nieważności umowy kredytowej, bank zwróci Państwu wartość odsetek, z którymi związane było Państwa prawo do korzystania z tej ulgi.

W przypadku zwrotu tych odsetek, ustawodawca przewidział rozwiązane dla tego rodzaju, szczególnych sytuacji. Stosownie natomiast do art. 45 ust. 3a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Jeżeli podatnik, obliczając podatek należny, dokonał odliczeń od dochodu, podstawy obliczenia podatku lub podatku, a następnie otrzymał zwrot odliczonych kwot (w całości lub w części), w zeznaniu podatkowym składanym za rok podatkowy, w którym otrzymał ten zwrot, dolicza odpowiednio kwoty poprzednio odliczone.

Z powyższego wynika, że rozliczenie z tytułu zwrotu odsetek powinno być dokonane w zeznaniu składanym za ten rok, w którym dojdzie do zwrotu tych odsetek.

Jeśli więc w wyniku prawomocnego orzeczenia Sądu nastąpi zwrot odliczonych wcześniej odsetek, to w zeznaniu rocznym za rok wypłaty tej należności trzeba będzie ją doliczyć do podstawy opodatkowania (dochodu).

Samo unieważnienie kredytu frankowego nie ma wpływu na rozmiar zobowiązania podatkowego w momencie składania wcześniejszych PIT. Dopiero wzajemne rozliczenia między bankiem i kredytobiorcą mogą mieć wpływ na zastosowanie ulgi odsetkowej.

Powyższe oznacza, że w przypadku gdy bank zwrócił Państwu odsetki w 2024 r., to powinni Państwo w zeznaniu składanym za ten rok doliczyć wartość odliczonej w związku z tymi odsetkami ulgi odsetkowej, z której skorzystali Państwo w latach 2006-2022.

Odnosząc się do możliwości doliczenia zwrotu w dowolny wybrany przez Państwa sposób wyjaśniam, że zgodnie z przywołanym wyżej brzmieniem przepisu art. 45 ust. 3a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych obowiązek doliczenia ciąży na podatniku, który dokonywał odliczenia niezależnie od tego czy rozliczał się indywidualnie czy wspólnie z małżonkiem.

W zeznaniu podatkowym za 2024 r. każdy z Państwa będzie zobowiązany do uwzględnienia zwrotu uprzednio odliczonego w latach 2006-2022 odsetek w ramach ulgi odsetkowej w części przypadającej na każdego z Państwa”.

 

 

Wróć do spisu treści serwisu