Wymóg udokumentowania darowizny otrzymanej od osoby najbliższej

W dniu 25 września 2024 r. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej wydał interpretację indywidualną sygn. 0111-KDIB2-2.4015.137.2024.1.PB dotyczącą podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych darowizny środków pieniężnych od siostry.

Zgodnie z przedstawionym stanem faktycznym, w dniu 4 marca 2024 r. Wnioskodawca otrzymał od swojej siostry tytułem darowizny kwotę w wysokości 100.000,00 zł z przeznaczeniem na spłatę kredytu hipotecznego zaciągniętego na zakup mieszkania, a także na poczet umówionej ceny sprzedaży powyższej nieruchomości. Pokwitowanie odbioru świadczenia pieniężnego zostało sporządzone w formie notarialnej. W zamian za otrzymaną darowiznę, Wnioskodawca na mocy umowy zawartej w formie aktu notarialnego zrzekł się prawa do przyszłego zachowku po swojej matce. Celem udokumentowania zawartej umowy darowizny, Wnioskodawca w dniu 5 marca 2024 r. wpłacił część kwoty na swój rachunek bankowy, a następnie dokonał spłaty swoich zobowiązań kredytowych w banku. W dniu 6 kwietnia 2024 r. Wnioskodawca tytułem zadatku na poczet umówionej ceny sprzedaży nieruchomości przekazał kwotę 5.000,00 zł, której odbiór sprzedający nieruchomość pokwitowali poprzez podpisanie umowy przedwstępnej. Następnie 10 maja 2024 r. Wnioskodawca przekazał kwotę 45.000,00 zł na poczet umówionej ceny sprzedaży wskazanej nieruchomości, której odbiór sprzedający pokwitowali poprzez podpisanie umowy sprzedaży. W okresie 5 lat poprzedzających otrzymanie przedmiotowej darowizny Wnioskodawca nie otrzymał od siostry żadnych darowizn. Wnioskodawca zamierza zgłosić otrzymanie przedmiotowej darowizny do właściwego Urzędu Skarbowego w terminie 6 miesięcy od jej otrzymania celem zwolnienia tej darowizny z podatku od spadków i darowizn.

W związku z powyższym Wnioskodawca zwrócił się z pytaniem czy darowizna udzielona Wnioskodawcy przez jego siostrę, zgłoszona w ustawowym terminie i udokumentowana potwierdzeniem wpłaty kwoty darowizny na rachunek bankowy Wnioskodawcy przez niego samego oraz pokwitowaniem wpłaty na poczet ceny sprzedaży nieruchomości, podlegać będzie zwolnieniu od podatku od spadków i darowizn na podstawie art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn?

Zdaniem Wnioskodawcy, wypełnia on wszystkie warunki do skorzystania ze zwolnienia z podatku od spadków i darowizn. Dyrektor KIS uznał stanowisko Wnioskodawcy za nieprawidłowe i wskazał że „(…) z treści przepisu art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn wynika, że w przypadku gdy przedmiotem darowizny są środki pieniężne, dla skorzystania ze zwolnienia z opodatkowania konieczne jest spełnienie trzech warunków:

• otrzymanie darowizny od jednej z osób wymienionych w tym przepisie;
• złożenie – w terminie określonym w ustawie – zgłoszenia o nabyciu własności środków pieniężnych (poza sytuacją przewidzianą w zacytowanym art. 4a ust. 4 ustawy);
• udokumentowanie ich otrzymania dowodem przekazania na rachunek płatniczy nabywcy, na jego rachunek, inny niż płatniczy, w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej lub przekazem pocztowym.

Wobec powyższego, w przypadku darowizny środków pieniężnych warunkiem niezbędnym do skorzystania z omawianego zwolnienia – jak już wyżej wskazano – jest m.in. fakt udokumentowania przez obdarowanego ich otrzymania dowodem przekazania na swój rachunek bankowy albo rachunek prowadzony przez spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową lub przekazem pocztowym.

W przywołanej przez Pana we własnym stanowisku uchwale 7 sędziów z 20 marca 2023 r. sygn. akt III FPS 3/22 Naczelny Sąd Administracyjny potwierdził, że gotówka przekazana do ręki obdarowanego i wpłacona przez niego samodzielnie na własny rachunek nie uprawnia do skorzystania ze zwolnienia, o którym mowa w art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, stwierdzając:

” (…) Tym samym użyte w art. 4a ust. 1 pkt 2 u.p.s.d. wyrażenie „udokumentowanie – w przypadku gdy przedmiotem nabycia tytułem darowizny lub polecenia darczyńcy są środki pieniężne (…) – ich otrzymanie dowodem przekazania na rachunek płatniczy nabywcy, na jego rachunek, inny niż płatniczy, w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej lub przekazem pocztowym” należy rozumieć w ten sposób, że dowód ten dokumentuje dokonanie wpłaty lub przelewu środków pieniężnych, będących przedmiotem czynności prawnej darowizny (art. 888 § 1 KC), przez darczyńcę na konto obdarowanego, a nie wpłatę lub przelew obdarowanego na własną rzecz w imieniu darczyńcy.” (podkreślenie Organu)

Z treści ww. uchwały płyną zatem całkowicie odmienne wnioski niż te, które formułuje Pan we własnym stanowisku.

Skoro zatem w analizowanej sprawie środki pieniężne zostały przekazane Panu w formie gotówki – „z ręki do ręki”, a następnie sam Pan wpłacił część środków na swój rachunek bankowy, a pozostałe środki przekazał Pan na poczet umówionej ceny sprzedaży nieruchomości, to stwierdzić należy, iż nie został spełniony warunek określony w art. 4a ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn.

W opisanej we wniosku sytuacji nie można uznać udokumentowania otrzymania przedmiotowych środków pieniężnych w sposób określony w art. 4a ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn, tj. dowodem przekazania na rachunek bankowy nabywcy albo jego rachunek prowadzony przez spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową lub przekazem pocztowym, gdyż środki te – jak wynika z opisu stanu faktycznego – zostały Panu przekazane w gotówce, a następnie cześć środków została wpłacona przez Pana na Pana rachunek bankowy, natomiast pozostałe środki przekazał Pan na poczet umówionej ceny sprzedaży nieruchomości. Taki sposób działania nie wyczerpywał norm omawianego przepisu. Z opisu stanu faktycznego wynika, że darowiznę otrzymał Pan „do ręki”, a nie w sposób wskazany w ww. przepisie.

Podkreślenia wymaga, że korzystanie z każdej preferencji podatkowej uzależnione jest od spełnienia wszystkich ustawowych przesłanek wymaganych do jej zastosowania.

W konsekwencji, otrzymana przez Pana darowizna podlegała opodatkowaniu na ogólnych zasadach określonych dla nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej.

Zgodnie z art. 17a ust. 1 i 2 ww. ustawy:

Podatnicy podatku są obowiązani, z zastrzeżeniem ust. 2, złożyć, w terminie miesiąca od dnia powstania obowiązku podatkowego, właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego zeznanie podatkowe o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych według ustalonego wzoru. Do zeznania podatkowego dołącza się dokumenty mające wpływ na określenie podstawy opodatkowania.

Obowiązek składania zeznań podatkowych nie dotyczy przypadków, w których podatek jest pobierany przez płatnika.

A zatem, skoro otrzymana od siostry darowizna środków pieniężnych nie korzystała ze zwolnienia określonego w art. 4a ust. 1 ww. ustawy, powinien Pan złożyć zeznanie o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych na formularzu SD-3 określonym przez Ministra Finansów w rozporządzeniu z dnia 27 listopada 2015 r. w sprawie zeznania podatkowego składanego przez podatników podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2015 r. poz. 2068)”.

 

 

Wróć do spisu treści serwisu