4. Zwrot podatku akcyzowego z tytułu dostawy wewnątrzwspólnotowej – wyrok WSA
Dnia 1 sierpnia 2019 r. WSA w Poznaniu wydał wyrok, w którym stwierdził że: „Zastosowanie reguły INCOTERMS EXW oznacza, że nabywca aut podjął towar na własny koszt i ryzyko od miejsca załadunku i dokonał ich dostawy wewnątrzwspólnotowej faktyczna więź sprzedającego z towarem ustała wraz z wydaniem go kupującemu do przetransportowania go na własny koszt na terytorium innego państwa członkowskiego, co świadczy o tym, że dostawa wewnątrzwspólnotowa została dokonana przez działającego we własnym imieniu nabywcę, nie zaś przez skarżącego osobiście czy przez nabywcę w imieniu skarżącego. Nabywca pojazdów po przejęciu ich od zbywcy i objęciu w posiadanie, rozporządzał nimi jak właściciel w rozumieniu art. 107 ust. 1 u.p.a., dokonując następnie we własnym imieniu ich dostawy wewnątrzwspólnotowej.”
Jak wskazał WSA w uzasadnieniu: „Podmiot, który nabył prawo rozporządzania jak właściciel samochodem osobowym niezarejestrowanym wcześniej na terytorium kraju zgodnie z przepisami o ruchu drogowym, od którego akcyza została zapłacona na terytorium kraju, dokonujący dostawy wewnątrzwspólnotowej tego samochodu osobowego, lub jeżeli w jego imieniu ta dostawa jest realizowana, ma prawo do zwrotu akcyzy na wniosek złożony właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie roku od dnia dokonania dostawy wewnątrzwspólnotowej tego samochodu (art. 107 ust. 1 u.p.a.).
Istotne dla rozstrzygnięcia jest, czy skarżący spełnił przesłankę zwrotu podatku akcyzowego określoną w art. 107 ust. 1 u.p.a. w postaci:
- osobistego dokonania dostawy wewnątrzwspólnotowej samochodów objętych wnioskiem lub
- zrealizowania jej w jego imieniu przez inny pomiot.
Nie było sporne, że skarżący nie dokonał dostawy osobiście (pkt 1).
Sporne natomiast było, czy zrealizował ją w jego imieniu inny podmiot (pkt 2) – tu: nabywca samochodów – (…). W ocenie Sądu prawidłowe jest ustalenie organu, że powyższa przesłanka nie została spełniona, gdyż (…) nie zrealizowała dostawy w imieniu skarżącego, lecz w swoim własnym.
Zwrot podatku akcyzowego, o który ubiegał się skarżący, jest dokonywany na wniosek, a tym samym to na wnioskodawcy spoczywa obowiązek wykazania w sposób jednoznaczny spełnienia warunków do jego zwrotu przez załączenie odpowiednich dokumentów (art. 107 ust. 4 u.p.a.). Są nimi w szczególności dokumenty przewozowe, faktura i specyfikacja dostawy oraz inne dokumenty handlowe związane z dostawą wewnątrzwspólnotową (art. 107 ust. 3 u.p.a.). Aby zadośćuczynić wnioskowi powinny one potwierdzać dokonanie dostawy wewnątrzwspólnotowej przez (…) w imieniu skarżącego.
Nie ma zastosowania § 2 rozporządzenia, więc organ nie mógł go naruszyć. Dotyczy on bowiem dostawy wewnątrzwspólnotowej samochodu osobowego realizowanej bez udziału przewoźnika lub spedytora, przy użyciu własnego środka transportu, co nie miało miejsca. Bezsporne jest, że spedytorem był (…), który posłużył się podwykonawcą.
Niemniej jednak organ ma rację, że postępowanie w sensie dowodowym oparte jest w całości na dowodach z dokumentów, a ich katalog nie jest zamknięty.
Przedstawione przez skarżącego dokumenty nie dowodzą dokonania dostawy wewnątrzwspólnotowej przez (…) w imieniu skarżącego. Dokumenty te, jako dokumenty prywatne w rozumieniu art. 245 k.p.c., stanowią dowód tego, że osoba, która je podpisała, złożyła oświadczenie w nich zawarte. Jeżeli w materiale dowodowym zaistnieją dowody z dokumentów wskazujące na odmienny od pozostałych dowodów obraz dokonanej dostawy, organ oceni je swobodnie, choć nie dowolnie, uznając, które z nich odzwierciedlają rzeczywistą naturę dokonanych czynności.
W materiale dowodowym znajdują się m.in.:
- faktury z (…) i (…) czerwca 2017 r. dokumentujące sprzedaż samochodów,
- faktury z (…) i (…) czerwca 2017 r. dokumentujące ich transport,
(…) zlecenia transportowe z (…) czerwca 2017 r.
Dokumenty te wskazują, jak zasadnie podniósł organ, że dostawy wewnątrzwspólnotowej samochodów dokonała (…) w swoim imieniu, a nie w imieniu skarżącego.
Na fakturach dokumentujących sprzedaż samochodów objętych wnioskiem wskazano warunki dostawy INCOTERMS EXW (Ex Works). Reguły INCOTERMS ustalają podział kosztów, ryzyka oraz obowiązków pomiędzy sprzedającym i kupującym, związanych z dostawą towaru w handlu międzynarodowym. Reguła EXW (Ex works) oznacza z zakładu. Przy jej zastosowaniu obowiązkiem sprzedającego jest postawienie towaru do dyspozycji kupującego w punkcie wydania (np. zakład sprzedającego, magazyn). Od tego miejsca kupujący ponosi ryzyko oraz wszystkie koszty i obowiązki związane z transportem towaru. Jego uznaje się też za organizującego transport.
Zastosowanie reguły INCOTERMS EXW oznacza, że nabywca aut – (…) – podjął towar na własny koszt i ryzyko od miejsca załadunku i dokonał ich dostawy wewnątrzwspólnotowej, w tym przypadku – korzystając z pośrednictwa spedytora (…). O jego pośrednictwie świadczą zlecenia transportowe z (…) czerwca 2017 r. dokonane przez (…). Nie ma przy tym znaczenia dla rozstrzygnięcia, że umowa między Z. J. a (…) dopuszcza przesłanie zlecenia spedycyjnego przez (…) ani że (…) w zleceniu transportowym wystawianym na przewoźnika w polu miejsce załadunku wskazuje Z. J. jako nadawcę samochodów.
O poniesieniu kosztów transportu towaru przez nabywcę świadczą faktury z (…) i (…) czerwca 2017 r. W tym kontekście nie można dać wiary, że zamieszczenie na fakturach reguły EXW wynikało z pomyłki. Skarżący wskazał, że (…) fakturował koszty transportu na (…), która była tylko płatnikiem, a faktyczny ciężar finansowy ponosił skarżący wskutek pomniejszenia wartości samochodów o zryczałtowane koszty transportu opisane w umowie z 2010 r. Niemniej jednak, mimo braku prawnego wymogu zamieszczenia na dokumentach (tu: fakturach dokumentujących sprzedaż samochodów) odrębnej pozycji dotyczącej kosztów transportu towaru, wnioskodawca na potrzeby postępowania o zwrot podatku akcyzowego powinien załączyć do wniosku dokumenty ze wskazanymi pozycjami odnoszącymi się do tych kosztów. Wymóg taki nie narusza art. 29a ust. 1, 2, 3 i 6 ustawy o VAT. Nie oznacza to jednocześnie rozszerzenia katalogu dokumentów uzasadniających zwrot podatku akcyzowego.”.
Marek Zagórski
adwokat
marek.zagorski@isp-modzelewski.pl
