3. Obowiązek prowadzenia ewidencji podatku akcyzowego w centralnym systemie teleinformatycznym CEWA – projekt regulacji.
Od dnia 1 lutego 2024 r. na mocy przepisów ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym (dalej określanej jako: „ustawa z dnia 6 grudnia 2008 r.”) zmienionej m.in. ustawą z dnia 1 grudnia 2022 r. o zmianie ustawy o podatku akcyzowym oraz niektórych innych ustaw wprowadzono obowiązek prowadzenia ewidencji i innej dokumentacji, o których mowa w art. 138a–138l i art. 138o, wyłącznie w postaci elektronicznej. W skierowanym obecnie do opiniowania projekcie ustawy z dnia 31 stycznia 2023 r. o zmianie ustawy o systemie monitorowania drogowego i kolejowego przewozu towarów oraz obrotu paliwami opałowymi, ustawy – Prawo energetyczne, ustawy o podatku akcyzowym oraz niektórych innych ustaw (dalej: „projekt”) przewidziano m.in. prowadzenie ewidencji podatku akcyzowego w Centralnej Ewidencji Wyrobów Akcyzowych (CEWA).
Zgodnie z uzasadnieniem projektu zmiany te mają ułatwić pozyskiwanie danych sprawozdawczych m.in. przez Ministra Finansów, a tym samym wpłynąć na zmniejszenie obowiązków sprawozdawczych po stronie podmiotów zobowiązanych do ich przekazywania. W założeniu, dzięki stworzeniu jednego centralnego systemu teleinformatycznego, który zostanie udostępniony bezpłatnie przez Szefa KAS wszystkim podmiotom obowiązanym do prowadzenia dokumentacji akcyzowej nie będzie konieczności tworzenia lub wykorzystywania przez obowiązane podmioty oprogramowania do prowadzenia i przechowywania elektronicznych ewidencji i dokumentacji akcyzowych oraz ponoszenia z tego tytułu kosztów.
W zakresie ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r. projekt przewiduje w szczególności uchylenie ust. 9–11 w art. 59 tejże ustawy, w których to przepisach uregulowano obecnie obowiązki zarejestrowanego odbiorcy polegające na informowaniu Prezesa Rządowej Agencji Rezerw Strategicznych oraz Ministra Finansów o podmiotach, na rzecz których odbiorca ten dokonał w danym miesiącu nabyć wewnątrzwspólnotowych wyrobów akcyzowych w postaci paliw wymienionych w art. 103 ust. 5aa ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, oraz o tych nabytych wyrobach. Zmiana wynika z założenia, że Prezes RARS uzyska informacje z systemu CEWA.
Projekt przewiduje ponadto zmiany w treści kolejnych przepisów dotyczących prowadzenia ewidencji wyrobów akcyzowych. I tak, zakłada m.in. zniesienie wynikającego z art.138a ust. 2 oraz ust.4 ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r. obowiązku prowadzenia ewidencji wyrobów nieakcyzowych. Obowiązek ten spoczywa na operatorze logistycznym prowadzącym skład podatkowy, który w obecnym stanie prawnym oprócz ewidencji składu podatkowego jest obowiązany stosować ewidencję wyrobów niebędących wyrobami akcyzowymi, innych niż stanowiące wyposażenie składu podatkowego.
W obrębie art. 138d ustawy dotyczącego prowadzenia dokumentacji kontroli nad produkcją alkoholu etylowego, obrotem nim i jego zużyciem przyjmuje się rezygnację z prowadzenia dokumentacji kontroli przez podmiot, który zużywa alkohol etylowy, a także zniesienie obowiązków: ewidencjonowania w tej dokumentacji alkoholu etylowego przerobionego na ocet, rejestrowania ilości alkoholu etylowego skażonego, prowadzenia ewidencji alkoholu etylowego zniszczonego oraz ewidencjonowania kwot akcyzy. Odstąpienie od obowiązku rejestrowania ilości alkoholu etylowego skażonego wynika przy tym m.in. z faktu, że skażanie jest produkcją w rozumieniu art. 93 ust. 2 ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r. i jako takie zostaje odnotowane w ewidencji składu podatkowego. Natomiast kwoty akcyzy od wyrobów pozostających w procedurze zawieszenia poboru akcyzy i niezbędne dla określenia wysokości zabezpieczenia akcyzowego są rejestrowane w ewidencji składu podatkowego, zaś w pozostałym zakresie, niezbędnym dla potrzeb kontroli (w tym dla kontroli obrachunkowych i obrotu alkoholem etylowym) kwota akcyzy może zostać określona na podstawie informacji dotyczącej ilości wyrobów akcyzowych.
W odniesieniu do przewidzianej w art.138i ustawy ewidencji wyrobów węglowych prowadzonej przez pośredniczący podmiot węglowy dokonujący sprzedaży wyrobów węglowych na terytorium kraju finalnemu nabywcy węglowemu zakłada się ograniczenie zakresu danych do rejestrowania ilości i daty wydania wyrobów węglowych, przy jednoczesnej rezygnacji z obowiązku rejestrowania daty sprzedaży tych wyrobów, która nie ma znaczenia dla podatku akcyzowego.
Zmiany mają również dotyczyć obowiązków podmiotów prowadzących działalność gospodarczą w zakresie produkcji wina, napojów fermentowanych lub wyrobów pośrednich w składzie podatkowym, które wedle projektu nie będą już stosowały dokumentacji kupażu lub wytwarzania oraz kontroli produkcji (dotychczas kontroli rozlewu), natomiast w zakresie produkcji piwa nie będą prowadziły dokumentacji kontroli produkcji piwa.
Projekt przewiduje ponadto wprowadzenie nowego ust. 3 w art. 138f ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r. przesądzającego, że podmiot, który jest podmiotem prowadzącym np. skład podatkowy i jednocześnie podmiotem zużywającym, nie musi prowadzić ewidencji wyrobów akcyzowych zwolnionych od akcyzy ze względu na ich przeznaczenie.
Z kolei zakres zmian bezpośrednio związanych z planowanym wprowadzeniem CEWA obejmuje w szczególności:
- obowiązek prowadzenia oraz przechowywania ewidencji i dokumentacji przy użyciu tego właśnie systemu teleinformatycznego (przewidziany w art. 138p ustawy),
- obowiązek przechowywania danych wprowadzonych do CEWA przez 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym zostały wprowadzone (przewidziany w nowym art. 138pb ustawy),
- obowiązek prowadzenia rejestrów przy użyciu CEWA, nie zaś jak dotychczas w wersji papierowej (w projektowanym art. 138tb ustawy).
W projektowanym art. 138tc przewidziano natomiast uregulowanie w drodze aktu wykonawczego sposobu prowadzenia w CEWA ewidencji, dokumentacji i rejestrów akcyzowych oraz sposobu uwierzytelniania przyszłych użytkowników tego systemu, którzy będą musieli być zarejestrowani jako użytkownicy Platformy Usług Elektronicznych Skarbowo-Celnych.
dr Joanna Kiszka
Dyrektor Śląskiego Oddziału Instytutu Studiów Podatkowych
joanna.kiszka@isp-modzelewski.pl
tel. (32) 259 71 50
