4. Wysyłający podmiot zagraniczny jako podatnik podatku akcyzowego.
W stanie prawnym obowiązującym do dnia 13 lutego 2023r., w przypadku nabycia wewnątrzwspólnotowego przez osobę fizyczną dla celów innych niż prowadzenie działalności gospodarczej wyrobów akcyzowych wymienionych w załączniku nr 2 do ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym (dalej określanej jako: „ustawa z dnia 6 grudnia 2008 r.”), znajdujących się poza procedurą zawieszenia poboru akcyzy, w tym wyrobów opodatkowanych zerową stawką akcyzy, gdy wyroby te podlegały dostarczeniu do nabywcy na terytorium Polski, nabycie takie – zgodnie z art. 79 ust. 1 pkt 2 powołanej ustawy – mogło być dokonane wyłącznie za pośrednictwem wyznaczanego przez sprzedawcę przedstawiciela podatkowego. Przedstawiciel ów stawał się wówczas podmiotem zobowiązanym do zapłaty akcyzy w Polsce.
Począwszy od 13 lutego 2023r. w przedstawionej sytuacji przyjmuje się, że nabycia wewnątrzwspólnotowego nie dokonuje ta osoba fizyczna, lecz wysyłający podmiot zagraniczny, który na mocy art. 13 ust. 1 pkt 4 w związku z art. 79 ust.2 ustawy z 6 grudnia 2008 r. jest podatnikiem podatku akcyzowego, jeżeli nie wyznaczy on działającego na jego rzecz na terytorium Polski przedstawiciela podatkowego. W odróżnieniu od uprzednio obowiązujących regulacji prawnych, wyznaczenie przedstawiciela podatkowego jest zatem rozwiązaniem fakultatywnym, a nie obligatoryjnym. W sytuacji wyznaczenia przedstawiciela podatkowego na terytorium Polski, przyjmuje się, iż to on dokonuje nabycia wewnątrzwspólnotowego wyrobów akcyzowych.
Wykonywanie czynności w charakterze przedstawiciela podatkowego wymaga uzyskania zezwolenia właściwego naczelnika urzędu skarbowego, które wydawane jest na czas oznaczony, nie dłuższy niż 3 lata, albo na czas nieoznaczony, na wniosek wysyłającego podmiotu zagranicznego po spełnieniu warunków określonych w art.81 ustawy z 6 grudnia 2008 r.
Instytucja wysyłającego podmiotu zagranicznego została wprowadzona na mocy ustawy z dnia 9 grudnia 2021 r. o zmianie ustawy o podatku akcyzowym oraz niektórych innych ustaw w związku potrzebą implementacji Dyrektywy Rady (UE) 2020/262 z dnia 19 grudnia 2019 r. ustanawiającej ogólne zasady dotyczące podatku akcyzowego (przekształcenie) .
Zgodnie z definicją w art.2 ust.1 pkt 32 a) ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r. jako „wysyłający podmiot zagraniczny” traktuje się podmiot posiadający siedzibę lub stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium państwa członkowskiego, który wysyła lub dostarcza, bezpośrednio lub pośrednio, z terytorium państwa członkowskiego, poza procedurą zawieszenia poboru akcyzy i Systemem, wyroby akcyzowe wymienione w załączniku nr 2 do ustawy, od których na terytorium państwa członkowskiego została zapłacona akcyza lub które są objęte na terytorium państwa członkowskiego zerową stawką akcyzy, osobie fizycznej na terytorium kraju, nie na potrzeby prowadzenia działalności gospodarczej.
W konsekwencji powyższego, w celu implementacji art. 44 ust. 1 i 2 dyrektywy Rady 2020/262, znowelizowano przepis art. 10 ust. 7 ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r., łącząc powstanie obowiązku podatkowego z tytułu nabycia wewnątrzwspólnotowego wyrobów akcyzowych znajdujących się poza procedurą zawieszenia poboru akcyzy dokonanego przez wysyłający podmiot zagraniczny albo za pośrednictwem przedstawiciela podatkowego – z dniem odbioru dostarczonych wyrobów akcyzowych przez odbiorcę na terytorium kraju.
Na wysyłającym podmiocie zagranicznym ciąży obowiązek dokonania zgłoszenia rejestracyjnego w sytuacji, jeżeli nie wyznaczył on przedstawiciela podatkowego, a także – przewidziany w art. 63 ust. 1 w zw. z art.79a pkt 1 ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r. – obowiązek złożenia zabezpieczenia akcyzowego przed wysłaniem wyrobów akcyzowych. Ten ostatni wynika z potrzeby implementacji art. 44 ust. 3 dyrektywy Rady (UE) 2020/262, statuującego zasadę, że w sytuacji sprzedaży wyrobów akcyzowych na odległość osobą zobowiązaną do zapłaty podatku akcyzowego w kraju, do którego wyroby są wysyłane, jest wysyłający (sprzedawca), który staje się podatnikiem gdy nie wyznaczy przedstawiciela podatkowego dla potrzeb rozliczenia podatku należnego w kraju odbioru wyrobów akcyzowych.
W przypadku niewyznaczenia przedstawiciela podatkowego wysyłający podmiot zagraniczny jest ponadto zobowiązany złożyć właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego bez wezwania organu podatkowego deklarację uproszczoną oraz obliczyć akcyzę i dokonać jej zapłaty na terytorium kraju na rachunek właściwego urzędu skarbowego, w terminie 10 dni od dnia powstania obowiązku podatkowego, w przypadku gdy nabywane wyroby są opodatkowane na terytorium kraju stawką akcyzy inną niż stawka zerowa. Gdy natomiast nabywane wyroby akcyzowe wymienione w załączniku nr 2 do ustawy są objęte na terytorium Polski zerową stawką akcyzy, na wysyłającym podmiocie zagranicznym ciąży obowiązek złożenia deklaracji podatkowej, o której mowa w art. 24e ust. 1 powołanej ustawy za kwartalny okres rozliczeniowy w terminie do 25. dnia drugiego miesiąca następującego po kwartale, w którym powstał obowiązek podatkowy. Obowiązki te wynikają z art.79a pkt 2 ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r.
dr Joanna Kiszka
Dyrektor Śląskiego Oddziału Instytutu Studiów Podatkowych
joanna.kiszka@isp-modzelewski.pl
tel. (32) 259 71 50
