OPODATKOWANIE AKCYZĄ WYROBÓW ENERGETYCZNYCH
1. Produkcja wyrobów metalurgicznych jako czynność zwolniona.
Prawną podstawą wprowadzenia do ustawy o podatku akcyzowym zwolnienia podatkowego ukształtowanego w jej art. 30 ust. 7a pkt 3 stanowi art. 17 ust. 1 i 2 dyrektywy Rady 2003/96/WE z dnia 27 października 2003 r. w sprawie restrukturyzacji wspólnotowych przepisów ramowych dotyczących opodatkowania produktów energetycznych i energii elektrycznej (zwana dalej Dyrektywą lub Dyrektywą enegetyczną). Zgodnie z tymi przepisami, państwa członkowskie, po spełnieniu warunków określonych w Dyrektywie, mogą m.in. wprowdzić obniżone stawki podatku do energii elektrycznej na rzecz zakładów energochłonnych, a także władne są stosować poziom opodatkowania obniżany do zera do m.in. energii elektrycznej, gdy ta jest wykorzystywana przez zakłady energochłonne. Należy przy tym podkreślić, że pojęcie zakładu energochłonnego zostało zdefiniowane w Dyrektywie, przy czym poszczególne państwa członkowskie uprawnione są do modyfikowania tej definicji, stosując bardziej rygorystyczne pojęcia, włącznie z wartością sprzedaży, definicjami dotyczącymi procesu i sektora (por. art. 17 ust. 1 lit. a Dyrektywy).
Zwolnienie z opodatkowania energii elektrycznej wykorzystywanej przez zakłady energochłonne w różny sposób realizowane jest w poszczególnych państwach Unii Europejskiej. Przybiera ono bowiem postać zwolnienia podmiotowego lub przedmiotowego, odliczenia lub zwrotu podatku, a także obejmuje całą produkcję realizowana przez zakład lub tylko pewien jej fragment. Przykładowo, zgodnie z § 9a niemieckiej ustawy z dnia 24 marca 1999 r. o podatku od energii elektrycznej – Stromsteuergesetz (BGBl. I S. 378; 2000 I S. 147 – z późn. zm.), zwrotowi na rzecz przedsiębiorcy podlega podatek od prądu zużytego w produkcji wyrobów precyzyjnie określonych w § 9a ust. 1 pkt 2 wspomnianej ustawy (m.in. wykorzystanego w produkcji szkła i wyrobów szklanych, wyrobów ceramicznych, cegieł, ceramiki budowlanej, cementu, wapna, gipsu, mineralnych wyrobów izolacyjnych, asfaltu, a także wyrobów z grafitu i innych wyrobów węglowych). W ten bowiem sposób niemiecki ustawodawca wykorzystał możliwość ukształtowania regulacji prawnej, stworzoną mu we wspomnianym art. 17 ust. 1 lit. a Dyrektywy energetycznej.
Ponadto, należy zauważyć, iż poza zwolnieniami o charakterze socjalnym (mającymi na celu łagodzenie obciążenia podatkowego) istnieją także zwolnienia motywacyjne oraz konstrukcyjne. Celem zwolnień o charakterze motywacyjnym jest skłanianie podatnika do realizacji zachować korzystnych i oczekiwanych przez państwo. Z kolei, zwolnienia konstrukcyjne w istocie korygują zakres podmiotowy lub przedmiotowy podatku eliminując z niego zachowania w rzeczywistości niebędące przedmiotem opodatkowania lub podmioty, które w konsekwencji, przestają być podatnikami danej daniny. Współcześnie, pewnym mitem jest więc głęboka wiara w to, że zwolnienia podatkowe należy traktować inaczej niż pozostałe elementy podatkowego stanu faktycznego, przejawem czego miałyby być odmienne zasady interpretowania przepisów kształtujących ten element konstrukcji podatku.
Jak już wcześniej wspomniano, proces metalurgiczny w jego językowym (słownikowym, encyklopedycznym) znaczeniu obejmuje wstępną przeróbkę rudy (wzbogacanie i spiekanie miałkich rud), właściwy proces prowadzący do otrzymywania metalu zwanego hutniczym (surowym) oraz rafinację metalu, w wyniku której powstaje metal użytkowy, nadający się do obróbki plastycznej, odlewania lub wytwarzania stopów.
Analiza stanowiska prezentowanego przez organy podatkowe oraz judykaturę prowadzi do wniosku, że do procesów metalurgicznych, o których mowa w art. 30 ust. 7a pkt 3 u.p.a. nie można zaliczyć:
- czynności zachodzących na magazynie surowców, związanych ze sprawdzaniem pod względem ilościowym, oznaczenia i składowaniem surowców, brykietowaniem wiórów i frezowin w brykieciarce, paczkowaniem złomu w prasie hydraulicznej, badaniem próbek zakupionego złomu, segregowaniem złomu z wykorzystaniem separatora magnetycznego, dzielenia złomu na nożycy gilotynowej;
- czynności zachodzących w wydziale odlewni, związanych z badaniem składu chemicznego odlanych próbek, przecinaniem wlewka, frezowaniem, toczeniem wlewka; czynności związanych z badaniem składu chemicznego odlanych próbek, frezowaniem (z wyłączeniem bezpośredniego zawracania zgromadzonych frezowi do przetopu tego samego gatunku, które jako wsad trafiają bezpośrednio do przetopu w Piecu Indukcyjnym Kanałowym – podlegające zwolnieniu), a także czynności związanych ze zwijaniem ofrezowanego płaskownika w krąg oraz działań przejawiających się pokrywaniem odpowiednim środkiem i suszeniem wlewnic, układaniem na palecie wystudzonych gąsek i ich opisywaniem;
- czynności zachodzących na wydziale walcowni (w instalacji walcowania na gorąco), związanych z obcinaniem końców walcówki na nożycy gilotynowej, składowaniem i transportem walcówki, frezowaniem walcówki;
- czynności w instalacji walcowania na zimno, związanych ze zwijaniem po walcowaniu, wiązaniem kręgów, wyrównywaniem i cieciem na nożycy gilotynowej;
- czynności w instalacji obróbki cieplnej zachodzących po zakończeniu chłodzenia – przewożenia suwnicą zestawu (palety kręgu taśmy) na obracarkę;
- czynności w instalacji przygotowywania powierzchni (z wyłączeniem chemicznej obróbki – trawienia i procesu pasywowania, które będzie podlegało zwolnieniu);
- czynności w instalacji prostowania, związanych ze zwijaniem wyprostowanej taśmy;
- czynności w instalacji cięcia (z wyłączeniem procesu prostowania, które będzie podlegało zwolnieniu);
- czynności związanych z wykorzystywaniem w ww. zakresie urządzeń transportowych (np. suwnic) i urządzeń chłodzących (np. w trakcie frezowania).
Żadne z tych działań nie mieści się bowiem w zakresie pojęcia „proces metalurgiczny” w jego – wskazanym wcześniej – językowym (słownikowym, encyklopedycznym) znaczeniu. Tym samym, zwolnieniem podatkowym w podatku akcyzowym objęte jest wykorzystanie energii elektrycznej nie w całej produkcji wyrobów metalurgicznych, ale wyłącznie w procesach metalurgicznych, podczas których ma miejsce wytworzenie metalu (przeobrażenie surowców w metal). Gdyby zaś polski ustawodawca chciał ująć to zwolnienie podatkowe szerzej, zapewne posłużyłby się określeniem identycznym do wykorzystanego przez ustawodawcę niemieckiego w cytowanym wcześniej przepisie niemieckiej ustawy o podatku od energii elektrycznej i zwolniłby z opodatkowania energię elektryczną zużytą podczas produkcji wyrobów.
Brak jest więc podstaw do szerokiego rozumienia procesu metalurgicznego i – de facto – utożsamiania go z produkcją. Z wszystkich przedstawionych względów.
Marek Zagórski
adwokat
marek.zagorski@isp-modzelewski.pl
tel. 22 517 30 77
