2. Zwrot akcyzy od samochodów osobowych czasowo zarejestrowanych w kraju w celu ich wywozu za granicę – projekt ustawy.
W dniu 5 grudnia 2024r. wpłynął do Sejmu projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług, ustawy o podatku akcyzowym oraz niektórych innych ustaw, przewidujący wprowadzenie instytucji zwrotu podatku akcyzowego od samochodów osobowych czasowo zarejestrowanych w kraju w celu ich wywozu za granicę na podstawie ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym (dalej: „Prawo o ruchu drogowym”).
Należy przypomnieć, że w obecnym stanie prawnym samochody osobowe nie są wyrobem akcyzowym, w Polsce podlegają jednak podatkowi akcyzowemu, bowiem na podstawie art. 1 ust. 3 lit. a dyrektywy Rady 2008/118/WE z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie ogólnych zasad dotyczących podatku akcyzowego, uchylającej dyrektywę 92/12/EWG państwa członkowskie mogą nakładać podatki na produkty inne niż wyroby akcyzowe, pod warunkiem, że nie spowoduje to zwiększenia formalności przy przekraczaniu granic.
Podstawowe zasady dokonywania zwrotów akcyzy zapłaconej od samochodów osobowych, które następnie zostają wywiezione do innego państwa członkowskiego, bądź wyeksportowane określa art.107 ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym (dalej: „ustawa z 6 grudnia 2008 r.”). Statuuje on prawo do zwrotu dla podmiotu, który nabył prawo do rozporządzania samochodem osobowym jak właściciel i dokonał od tego samochodu zapłaty akcyzy na terenie kraju. W świetle przedmiotowego przepisu zwrot przysługuje niezależnie od tego, czy akcyza została zapłacona z tytułu pierwszej sprzedaży na terenie kraju, nabycia wewnątrzwspólnotowego czy też importu. Oprócz zapłaty akcyzy podstawowym warunkiem zwrotu jest potwierdzenie wywozu samochodu osobowego poza terytorium kraju. Prawo do zwrotu nie przysługuje jednak, jeżeli samochód był kiedykolwiek wcześniej zarejestrowany w rozumieniu Prawa o ruchu drogowym, co w praktyce wyklucza prawo do zwrotu akcyzy w stosunku do tych pojazdów, które przed ich wywozem były zarejestrowane, nawet jeżeli była to tylko rejestracja czasowa, o której mowa w art. 74 tej ustawy (np. w celu wywozu pojazdu za granicę).
Problem został dostrzeżony m.in. przez NSA, który na mocy postanowienia z dnia 27 kwietnia 2021 r. (I FSK 128/21) wystąpił do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) z pytaniem prejudycjalnym w wyniku wątpliwości, jakie powziął rozpatrując skargę kasacyjną od wyroku WSA w Warszawie z dnia 9 września 2020 r. (V SA/Wa 1838/19) oddalającego skargę na decyzję Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w Warszawie w przedmiocie odmowy zwrotu podatku akcyzowego zapłaconego z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia samochodu osobowego ostatecznie wyeksportowanego do Norwegii.
TSUE w uzasadnieniu orzeczenia prejudycjalnego wydanego w dniu 17 maja 2023 r. w sprawie C-105/22 odróżnił rejestrację czasową pojazdu z urzędu stanowiącą część zwykłego procesu rejestracji, którego celem jest definitywne dopuszczenie pojazdu do ruchu na terytorium danego kraju, od rejestracji czasowej dokonanej na wniosek właściciela samochodu w celu umożliwienia wywozu pojazdu za granicę. Skutkiem powyższego stała się zmiana dotychczasowej linii orzeczniczej sądów administracyjnych, które potwierdzają, że czasowa rejestracja samochodu osobowego na wniosek właściciela w celu jego przemieszczenia poza granicę kraju nie stanowi przeszkody do uzyskania zwrotu podatku akcyzowego.
W projekcie przewidziano dodanie do ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r. trzech przepisów. Są to art.107 ust.1a, art. 107 ust. 1b i art. 100 ust. 5a.
Dodanie art.107 ust.1a rozszerza prawo do zwrotu akcyzy zapłaconej na terytorium kraju, które ma przysługiwać również w przypadku dokonania dostawy wewnątrzwspólnotowej lub eksportu samochodu osobowego wcześniej czasowo zarejestrowanego na terytorium kraju w celu umożliwienia jego wywozu za granicę zgodnie z art. 74 ust. 2 pkt 2 lit. a Prawa o ruchu drogowym. Przewidziano także doprecyzowanie regulacji dotyczących zwrotu akcyzy zapłaconej na terytorium kraju od samochodu zarejestrowanego wcześniej profesjonalnie na terytorium kraju w celu wykonywania jazd testowych zgodnie z przepisami o ruchu drogowym. Szczegółowe warunki i tryb zwrotu, minimalna kwota zwrotu akcyzy, wzór wniosku o zwrot akcyzy oraz terminy zwrotu akcyzy mają pozostać takie same dla każdego rodzaju zwrotu akcyzy.
Projektowany art. 107 ust. 1b ma zapobiegać potencjalnym nadużyciom związanym z nienależnym uzyskaniem zwrotu akcyzy w związku z pozornym wywozem samochodów osobowych. Zakłada bowiem brak prawa do zwrotu akcyzy w przypadku, gdy samochód zostanie ponownie zarejestrowany na terytorium kraju w ciągu roku od dokonania dostawy wewnątrzwspólnotowej albo eksportu.
W obecnym stanie prawnym istnieje prawo do ubiegania się o zwrot zapłaconej akcyzy w terminie roku od dnia dokonania dostawy lub eksportu samochodu osobowego, a podatnikowi, który zapłacił akcyzę, wydawany jest dokument potwierdzający ten fakt i stanowiący warunek konieczny dokonania rejestracji pojazdu. Ponieważ również podatnik dokonujący rejestracji czasowej w celu wywozu samochodu będzie dysponował tego rodzaju dokumentem, konieczne jest wprowadzenie przepisów, które uniemożliwią ubieganie się o zwrot akcyzy w sytuacji ponownego przywozu samochodu osobowego na terytorium kraju i jego zarejestrowania. Zaproponowane rozwiązanie opiera się na założeniu, że wywóz, a następnie ponowny przywóz na terytorium kraju samochodu zarejestrowanego czasowo w celu wywozu przed upływem roku ma charakter pozorny.
Dodawany art. 100 ust. 5a wskazuje, że przepisy działu V ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r. dotyczące opodatkowania akcyzą samochodów osobowych niezarejestrowanych wcześniej na terytorium kraju zgodnie z przepisami o ruchu drogowym, stosuje się odpowiednio do samochodu osobowego. Zmiana jest związana z opisaną wyżej projektowaną zmianą treści art. 107 ust. 1a ustawy i ma na celu uregulowanie sytuacji, gdy samochód osobowy, który był wcześniej czasowo zarejestrowany na terytorium kraju w celu umożliwienia jego wywozu za granicę albo zarejestrowany wcześniej profesjonalnie na terytorium kraju w celu wykonywania jazd testowych, od którego po dokonaniu dostawy wewnątrzwspólnotowej albo eksportu nastąpił zwrot akcyzy, ponownie zostaje sprowadzony do Polski w ramach nabycia wewnątrzwspólnotowego albo importu. Samochody te w przypadku ich powtórnego sprowadzenia do kraju będą podlegały opodatkowaniu akcyzą jako pojazdy wcześniej niezarejestrowane na terytorium kraju. Jeśli natomiast samochody zostaną wywiezione z kraju, ale nie nastąpił zwrot akcyzy z tytułu ich wywozu, a następnie ponownie zostaną wprowadzone do kraju, wówczas – stosownie do przewidzianej w art. 100 ust. 3 ustawy zasady jednokrotności akcyzy od samochodów osobowych – nie powstanie wobec nich obowiązek podatkowy i konieczność zapłaty akcyzy.
Zgodnie z projektowanym przepisem przejściowym, o możliwości zastosowania nowych regulacji i otrzymaniu zwrotu akcyzy w przypadku, gdy pojazd zostanie wywieziony z kraju po wejściu w życie nowych przepisów będzie decydował dzień powstania obowiązku podatkowego.
dr Joanna Kiszka
joanna.kiszka@isp-modzelewski.pl
tel. (32) 259 71 50
