Kiedy umowa pożyczki nie podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych?

Umowa pożyczki nie podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych w przypadku gdy pożyczkodawca działa w charakterze podatnika od towarów i usług.

Zgodnie z art. 2 pkt 4 lit. b) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, nie podlegają podatkowi czynności cywilnoprawne, inne niż umowa spółki i jej zmiany, jeżeli przynajmniej jedna ze stron jest zwolniona od podatku od towarów i usług z tytułu dokonania tej czynności, z wyjątkiem: umów sprzedaży i zamiany, których przedmiotem jest nieruchomość lub jej część, albo prawo użytkowania wieczystego, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub prawo do miejsca postojowego w garażu wielostanowiskowym lub udział w tych prawach, umów sprzedaży udziałów i akcji w spółkach handlowych.

Przy wykładni powołanego przepisu należy odnieść się do postanowień ustawy o podatku od towarów i usług w celu ustalenia kryteriów decydujących o zwolnieniu od opodatkowania tym podatkiem. Zgodnie art. 15 ust. 1 i ust. 2 tej ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności (ust. 1). Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych (ust. 2).

W przypadku podmiotu gospodarczego prowadzącego działalność gospodarczą konieczne jest ustalenie, czy czynność ta pozostaje w zakresie prowadzonej przez niego działalności gospodarczej (wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z 5 kwietnia 2017 r. sygn. akt I SA/Gd 1748/16, opublikowany w CBOSA). Jak wskazał Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 24 czerwca 2016 r. sygn. akt II FSK 1493/14 odpowiedź na pytanie, czy dany podmiot w odniesieniu do danej czynności działa jako podatnik podatku od towarów i usług wymaga oceny każdorazowo odnoszącej się do konkretnych okoliczności faktycznych danej sprawy. Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego, bycie podatnikiem VAT to za mało, aby nie musieć płacić podatku od czynności cywilnoprawnych. Nie ma go wtedy, gdy konkretna transakcja jest objęta podatkiem od towarów i usług jako realizowana w ramach działalności gospodarczej. Strona winna wykazać, że pożyczkodawca faktycznie zajmuje się zawodowo udzielaniem pożyczek. Decydujące znacznie dla uznania, że dany podmiot w odniesieniu do konkretnej czynności udzielenia pożyczki działa w charakterze podatnika podatku VAT, ma zawodowy a nie incydentalny, okazjonalny charakter wykonywania danej czynności. O tym, że dany podmiot staje się podatnikiem podatku VAT przesądzają okoliczności wskazujące na zawodowy charakter czynności, a nie ilość, czy częstotliwość określonych czynności (wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z 6 lipca 2016r. sygn. akt I SA/Gd 768/15). Zatem ani formalny status danego podmiotu, jako zarejestrowanego podatnika VAT, ani okoliczność, że dana czynność została wykonana wielokrotnie lub jednorazowo, lecz z zamiarem częstotliwości, nie mogą przesądzać o opodatkowaniu tej czynności bez każdorazowego ustalenia, że w odniesieniu do konkretnej czynności podmiot ten występował w charakterze podatnika podatku od towarów i usług. Decydujące znaczenie dla zakwalifikowania, że dany podmiot w odniesieniu do konkretnej czynności działa w charakterze podatnika od towarów i usług, ma zawodowy a nie incydentalny charakter wykonywania danej czynności (wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Kielcach z 14 stycznia 2016 r. sygn. akt I SA/Ke 698/15). Podobne stanowisko wyrażono w wyrokach Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z 19 stycznia 2016 r. sygn. akt I SA/Kr 1862/15, Naczelnego Sądu Administracyjnego z 22 stycznia 2015 r. sygn. akt II FSK 3091/12, Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z 11 grudnia 2013 r. sygn. akt I SA/Gd 1309/13, Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z 7 sierpnia 2012 r. sygn. akt III SA/Po 493/12, Naczelnego Sądu Administracyjnego z 30 maja 2012 r. sygn. akt II FSK 2276/1, Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z 10 września 2010 r. sygn. akt I SA/Łd 303/10.

Wróć do spisu treści serwisu