Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku z dniem 10 stycznia 2024 r. wydał decyzję w sprawie o nr DI/100000/43/1035/2023, w której przedstawił stanowisko w zakresie wyłączenia z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne wartości udostępnionych gotowych posiłków, napojów bezalkoholowych oraz produktów żywnościowych celem przyrządzenia posiłków profilaktycznych.
Stosownie do treści art. 18 ust. 1 i 2 w związku z art. 20 ust.1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, podstawą wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne pracowników stanowi przychód w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy, z wyłączeniem:
- przychodów wymienionych w § 2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe,
- wynagrodzeń za czas niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną oraz zasiłków z ubezpieczeń społecznych.
Za przychody ze stosunku pracy uważa się: wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.
Podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne pracowników nie stanowi zgodnie z § 2 ust. 1 pkt 6 ww. rozporządzenia, wartość świadczeń rzeczowych wynikające z przepisów o bezpieczeństwie i higienie pracy oraz ekwiwalenty za te świadczenia wypłacane zgodnie z przepisami wydanymi przez Radę Ministrów lub właściwego ministra, a także ekwiwalenty pieniężne za pranie odzieży roboczej, używanie odzieży i obuwia własnego zamiast roboczego oraz wartość otrzymanych przez pracowników bonów, talonów, kuponów lub innych dowodów uprawniających do otrzymania na ich podstawie napojów bezalkoholowych, posiłków oraz artykułów spożywczych, w przypadku gdy pracodawca, mimo ciążącego na nim obowiązku wynikającego z przepisów o bezpieczeństwie i higienie pracy, nie ma możliwości wydania pracownikom posiłków i napojów bezalkoholowych.
W celu skorzystania ze zwolnienia na podstawie powyższego przepisu, wartość świadczeń rzeczowych oraz możliwość wypłaty z tego tytułu ekwiwalentów musi wynikać z przepisów o BHP. Jednak w sytuacji gdy pracodawca wydaje pracownikom świadczenia rzeczowe lub wypłaci z tego tytułu ekwiwalent, a obowiązek taki nie wynika po stronie pracodawcy z przepisów o BHP, wartości te obowiązany jest doliczyć do podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.
Podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe nie stanowią również wydane pracownikom bony, talony, kupony lub inne dowody uprawniające do otrzymania na ich podstawie napojów bezalkoholowych, posiłków oraz artykułów spożywczych – jeżeli obowiązek wydania tych produktów wynika z przepisów o BHP.
W świetle art. 232 Kodeksu pracy, pracodawca jest obowiązany zapewnić pracownikom zatrudnionym w warunkach szczególnie uciążliwych, nieodpłatnie, odpowiednie posiłki i napoje oraz wymagania jakie powinny spełniać, a także przypadki i warunki ich wydawania zostały określone w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie profilaktycznych posiłków i napojów.
Zatem, w ocenie ZUS za prawidłowe uchodzi stanowisko w przedmiocie wyłączenia z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne wartości udostępnionego pracownikom świadczenia w postaci kart przedpłaconych na zakup posiłków profilaktycznych, w sytuacji gdy pracodawca mimo ciążącego na nim obowiązku wynikającego z przepisów o BHP, nie ma możliwości wydania pracownikom posiłków i napojów bezalkoholowych.
