Opodatkowanie podatkiem dochodowym od osób prawnych dochodów osiąganych przez zamknięte fundusze inwestycyjne – wyrok NSA

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 16 stycznia 2024 r., sygn. akt II FSK 462/21, dotyczył kwestii opodatkowania podatkiem dochodowym od osób prawnych dochodów osiąganych przez zamknięte fundusze inwestycyjne (dalej jako: FIZ). Spór koncentrował się wokół interpretacji przepisu art. 17 ust. 1 pkt 57 lit. g) ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (dalej jako: ustawa z dnia 15 lutego 1992 r.) w związku z art. 24b ust. 1 tejże ustawy. Skarżący fundusz inwestycyjny podniósł naruszenie przepisów prawa materialnego poprzez ich błędną wykładnię polegającą na przyjęciu, że odwołanie w przepisie art. 17 ust. 1 pkt 57 lit. g ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. do dochodów z nieruchomości, o których mowa w art. 24b ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. należy rozumieć jako odnoszące się do dochodów uzyskiwanych z najmu, dzierżawy i sprzedaży nieruchomości opodatkowanych podatkiem od nieruchomości komercyjnych, podczas gdy przedmiotowe odwołanie powinno być rozumiane jako odniesienie się do całej konstrukcji podatku od nieruchomości komercyjnych przewidzianego w art. 24b i nast. ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. Organ podatkowy natomiast prezentował odmienne stanowisko, twierdząc, że wyłączenie to odnosi się do wszelkich dochodów z nieruchomości wskazanych w art. 24b ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r., bez względu na źródło ich pochodzenia.

Naczelny Sąd Administracyjny oddalił skargę kasacyjną funduszu, podzielając tym samym stanowisko organu podatkowego oraz Sądu pierwszej instancji. W uzasadnieniu wyroku NSA podkreślił, że odesłanie do art. 24b ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. zawarte w art. 17 ust. 1 pkt 57 lit. g) tej ustawy dotyczy jedynie pierwszego ustępu tego przepisu, który definiuje nieruchomości, których dochody są wyłączone ze zwolnienia. Ustawodawca, poprzez to odesłanie, dookreśla jedynie przedmiot opodatkowania, czyli rodzaje nieruchomości, których dotyczy wyłączenie ze zwolnienia.

NSA w swoim wyroku powołał się na zasadę racjonalności ustawodawcy, zgodnie z którą należy przyjąć, że ustawodawca działa w sposób logiczny i spójny. W tym kontekście, celem wprowadzenia przedmiotowego zwolnienia dla FIZ było ograniczenie możliwości zwiększania nieopodatkowanych dochodów poprzez działalność gospodarczą, a nie stricte inwestycyjną. Wyłączenie z tego zwolnienia dochodów z nieruchomości komercyjnych jest zatem zgodne z intencją ustawodawcy.

NSA zwrócił również uwagę, że nieruchomości, o których mowa w art. 24b ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r., mają charakter komercyjny. Od 1 stycznia 2019 r. jedną z cech tych nieruchomości jest ich oddanie w całości albo w części do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub innej umowy o podobnym charakterze. Zatem, co do zasady, właściciel takich nieruchomości uzyskuje z nich dochód, który podlega opodatkowaniu.

Wreszcie, NSA wskazał na specyfikę podatku od przychodów z budynków. Podstawę opodatkowania w tym podatku stanowi przychód, który jest definiowany jako wartość początkowa środka trwałego. NSA stwierdził, że trudno uznać, iż ustawodawca, używając w art. 17 ust. 1 pkt 57 lit. g) ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. wyrażenia „dochód z nieruchomości”, chciał się odwołać do całej konstrukcji podatku od przychodów z budynków i wyłączyć ze zwolnienia przychód stanowiący wartość początkową środka trwałego.

Wyrok ten potwierdza dotychczasową linię orzeczniczą NSA w zakresie opodatkowania dochodów funduszy inwestycyjnych. Stanowi on ważną wskazówkę interpretacyjną dla podatników, którzy osiągają dochody z nieruchomości komercyjnych. Jednocześnie, wyrok ten podkreśla znaczenie zasady racjonalności ustawodawcy przy wykładni przepisów prawa podatkowego.

 

 

Wróć do spisu treści serwisu