Korekty w podatku VAT w przypadku faktur in minus i in plus wiążą się z obowiązkami podatkowymi wynikającymi z uzgodnienia i spełnienia warunków obniżenia podstawy opodatkowania.
W przypadku faktury korygującej oraz faktury in plus, tj. w przypadku gdy faktura miała zawartą kwotę podatku, na podstawie art. 86 ust. 2 pkt 1 ustawy VAT kwota wynikająca z faktur otrzymanych z tytułu nabycia towarów i usług, lub dokonania całości lub części zapłaty przed nabyciem towaru lub wykonaniem usługi, z mocy prawa stanowi kwotę podatku naliczonego.
W kontekście faktur in minus które kontrahent powinien wystawić, aby spółka mogła dokonać korekty podatku naliczonego na kwoty wynikające z faktur w rozliczeniu za okres w którym spełniły się warunki uzgodnionego zmniejszenia kwoty prowizji należnej partnerowi, należy zauważyć, że obowiązek ten wskazany jest w art. 86 ust. 19-19c ustawy o VAT.
Gdy kontrahent wystawia fakturę in minus (korekta zmniejszająca kwotę prowizji należnej partnerowi), spółka musi dokonać korekty podatku naliczonego w okresie rozliczeniowym, w którym warunki obniżenia zostały uzgodnione i spełnione. Przykładowo, jeśli umówiono się na zmniejszenie prowizji i odpowiednia faktura korygująca została uzgodniona, ale warunki spełniono dopiero w kolejnym okresie rozliczeniowym, korekta VAT musi być uwzględniona w tym późniejszym okresie.
W myśl art. 86 ust. 19a ustawy o VAT, zmniejszenie podatku naliczonego należy dokonać w rozliczeniu za okres, w którym warunki obniżenia zostały uzgodnione i spełnione, co oznacza, że nie wystarczy samo uzgodnienie – warunki muszą rzeczywiście być spełnione, aby korekta mogła nastąpić.
Jeśli natomiast warunki zostaną spełnione po zakończeniu danego okresu rozliczeniowego, to korekta powinna zostać wprowadzona w tym późniejszym okresie, zgodnie z art. 86 ust. 19c ustawy o VAT.
Sam ten obowiązek powstaje już w momencie zawarcia porozumienia, gdyż następuje wtedy równoczesne uzgodnienie warunków obniżenia podstawy opodatkowania, jak i ich spełnienie. Stanowisko to potwierdza m.in. interpretacja z dnia 22 maja 2023 r. 0114-KDIP4-2.4012.157.2023.2.AA
Zatem, skoro umowy zawarte z kontrahentem regulowały warunki obniżenia podstawy opodatkowania dla świadczenia usług określonych w fakturze wystawianej za dany okres rozliczeniowy, to po zaistnieniu okoliczności objętych uzgodnieniem w treści umowy, spółka była i jest uprawniona do dokonywania korekt, bez konieczności dodatkowego uzgodnienia treści korekty z kontrahentem. Należy zatem uznać, że postanowienia zawarte w treści umów z kontrahentem potwierdzają uzgodnienie z kontrahentami warunków obniżenia podstawy opodatkowania dla świadczonych usług określonych w fakturze korygującej. Wystawienie faktury korygującej jest konsekwencją uprzednich udokumentowanych w umowie uzgodnień pomiędzy stronami.
Tak więc, jeżeli umowy zawierane z kontrahentami będą zawierać uzgodnienia regulujące warunki obniżenia podstawy opodatkowania świadczonych usług, to należy uznać, że stanowić będą dokumentację, o której mowa w art. 29a ust. 13 ustawy o VAT. Posiadanie takiej dokumentacji uprawnia spółkę do obniżenia podstawy opodatkowania w okresie rozliczeniowym, w którym została wystawiona faktura korygująca, przy założeniu spełnienia warunków uzgodnienia przed jej wystawieniem
Ponadto, sam TSUE wypowiedział się w przedmiocie sytuacji w których umowę, po zawarciu której strony nie wystawiły faktury, uznać można za fakturę. Tak zgodnie z wyrokiem TSUE w sprawie C-235/21, Raiffeisen Leasing, dokument aby mógł być zostać uznany za fakturę w rozumieniu artykułu 203 Dyrektywy 2006/112, powinien zawierać wszystkie informacje niezbędne do tego, by organ podatkowy państwa członkowskiego mógł ustalić, czy materialne przesłanki prawa do odliczenia podatku od wartości dodanej zostały w danym wypadku spełnione. Czyli umowa spełniać musi dwa warunki tj. trzeba w niej wykazać wysokość podatku oraz musi zawierać informacje wymienione w sekcji 4 w rozdziale 3 objętych tytułem XI dyrektywy („Dane umieszczane na fakturach”), które są niezbędne dla organu podatkowego do ustalenia, czy przesłanki materialne prawa do odliczenia podatku VAT zostały spełnione. Jednocześnie TSUE wyraził opinię, że dla uznania umowy za fakturę nie ma znaczenia wola stron umowy odnośnie tego, aby stała się ona fakturą.
O prawie do odliczenia podatku VAT w przypadku nieotrzymania faktury wypowiedział się WSA w Warszawie wyrokiem z dnia 8 grudnia 2023 r. sygn. akt III SA/Wa 1473/23. W wyroku Sąd przyznaje prawo do odliczenia podatku naliczonego, mimo nieotrzymania faktury od kontrahenta, a wyłącznie na podstawie umowy. Sąd w uzasadnieniu wskazał, że w sytuacji w której nie ma wątpliwości, że transakcja podlegała opodatkowaniu VAT, Spółka nie powinna ponosić negatywnych konsekwencji dlatego, że kontrahent okazał się nierzetelni.
Podobnie wypowiedział się WSA w Bydgoszczy w wyroku z dnia 10 stycznia 2023 r. sygn. I SA/Bd 592/22, wskazując, że „organ naruszył art. 86 ust. 1 ustawy o VAT przyjmując, że brak faktury VAT dokumentującej nabycie nieruchomości pozbawia nabywcę prawa do odliczenia podatku naliczonego, w sytuacji, gdy z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że spełnione zostały materialne przesłanki prawa do odliczenia podatku naliczonego, w szczególności przyjęcia przez organ w interpretacji, że nabycie działek nastąpiło w celu wykorzystania ich do czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług”.
Zatem są sytuacje, w których spółka może uznać zawarte z kontrahentem umowy wraz z załączonymi do nich fakturami za faktury otrzymane i na ich podstawie skorzystać z prawa do odliczenia podatku naliczonego.
