W dniu 4 lutego 2025 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku wydał decyzję o nr DI/100000/43/1113/2024 w przedmiocie uwzględnienia w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne oraz ubezpieczenie zdrowotne wartości świadczenia wypłaconego byłemu pracownikowi na mocy zawartej ugody sądowej.
Z opisu przedstawionego przez Wnioskodawcę wynika, że rozwiązał umowę o pracę z pracownicą bez wypowiedzenia z winy pracownika. Po czym pracownica złożyła odwołanie do Sądu Pracy. W trakcie rozmów zawarta została ugoda, na podstawie której dokonano zmiany podstawy prawnej rozwiązania umowy o pracę na porozumienie stron i wypłatę na rzecz pracownicy odszkodowania wraz z odsetkami za opóźnienie na wypadek uchybienia terminowi płatności. Dodatkowo ugoda sądowa zamyka spór i wyczerpuje wszelkie roszczenia pracownika w tej sprawie.
Zakład dokonując stosownej analizy niniejszego wniosku wskazał, że zgodnie z treścią art. 18 ust. 1 i 2 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ubezpieczonych stanowi przychód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy z wyłączeniem przychodów wymienionych w § 2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, jak również wynagrodzeń za czas niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną oraz zasiłków z ubezpieczeń społecznych lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną oraz zasiłków z ubezpieczeń społecznych.
Z treści §2 ust. 1 pkt 3 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej wynika, iż: Podstawy wymiaru składek nie stanowią następujące przychody odprawy, odszkodowania i rekompensaty wypłacane pracownikom z tytułu wygaśnięcia lub rozwiązania stosunku pracy, w tym z tytułu rozwiązania stosunku pracy z przyczyn leżących po stronie pracodawcy, nieuzasadnionego lub niezgodnego z prawem wypowiedzenia umowy o pracę lub rozwiązania jej bez wypowiedzenia, skrócenia okresu jej wypowiedzenia, niewydania w terminie lub wydania niewłaściwego świadectwa pracy. Niniejszy przepis znajduje zastosowanie w sytuacji, gdy wypłata np. odprawy, odszkodowania, rekompensaty pozostaje w bezpośrednim oraz nierozerwalnym związku z faktem wygaśnięcia lub rozwiązania stosunku pracy. W innej interpretacji Zakładu z dnia 10 stycznia 2024 r. o nr DI/100000/43/1103/2023 wskazano, że: Przywołany przepis § 2 ust. 1 pkt 3 ww. rozporządzenia znajduje zastosowanie jedynie w przypadku, gdy wypłata np. odprawy, odszkodowania, rekompensaty – pozostaje w bezpośrednim oraz nierozerwalnym związku z faktem wygaśnięcia lub rozwiązania stosunku pracy. Jedyną przyczyną wypłaty przez pracodawcę takiego świadczenia winno być ustanie zatrudnienia. Innymi słowy celem takiego świadczenia jest zrekompensowanie pracownikowi faktu utraty zatrudnienia.
Tym samym w ocenie Zakładu wypłacone odszkodowanie nie stanowiące wynagrodzenia za okres wypowiedzenia ma co prawda związek z ustaniem stosunku pracy, jednakże wynikająca z ugody kwota dotyczy również innych roszczeń niż te, o których mowa w §2 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia. Tym samym zasadnym było wliczenie wypłaconego odszkodowania do podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne oraz ubezpieczenie zdrowotne. Wynika to z faktu, iż zwolnienie o którym mowa w rozporządzeniu nie może skorzystać w sytuacji, gdy pracownikowi przyznano na podstawie ugody sądowej rekompensatę za zrzeczenie się roszczeń oraz złożenie przez niego oświadczeń, a contrario rekompensata za zrzeczenie się roszczeń oraz złożenie oświadczeń, będzie stanowić przychód uwzględniany w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne pracownika.
