Skutki podatkowe otrzymania darowizny od ojca przekazanej bezpośrednio na konto sprzedającego mieszkanie

Umowa darowizny, regulowana przez art. 888 Kodeksu cywilnego stanowi bezpłatne świadczenie darczyńcy na rzecz obdarowanego, kosztem jego majątku. W kontekście podatku od spadków i darowizn, darowizny pomiędzy osobami zaliczanymi do I grupy podatkowej, w tym między ojcem a córką, mogą korzystać ze zwolnienia na podstawie art. 4a ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2024 r., poz. 1837, dalej jako: ustawa z dnia 28 lipca 1983 r.). Kluczowym warunkiem jest jednak spełnienie wymogów formalnych dotyczących udokumentowania przekazania środków pieniężnych i zgłoszenia tego faktu właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego. Zgodnie z art. 4a ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r., zwolnienie przysługuje, gdy środki pieniężne zostaną udokumentowane dowodem przekazania na rachunek płatniczy nabywcy, na jego rachunek inny niż płatniczy, w banku lub SKOK, lub przekazem pocztowym. Problematyczna staje się sytuacja, gdy darowizna jest przekazywana bezpośrednio na konto osoby trzeciej, na przykład sprzedającego mieszkanie.

W interpretacji indywidualnej z dnia 11 marca 2025 r., sygn. 0111-KDIB2-3.4015.5.2025.2.ASZ, Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej odniósł się do stanu faktycznego, w którym została zawarta umowa darowizny pomiędzy osobami zaliczanymi do I grupy podatkowej, w rozumieniu art. 14 ust. 3 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r., tj. pomiędzy ojcem (darczyńcą) i córką (obdarowanym) – Wnioskodawczynią. Ojciec dokonał trzech przelewów bezpośrednio na konto sprzedającego mieszkanie, w tym zadatku, spłaty kredytu sprzedającego oraz zapłaty końcowej kwoty. Wnioskodawczyni wskazała, że jej zdaniem opisana sytuacja korzystać będzie ze zwolnienia z podatku od darowizn. Argumentując swoje stanowisko wskazała na wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 18 kwietnia 2024 r. (sygn. akt III FSK 51/22), w którym Sąd wskazał, że przekazanie darowanych środków pieniężnych na konto obdarowanego w inny sposób niż wymieniony przez ustawodawcę (bo na rachunek wierzyciela obdarowanego), ale – co kluczowe – dający taki sam rezultat z punktu widzenia interesu fiskalnego reprezentowanego przez organ podatkowy miałoby stanowić wystarczające uzasadnienie dla stwierdzenia, że nie doszło do spełnienia ustawowej przesłanki i art. 4a ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. nie ma zastosowania. Istota powyższej przesłanki polega przecież wyłącznie na udokumentowaniu, że obdarowany rzeczywiście uzyskał możliwość dysponowania darowanymi środkami pieniężnymi od określonej osoby, z określonego źródła. Takie udokumentowanie ma miejsce zarówno wówczas, gdy darowane środki wpływają na rachunek bezpośrednio obdarowanego, jak i wówczas gdy darczyńcy w imieniu i na rzecz obdarowanego przekazują je na rachunek bankowy wierzyciela obdarowanego. Organ podatkowy uznał, że takie przekazanie środków nie spełnia warunków do zwolnienia z podatku od spadków i darowizn, ponieważ środki nie zostały przekazane na rachunek obdarowanego, a swoje stanowisko argumentował odnosząc się do uchwały Naczelnego Sądu Administracyjnego z 20 marca 2023 r. sygn. akt III FPS 3/22, w wyrokach Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z 27 marca 2020 r. sygn. akt I SA/Gl 1570/19 oraz w wyrokach Naczelnego Sądu Administracyjnego z 25 lipca 2023 r. sygn. akt III FSK 2270/21 oraz z 28 listopada 2023 r. sygn. akt III FSK 3172/21.

Wróć do spisu treści serwisu