Szef KAS w piśmie z dnia 17 kwietnia 2025 r. o sygn. DKP1.8082.6.2024 odmówił wydania opinii zabezpieczającej w postępowaniu, którego przedmiotem była analiza czy przedstawiony we wniosku zespół czynności odpowiada ustawowym kryteriom unikania opodatkowania oraz odpowiedź na pytanie, czy do wskazanej we wniosku korzyści podatkowej może mieć zastosowanie art. 119a § 1 Ordynacji podatkowej.
Poddany pod opinię, rozpoczęty zespół czynności polegał na utworzeniu fundacji rodzinnej, wniesieniu przez fundatora do fundacji pakietów udziałów i akcji w spółkach prawa handlowego, a także bieżącym funkcjonowaniu fundacji, w tym m.in. zakup pakietów udziałów i akcji w ww. spółkach prawa handlowego od drugiego wspólnika, wypłatę świadczeń na rzecz beneficjentów fundacji przez fundację czy sprzedaż całościowego lub większościowego pakietu udziałów lub akcji w ww. spółkach. Wnioskodawcy wskazali skutki podatkowe, w tym korzyści podatkowe, co do których oczekiwali oceny z punktu widzenia zastosowania art. 119a § 1 o.p. Wskazano, iż korzyści podatkowe powstaną poprzez:
- niepowstanie zobowiązania podatkowego na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych z uwagi na korzystanie przez Fundację z podmiotowego zwolnienia z podatku dochodowego dla osób prawnych, w tym w szczególności w odniesieniu do dywidend i innych dochodów (przychodów) z tytułu udziałów w zyskach osób prawnych uzyskiwanych w związku z byciem akcjonariuszem/udziałowcem spółek kapitałowych oraz dochodu z tytułu zbycia akcji/udziałów w tych spółkach,
- w Fundacji nie wystąpił obowiązek opodatkowania przychodu z tytułu wniesienia przez Fundatora mienia na pokrycie funduszu założycielskiego.
- niepowstanie zobowiązania podatkowego na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o podatku od spadków i darowizn z tytułu otrzymanego świadczenia od Fundacji. Przychód z tytułu otrzymania lub postawienia do dyspozycji Fundatora przez Fundację świadczenia jest zwolniony z podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 157 ustawy PIT. Przychód z tego tytułu nie jest również uwzględniany przy kalkulacji podstawy obliczenia 4% daniny solidarnościowej. Ponadto nabycie przez Fundatora własności rzeczy lub praw majątkowych będących przedmiotem takiego świadczenia nie podlega podatkowi od spadków i darowizn.
Szef KAS uznał, że w sprawie możliwe jest zidentyfikowanie pierwszej z przesłanek, koniecznych dla stwierdzenia unikania opodatkowania, tj. powstanie korzyści podatkowej wynikającej z czynności. Szef KAS uznał, że główne cele gospodarcze uzasadniające dokonanie czynności to ochrona majątku prywatnego Fundatora; zapewnienie efektywnej sukcesji majątku; zabezpieczenie interesu rodzinnego, także po śmierci Fundatora oraz zarządzanie majątkiem zgodnie z wolą Fundatora; podejmowanie nowych inicjatyw inwestycyjno-gospodarczych celem efektywnego pomnażania majątku rodzinnego.
Szef KAS podkreślił, że sprzedaż udziałów lub akcji w spółkach zależnych od Fundacji oraz wypłata świadczeń na rzecz beneficjentów takiej fundacji zawsze wiążą się z zagrożeniem, że fundacja rodzinna zostanie wykorzystana do sprzedaży udziałów lub akcji spółek z mniejszym obciążeniem podatkowym. Szef KAS stwierdził, że gdyby nie zwolnienie podmiotowe Fundacji w CIT, w tym w szczególności neutralność podatkowa transakcji sprzedaży udziałów lub akcji oraz możliwość preferencyjnego dochodu uzyskiwanego przez Fundację i jego transfer na rzecz beneficjentów (czyli, gdyby nie możliwość osiągnięcia korzyści podatkowej) – to wnioskodawcy nie zdecydowaliby się na przeprowadzenie czynności w opisanym kształcie. Szef KAS, wziąwszy pod uwagę cele ekonomiczne zespołu czynności uznał, że jednym z głównych celów ich przeprowadzenia było osiągnięcie korzyści podatkowej. Szef KAS uznał, że już na gruncie przepisu art. 119c § 1 Ordynacji podatkowej można stwierdzić, że zidentyfikowana czynność cechuje się sztucznym sposobem działania, co stanowi przesłankę zastosowania w sprawie art. 119a § 1 tej ustawy. W ocenie Szefa KAS, w zespole czynności można odnaleźć również, wymieniony w art. 119c § 2 pkt 1 i 2 Ordynacji podatkowej, symptom sztucznego sposobu działania w postaci nieuzasadnionego dzielenia operacji oraz angażowania podmiotów pośredniczących mimo braku uzasadnienia ekonomicznego lub gospodarczego.
Zdaniem Organu wnioskodawcy nie przedstawili przekonującego uzasadnienia, dlaczego udziały/akcje przeznaczone do sprzedaży musiały zostać wstępnie wniesione do fundacji rodzinnej (przez fundatora) oraz sprzedane do Fundacji (za pośrednictwem strony) przez drugiego wspólnika, aby mogły zostać następnie sprzedane do inwestora zewnętrznego, w sytuacji, gdy – jak wynika z wniosku – generowałoby to dodatkowe koszty związane m.in. z obsługą prawną takich działań. Zdaniem Szefa KAS, na podstawie przedstawionych okoliczności można przyjąć, że fundacja rodzinna ma w istocie zostać przez wnioskodawców wykorzystana jako pewnego rodzaju pośrednik – wehikuł umożliwiający korzystną podatkowo sprzedaż udziałów/akcji. Działanie takie wykracza poza zakres dozwolonej działalności przez fundację, gdyż pozwala zasadnie przyjąć, że udziały oraz akcje wniesiono do Fundacji wyłącznie w celu ich dalszego zbycia.
Karolina Karaś
tel. 32 259 71 50
