Czy wydatki spółki na nabycie udziałów w celu umorzenia są kosztem podatkowym?

Koszty bezpośrednio związane z umorzeniem udziałów (np. wynagrodzenie za umorzone udziały), a także wydatki pośrednio związane z ich umorzeniem nie mogą stanowić kosztów uzyskania przychodów.

Stosownie do art. 199 § 2 Kodeksu spółek handlowych, umorzenie udziału wymaga uchwały zgromadzenia wspólników, która powinna określać w szczególności podstawę prawną umorzenia i wysokość wynagrodzenia przysługującego wspólnikowi za umorzony udział. Wynagrodzenie to, w przypadku umorzenia przymusowego, nie może być niższe od wartości przypadających na udział aktywów netto, wykazanych w sprawozdaniu finansowym za ostatni rok obrotowy, pomniejszonych o kwotę przeznaczoną do podziału między wspólników. W przypadku umorzenia przymusowego uchwała powinna zawierać również uzasadnienie.

Stosownie do art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1. Treść przywołanego art. 15 ust. 1 ww. ustawy wskazuje, że definicja kosztów uzyskania przychodów – dla celów podatku dochodowego – składa się z dwóch podstawowych elementów, które łącznie tworzą swego rodzaju normatywną klauzulę generalną.

Tak więc dany podmiot gospodarczy ma możliwość zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów poniesionych wydatków, po wyłączeniu tych, których możliwość odliczenia jest wprost ograniczona w ustawie – zarówno do kosztów bezpośrednio związanych z uzyskiwanymi przychodami, jak i kosztów innych niż bezpośrednio związanych z przychodami – pod warunkiem, że ich poniesienie ma związek z prowadzoną działalnością gospodarczą, może mieć wpływ na wielkość osiągniętego przychodu lub wiąże się z zachowaniem albo zabezpieczeniem źródła przychodów. Przy czym związek przyczynowy pomiędzy poniesieniem wydatku a osiągnięciem przychodu bądź zachowaniem lub zabezpieczeniem jego źródła należy oceniać indywidualnie w stosunku do każdego wydatku. Z oceny tego związku powinno wynikać, że poniesiony wydatek obiektywnie może przyczynić się do osiągnięcia przychodu bądź służyć zachowaniu lub zabezpieczeniu źródła przychodów.

W tym kontekście koszty bezpośrednio związane z umorzeniem udziałów (np. wynagrodzenie za umorzone udziały), a także wydatki pośrednio związane z ich umorzeniem nie mogą stanowić kosztów uzyskania przychodów (por. np. wyrok NSA z 22 września 2009 r., sygn. akt II FSK 551/08).

W odniesieniu do podatkowej kwalifikacji wydatków poniesionych w związku z przekazaniem wynagrodzenia za umorzenie udziałów w formie pieniężnej, należy wskazać, że nie stanowią one kosztów uzyskania przychodów. Dodatkowo, nabycie przez spółkę kapitałową własnych udziałów celem ich umorzenia za gotówkę lub bez wynagrodzenia nie spowoduje powstania przychodu w tej spółce. Taka operacja nie wywołuje bowiem rzeczywistego przyrostu majątku spółki i nie jest wprost wskazana w przepisach ustawy o CIT jako zdarzenie powodujące powstanie przychodu.

 

 

Wróć do spisu treści serwisu