Trwające prace legislacyjne nad szeregiem projektów nowelizacji ustaw podatkowych wpisują się w szerszą strategię rządu, której celem jest uproszczenie systemu podatkowego, zmniejszenie obciążeń administracyjnych i zwiększenie przewidywalności dla podatników. Zmiany te realizują zapisy filaru VI planu gospodarczego „Polska. Rok przełomu”, który zakłada szeroko zakrojoną deregulację i modernizację relacji państwo–obywatel w obszarze danin publicznych.
Na szczególną uwagę zasługują cztery procedowane równolegle projekty ustaw oznaczone roboczo jako UDER3, UDER7, UDER14 oraz UDER17. Każdy z nich dotyczy innego aspektu systemu podatkowego, jednak wszystkie mają wspólny cel: usprawnić i uprościć funkcjonowanie prawa podatkowego w Polsce. W pierwszej kolejności omówić należy projekt nowelizacji, mający wpływ na formę kontroli podatkowych.
UDER7: Nowe podejście do korekt deklaracji w trakcie kontroli
Projekt ustawy o zmianie ustawy o Krajowej Administracji Skarbowej oraz ustawy o podatku od towarów i usług wprowadza istotne zmiany w zakresie procedury kontrolnej.
Najważniejszą z nich jest możliwość częściowego uznania ustaleń organu przez podatnika w toku kontroli celno-skarbowej. Dotychczas prawo pozwalało na korektę deklaracji jedynie wtedy, gdy podatnik akceptował całość zarzutów przedstawionych przez organ kontrolny. Proponowana zmiana otwiera możliwość złożenia korekty w zakresie, w którym podatnik przyznaje się do błędu – bez konieczności rezygnacji z obrony tam, gdzie ma odmienne stanowisko. Taki mechanizm ma usprawnić przebieg kontroli i zmniejszyć liczbę postępowań podatkowych, które są czasochłonne i kosztowne zarówno dla administracji, jak i dla podatników.
Projekt potwierdza również prawo do złożenia deklaracji pierwotnej – czyli takiej, która nie została złożona przed rozpoczęciem kontroli. Zgodnie z nowymi przepisami podatnik będzie mógł złożyć deklarację w ciągu 14 dni od doręczenia upoważnienia do kontroli albo po jej zakończeniu, również w ciągu 14 dni od otrzymania wyników kontroli. Ta zmiana ma na celu usunięcie dotychczasowych wątpliwości interpretacyjnych oraz wzmocnienie zasady pewności prawa.
Sankcja w podatku od towarów i usług: mechanizm zachęcający do szybszego działania
Projekt zakłada również nowy mechanizm obniżenia wysokości dodatkowego zobowiązania podatkowego w podatku od towarów i usług. Dotąd podstawowa stawka sankcji w podatku od towarów i usługi wynosiła 30%. Po zmianach podatnik, który złoży korektę deklaracji i zapłaci należność w odpowiednim terminie, będzie mógł skorzystać z preferencyjnej stawki w wysokości 15%. Co więcej, w przypadku natychmiastowej zapłaty wynikającej z korekty kwoty podatku, organy nie będą naliczać dalszych odsetek za zwłokę, co istotnie ograniczy ciężar ekonomiczny spoczywający na podatniku.
Systemowe znaczenie nowelizacji
Choć UDER7 nie niesie za sobą bezpośrednich skutków fiskalnych w postaci zmniejszenia lub zwiększenia dochodów budżetowych, to jednak jego wejście w życie może mieć pozytywny wpływ na płynność finansów publicznych. Szybsze uregulowanie zobowiązań przez podatników to szybszy wpływ środków do budżetu. Jednocześnie ograniczenie liczby postępowań podatkowych pozwala skupić zasoby administracyjne na sprawach o większym znaczeniu systemowym.
Projektowane zmiany wpisują się w szerszy trend, który można zauważyć w najnowszych działaniach ustawodawcy – odejście od restrykcyjnego formalizmu na rzecz elastyczności, racjonalności i dialogu z podatnikiem. W świetle powyższego, projekt UDER7 można uznać za jeden z ważniejszych kroków w kierunku nowoczesnego i bardziej efektywnego systemu podatkowego.
