UE dążąc do harmonizacji rynku wewnętrznego, wprowadziła mechanizm notyfikacji przepisów technicznych, aby zapobiegać tworzeniu barier w swobodnym przepływie towarów i usług między państwami członkowskimi. Podstawowym aktem prawnym regulującym ten obowiązek jest Dyrektywa 2015/1535 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 9 września 2015 r., która zastąpiła wcześniejszą dyrektywę 98/34/WE. Zgodnie z tą dyrektywą, państwa członkowskie mają obowiązek zgłaszania Komisji Europejskiej projektów przepisów technicznych przed ich przyjęciem. Celem tego wymogu jest umożliwienie oceny zgodności nowych regulacji z prawem unijnym oraz zapobieżenie fragmentacji rynku wewnętrznego.
Artykuł 5 ust. 1 Dyrektywy 2015/1535 stanowi: „Państwa członkowskie niezwłocznie przekazują Komisji wszelkie projekty przepisów technicznych, z wyjątkiem przypadków, gdy projekt jest jedynie transpozycją pełnego tekstu normy międzynarodowej lub europejskiej, w takim przypadku wystarczy informacja o danej normie.”
Mechanizm ten chroni podstawowe swobody rynku wewnętrznego, takie jak swobodny przepływ towarów (art. 34 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej – TFUE) oraz swoboda świadczenia usług (art. 56 TFUE), zapobiegając wprowadzaniu regulacji, które mogłyby nieuzasadnienie utrudniać handel wewnątrz UE.
Aby zrozumieć, czy dana regulacja podlega obowiązkowi notyfikacji, kluczowe jest ustalenie, co stanowi przepis techniczny w świetle Dyrektywy 2015/1535. Zgodnie z art. 1 ust. 1 lit. f dyrektywy, przepis techniczny to: „Specyfikacje techniczne i inne wymogi lub zasady dotyczące usług, w tym odpowiednie przepisy administracyjne, których przestrzeganie jest obowiązkowe, de jure lub de facto, w przypadku wprowadzenia do obrotu, świadczenia usługi, ustanowienia operatora usług lub korzystania z nich w państwie członkowskim lub na przeważającej jego części.”
Należy w tym miejscu wskazać, że w 1986 r. w komunikacie 86/C 245/05 (Dz.U. 1986, C 245, str. 4) Komisja stwierdziła, po pierwsze, że dyrektywa przyznaje zarówno jej, jak i państwom członkowskim ważną rolę w zapobieganiu tworzeniu nowych przeszkód technicznych w wymianie handlowej, oraz, po drugie, że zobowiązania państw członkowskich wynikające z dyrektywy są jasne i jednoznaczne, ponieważ:
- państwa członkowskie muszą notyfikować wszelkie projekty przepisów technicznych objętych zakresem dyrektywy;
- muszą automatycznie odroczyć zatwierdzenie projektu przepisów technicznych o trzy miesiące, z wyjątkiem przypadków wymienionych w art. 9 ust. 3;
- muszą odroczyć zatwierdzenie projektu przepisów technicznych o dalsze trzy do dziewięciu miesięcy, jeśli podniesione zostały zastrzeżenia lub jeśli rozważane jest wydanie wspólnotowego aktu prawnego.
Komisja w końcu stwierdziła, że gdyby państwa członkowskie nie przestrzegały zobowiązań wynikających z dyrektywy, przeszkodziłoby to poważnie procesowi zakończenia tworzenia rynku wewnętrznego, czemu towarzyszyłoby ryzyko wystąpienia negatywnych skutków dla wymiany handlowej.
Obejmuje to więc wszelkie regulacje krajowe, które nakładają obowiązkowe wymogi dotyczące produktów – np. ich składu, oznakowania czy opakowania – lub usług, jeśli mogą one wpływać na handel między państwami członkowskimi.
