Zakład Ubezpieczeń Społecznych z dniem 24 lutego 2025 r. wydał interpretację indywidualną o nr DI/200000/43/109/2025, w sprawie możliwości ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne na podstawie art. 18c ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej.
Zgodnie z treścią art. 18 ust. 8 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe dla osób prowadzących działalność gospodarczą, stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek, ogłoszonego w trybie art. 19 ust. 10 na dany rok kalendarzowy. Składka w nowej wysokości obowiązuje od dnia 1 stycznia do dnia 31 grudnia danego roku.
W świetle art. 18c ust. 1 i 2 ustawy wynika, że: „Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ubezpieczonego, o którym mowa w art. 8 ust. 6 pkt 1, którego roczny przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej uzyskany w poprzednim roku kalendarzowym nie przekroczył kwoty 120 000 złotych, uzależniona jest od dochodu z pozarolniczej działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych”, uzyskanego w poprzednim roku kalendarzowym. Dodatkowo podstawa wymiaru składek, nie może przekroczyć 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego w trybie art. 19 ust. 10 na dany rok kalendarzowy i nie może być niższa niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w styczniu danego roku.
Jednocześnie, w art. 18c ust. 11 ustawy został zawarty katalog negatywnych przesłanek uniemożliwiających skorzystanie z zastosowania z „mały ZUS plus”:
- w poprzednim roku kalendarzowym miały zastosowanie przepisy dotyczące zryczałtowanego podatku dochodowego w formie karty podatkowej i które korzystały ze zwolnienia sprzedaży od podatku od towarów i usług na podstawie art. 113 ust. 1 i 9 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
- spełniają warunki określone w art. 18a;
- w poprzednim roku kalendarzowym prowadziły pozarolniczą działalność gospodarczą przez mniej niż 60 dni kalendarzowych;
- w poprzednim roku kalendarzowym także prowadziły pozarolniczą działalność, o której mowa w art. 8 ust. 6 pkt 2-5 tj.:
- działalność twórczą lub artystyczną,
- działalność w zakresie wolnego zawodu w rozumieniu przepisów o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne bądź z której przychody są przychodami z działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych,
- były wspólnikiem jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, spółki jawnej, komandytowej lub partnerskiej,
- były akcjonariuszem prostej spółki akcyjnej wnoszącego do spółki wkład, którego przedmiotem jest świadczenie pracy lub usług,
- były komplementariuszem w spółce komandytowo-akcyjnej,
- prowadzą publiczną lub niepubliczną szkołę, inną formę wychowania przedszkolnego, placówkę lub ich zespół na podstawie ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe.
- wykonują pozarolniczą działalność gospodarczą na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego przed dniem rozpoczęcia pozarolniczej działalności gospodarczej w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym wykonywały w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej pozarolniczej działalności gospodarczej;
- ustalały podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe zgodnie z niniejszym artykułem przez 36 miesięcy kalendarzowych w ciągu ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej. Do powyższych limitów wlicza się, jako pełny miesiąc, każdy miesiąc kalendarzowy, w którym osoba odpowiednio ustalała podstawę składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe zgodnie z niniejszym artykułem lub prowadziła pozarolniczą działalność gospodarczą przez co najmniej jeden dzień kalendarzowy.
Tym samym osoba prowadząca pozarolniczą działalność nie nabędzie prawa do zastosowania podstawy wymiaru składek ustalonej w oparciu o przeciętny miesięczny dochód uzyskany przez tą osobę w poprzednim roku kalendarzowym, w sytuacji gdy spełni choć jedną z wymienionych powyżej przesłanek. Innymi słowy, obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia społeczne od podstawy wymiaru w wysokości nie niższej niż ustalona na zasadach przedstawionych w art. 18c ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych dla takiej osoby nie powstanie.
W odniesieniu natomiast do wolnych zawodów co do zasady przepisy dotyczące skorzystania z „mały ZUS plus” nie będą miały zastosowania. Jednakże w przypadku dopełnienia obowiązku uzyskania wpisu do CEIDG, wówczas osoby uważane są za wykonujące działalność gospodarczą w rozumieniu ustawy Prawo przedsiębiorców.
Zatem, Przedsiębiorca będący osobą prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie wpisu do CEIDG ma możliwość ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne w oparciu o przepisy dotyczące „mały ZUS plus” tj. od dochodu z pozarolniczej działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych.
